Tìm hiểu về đau thắt lưng và bệnh lý cột sống

Đau thắt lưng là bệnh lý thường gặp nhất trong lĩnh vực thần kinh cơ xương khớp, và đứng hàng thứ hai trong tất cả các bệnh, chỉ đứng sau cảm cúm. Theo thống kê, ở Mỹ 90% dân số có ít nhất một lần đau thắt lưng hông trong đời, hàng năm có 5% các trường hợp mắc đau thắt lưng mới và có xu hướng ngày càng tăng. Ở Việt Nam con số này còn cao hơn, hầu như ai cũng bị đau thắt lưng ít nhất là một lần.

Đau thắt lưng không chỉ gây nên những triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân, làm giảm chất lượng cuộc sống, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc vận động, sinh hoạt của người mắc bệnh.

Có nhiều nguyên nhân làm cho người bệnh bị đau thắt lưng như: Thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, dị dạng thân đốt sống ( cùng hóa thắt lưng), gai đốt sống, loãng xương, vận động, sinh hoạt không đúng tư thế làm căng giãn dây chằng quá mức...

Biểu hiện của đau thắt lưng là gì?

Đau vùng thắt lưng có thể xuất hiện sau khi vận động mạnh, sau khi nằm ngủ sai tư thế, sau khi thay đổi thời tiết, hoặc sau một sang chấn tâm lý lo lắng, căng thẳng quá mức, thậm chí có nhiều người bệnh tự nhiên xuất hiện đau lưng. Đau có thể khu trú tại vùng thắt lưng, có thể lan xuống một hoặc cả hai chân, có thể chỉ lan xuống đến mông. Một số trường hợp, đau từ vùng thắt lưng lan ra phía trước bụng. Đau tăng lên khi vận động, quay, cúi, nghiêng cột sống thắt lưng, đau giảm đi khi nghỉ ngơi. Đa phần các trường hợp đau nhiều hơn vào lúc nửa đêm, gần sáng, khi thay đổi thời tiết, và cảm thấy dễ chịu hơn khi được chườm ấm và xoa bóp.

Hạn chế vận động cột sống thắt lưng: Các động tác: quay, cúi, nghiêng khó vận động,...

Bên cạnh đó, tùy thuộc vào các nguyên nhân gây đau thắt lưng khác nhau mà bệnh có những biểu hiện đặc trưng riêng:

• Đau thắt lưng do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường đau nhiều hơn rõ rệt khi ho, hắt hơi.
  
• Đau do co cơ do lạnh sẽ đỡ hơn khi được chườm ấm
  
• Đau do thoái hóa cột sống thường đau nhiều khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
  
• Đau do viêm thường đau nhiều về đêm.
  
• Đau do loãng xương thường có cảm giác nhức, nóng, kiến bò trong xương.
  
• Đau phóng chiếu khi có bệnh lý của các tạng vùng ổ bụng gần thắt lưng sẽ có cảm giác đau cả phần phía trước bụng.
  

Các nguyên nhân chính gây đau thắt lưng là gì?

Thoái hóa cột sống

Thường gặp ở những người lớn tuổi, hoặc những người lao động nặng,... Người bệnh thường có biểu hiện đau thắt lưng hông 2 bên, hạn chế vận động cột sống. Đau ẩm ỉ, và có xu hướng tăng dần theo tuổi, khi vận động sai tư thế nhiều.

Đau lưng do gai đốt sống

Gai đốt sống không phải “mọc ra” từ thân đốt sống như nhiều người vẫn nghĩ mà thực chất nó là hình ảnh của dây chằng đã bị lắng đọng Canxi trong quá trình thoái hóa của cột sống.

Khi gai đốt sống hình thành thường gây ra cảm giác đau mỏi âm ỉ vùng thắt lưng, xoa bóp hoặc vận động nhẹ nhàng rất dễ chịu – đây là một đặc trưng thường thấy của bệnh lý do thoái hóa gây ra.

Đau thắt lưng do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:

Thường có biểu hiện của đau thần kinh tọa, đau sau khi mang vác vật nặng, hoặc sau một chấn thương người bệnh có biểu hiện đau nhiều từ vùng thắt lưng, lan xuống mông, phía sau đùi, sau ngoài cẳng chân đến bàn chân. Đau kèm theo tê bì, dị cảm, hoặc người bệnh có cảm giác buốt. Đau tăng khi thay đổi tư thế, khi ho, hắt hơi,... Nhiều trường hợp bệnh nặng có thể xuất hiện thêm các biểu hiện rối loạn đại tiểu tiện, đi tiểu không tự chủ hay không kiểm soát được.

Đau thắt lưng do co cơ

Thường xuất hiện sau khi đi lạnh hoặc nằm ngủ dưới điều hòa, quạt lạnh, nhiều trường hợp đặc biệt là những người già, người mới ốm dậy có thể xuất hiện sau khi đi đám tang. Biểu hiện thường thấy là đau chói tại vùng thắt lưng, hạn chế vận động cúi, nghiêng thắt lưng, ngay cả xoay trở cũng khó khăn. Đau giảm khi được chườm ấm.

Trong trường hợp đau cột sống thắt lưng là một trong những biểu hiện của một bệnh toàn thân, người bệnh sẽ có các triệu chứng khác kèm theo như: sốt, gầy, sút cân nhanh, đau ngày càng tăng, không đáp ứng với các thuốc chống viêm giảm đau; những biểu hiện này có thể gợi ý lao hoặc ung thư cột sống.

Một số trường hợp đau thắt lưng có nguyên nhân tâm lý

Đau thắt lưng xuất hiện sau sang chấn tâm lý hoặc căng thẳng, stress kéo dài, lao động thể lực quá sức,... chuyển thành đau thắt lưng mạn tính dai dẳng.

Ngoài ra, đau thắt lưng còn xuất hiện trong rất nhiều các bệnh lý khác như: loãng xương, viêm cột sống dính khớp, áp xe ngoài màng cứng, hoặc đau phóng chiếu do các nguyên nhân từ trong ổ bụng như: Sỏi thận, phình tách động mạch chủ,...

Làm gì để phòng tránh đau thắt lưng và các bệnh lý cột sống?

• Không nên ngồi lâu hay vận động ở 1 tư thế quá lâu, trong quá trình làm việc, cứ 30 phút nên đi lại, đứng dậy thay đổi tư thế một lần để giảm tải áp lực lên cột sống.

• Tránh gắng sức, mang vác vật nặng, khi phải bưng bê nhiều nên ngồi hẳn xuống rồi từ từ ngồi dậy, tránh áp lực đột ngột lên cột sống.

• Thường xuyên tập luyện yoga, 7 động tác tốt cho cột sống, với những người cao tuổi có thể tập theo bài tập suối nguồn tươi trẻ giúp cho cột sống dẻo dai hơn, tránh những bệnh cột sống.
  

• Tránh nằm quạt lạnh, giữ ấm cơ thể trong những ngày mưa ẩm.

• Với những người có tuổi nên bổ sung canxi, glucosamine thường xuyên để tránh thoái hóa, loãng xương.

• Khi có biểu hiện đau nhiều, đau buốt, lan xuống mông và chân nên đến gặp bác sỹ để được thăm khám và điều trị.
  

Bài viết được bác sĩ Đông y bảo trợ thông tin

Huệ Phạm