Những điều cần biết về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là bệnh khá phổ biến với nhiều mức độ khác nhau và gây nên triệu chứng biểu hiện lâm sàng cũng rất khác nhau.
Những điều cần biết về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống. Về giải phẫu bệnh có sự đứt rách vòng sợi, về lâm sàng gây nên hội chứng thắt lưng hông điển hình.
Dấu hiệu lâm sàng của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:
Bệnh thường xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức của cột sống
Bệnh tiến triển theo 2 giai đoạn:
Giai đoạn đau cấp: Là giai đoạn đau lưng cấp xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức. Về sau mỗi khi có những gắng sức tương tự thì đau lại tái phát. ở giai đoạn này có thể có những biến đổi của vòng sợi lồi ra sau, hoặc toàn bộ đĩa đệm lồi ra sau mà vòng sợi không bị tổn thương.
Giai đoạn chèn ép rễ: Đã có những biểu hiện của kích thích hay chèn ép rễ thần kinh, xuất hiện các triệu chứng của hội chứng rễ: đau lan xuống chi dưới, đau tăng khi đứng, đi, hắt hơi, rặn... nằm nghỉ thì đỡ đau. ở giai đoạn này vòng sợi đã bị đứt, một phần hay toàn bộ nhân nhầy bị tụt ra phía sau (thoát vị sau hoặc sau bên), nhân nhầy chuyển dịch gây ra chèn ép rễ. Bên cạnh đó, những thay đổi thứ phát của thoát vị đĩa đệm như: phù nề các mô xung quanh, ứ đọng tĩnh mạch, các quá trình dính... làm cho triệu chứng bệnh tăng lên. Biểu hiện lâm sàng điển hình với hai hội chứng: cột sống và rễ thần kinh.
Các hình thức thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm thành một khối: do gấp mạnh cột sống thắt lưng nên một phần lớn hay cả khối nhân bị lồi xuyên qua dây chằng dọc sau. Về triệu chứng do chèn ép rễ đột ngột nên sớm xuất hiện liệt cơ và rối loạn cơ vòng.
Thoát vị đĩa đệm hai bên: phía sau của vòng sợi có thể bị hư ở cả hai bên làm các mảnh vỡ nhân nhầy lồi ra cả hai bên cùng một lúc hoặc hai lần khác nhau, do đó bệnh nhân có thể bị đau cả hai bên cách nhau hoặc cùng một lúc.
Thoát vị đĩa đệm nhiều nơi (đa tầng), những không nhất thiết phải ở các đĩa đệm kế bên, và cùng một bên.
Thoát vị đĩa đệm nhân nhầy bị kẹt: nhân nhầy lồi qua vòng sợi có thể bị kẹt giữa các mép thân đốt sống kề nhau gây cơn đau đột ngột ở vùng thắt lưng. Đau tăng khi vận động cột sống, có thể kèm theo đau dây thần kinh hông to nặng. Đau có thể biến mất đột ngột khi nhân nhầy hết bị kẹt.
Để xác định chính xác tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh nên tới cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám cũng như chuẩn đoán bằng các thiết bị y tế hiện đại.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân và nguy cơ gây ra thoát vị đĩa đệm
Hình ảnh mô phỏng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
Tư vấn của bác sĩ về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Bạn đọc ngoisaobang_vpvt có thắc mắc về vấn đề thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng với mong muốn được bác sĩ tư vấn cụ thể về bệnh.
"Em năm nay 28 tuổi, làm nhân viên văn phòng lên phải ngồi nhiều. Cách đây 3 tuần em bị đau bắp chân, em đi khám ở bệnh viện Hữu nghị Việt Đức được bác sĩ chuẩn đoán là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Em dùng thuốc tây của bác sĩ kê nhưng vẫn chưa thấy đỡ. Xin hỏi bác sĩ bệnh của em có thể điều trị khỏi được không? Nếu phẫu thuật chi phí như thế nào ạ?"
Bác sĩ Nguyễn Văn An đã gửi tới bạn đọc HoiBenh bạn đặt câu hỏi trên thông tin chi tiết về bệnh như sau:
" Về cấu trúc giải phẫu, đĩa đệm là một cấu trúc có khả năng đàn hồi tốt nằm giữa các thân đốt sống có tác dụng đệm, giúp cho cột sống có thể mang được trọng lượng của toàn bộ cơ thể, có thể đội, mang vác nặng với biên độ hoạt động của cột sống khá rộng. Cấu tạo của đĩa đệm, bên ngoài là lớp vỏ xơ dày, bên trong là nhân này. Xung quanh đĩa đệm có tủy sống, có các rễ thần kinh đi ra từ tủy sống để chi phối thần kinh cho nửa dưới cơ thể.
Khi đĩa đệm bị thoái hóa làm cho lớp vỏ xơ bên ngoài của đĩa đệm bị mất độ chun chắc hoặc do chấn thương cột sống thắt lưng làm cho bao xơ bên ngoài của đĩa đệm bị nhân nhầy đẩy lồi ra hoặc bị rách làm cho nhân nhầy bị chảy ra ngoài gây chèn ép vào tủy sống, vào các rễ thần kinh gây đau dọc theo đường đi của dây thần kinh bị chèn ép. Vì vậy, dấu hiệu đặc trưng gợi ý tới bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là biểu hiện đau có thể kèm theo tê vùng thắt lưng lan xuống mông và chân theo đường đi của dây thần kinh, có thể một bên hoặc hai bên.
Để chẩn đoán xác định bệnh và đưa ra hướng điều trị cần phải dựa trên phim chụp cộng hưởng (MRI) từ cột sống thắt lưng - cùng. Trên phim chụp cộng hưởng từ sẽ thấy được vị trí thoát vị, ở đốt sống nào? Thoát vị trung tâm hay lệch trái hay lệch phải? Mức độ chèn ép tủy sống có hẹp ống sống hay không?
Hiểu rõ hơn về thoát vị đĩa đệm qua hình ảnh mô phỏng trên.
Điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bao gồm điều trị mổ và điều trị không mổ. Chỉ có điều trị mổ mới có thể điều trị khỏi nhưng tình trạng thoát vị hoàn toàn có thể xảy ra tại vị trí khác và không phải tình huống thoát vị đĩa đệm nào cũng có chỉ định mổ.
Đối với các tình huống mới có thoát vị sẽ điều trị nội khoa bằng các thuốc giảm đau, giãn cơ, an thần trong khoảng 2-3 đợt, mỗi đợt từ 5-7 ngày. Nếu sau đó biểu hiện lâm sàng không cải thiện, bệnh nhân vẫn đau nhiều, trên phim chụp MRI có hình ảnh khối thoát vị chèn ép thì sẽ phải mổ để lấy khối thoát vị.
Đối với các tình huống cấp tính, bệnh nhân đau dữ dội, không đi lại được, trên phim chụp MRI có hình ảnh khối thoát vị chèn ép thì cũng có chỉ định mổ càng sớm càng tốt để lấy nhân thoát vị. Phương pháp mổ cũng rất khác nhau đối với từng tình huống thoát vị đĩa đệm, có thể chỉ mổ lấy nhân thoát vị đơn thuần hoặc vừa lấy nhân thoát vị đồng thời mở cung sau cột sống để giải ép ống sống.
Do vậy, chi phí mổ cũng sẽ thay đổi theo từng phương pháp mổ. Những tình huống thoát vị đĩa đệm đơn thuần, không có hẹp ống sống thì chỉ cần mổ lấy nhân thoát vị đơn thuần và chi phí phẫu thuật khoảng 10-15 triệu. Nếu thoát vị đĩa đệm xảy ra ở nhiều vị trí (thoát vị đa tầng) hoặc thoát vị kèm theo hẹp ống sống thì ngoài việc mổ lấy nhân thoát vị còn phải mở cung sau giải ép ống sống và đặt nẹp để cố định cột sống. Riêng chi phí cho nẹp và vít khoảng từ 30-32 triệu. Các chi phí khác cho cuộc mổ khoảng 10-12 triệu.
Sau mổ, bệnh nhân sẽ phải điều trị bằng thuốc giảm đau, kháng sinh để chống nhiễm trùng vết mổ trong ít nhất 14 ngày và sau đó cắt chỉ mới có thể xuất viện được. Chi phí sau mổ gồm tiền thuốc điều trị, tiền giường bệnh, chi phí ăn uống, chăm sóc...Chi phí này sẽ rất khác nhau ở từng cơ sở điều trị khác nhau.
Trường hợp của em mới được chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nên trước tiên em tiếp tục uống thuốc theo đơn của bác sĩ bệnh viện Việt Đức. Nếu sau khi uống thuốc một đợt mà biểu hiện đau không đỡ giảm thì em tái khám để bác sĩ sẽ có hướng điều trị tiếp theo cho em.
Ngoài ra, có một số lưu ý thêm cho em, em không nên làm việc nặng, không bê, mang các vật nặng trong tư thế còng lưng hoặc vẹo lệch người, hạn chế tối đa các chấn thương để không làm nặng thêm tình trạng bệnh. Nếu em phải ngồi làm việc quá lâu thì em nên mặc áo cột sống để hỗ trợ thêm cho cột sống thắt lưng."