Lịch tiêm vacxin viêm gan B cho trẻ em

Lịch tiêm phòng viêm gan B cho trẻ nhỏ

Ngay sau khi sinh ra, trong vòng 24h đầu, trẻ cần được tiêm vacxin viêm gan B. Mũi tiêm này rất quan trọng vì nó tạo tác dụng bảo vệ tốt nhất cho bé. Nếu để quá thời gian này, bạn vẫn có thể tiêm phòng cho con theo lịch tiêm tiêm phòng viêm gan B khác tuy tác dụng có thể giảm đi. Chúng ta nên xem thêm tổng quan viêm gan b để có thể nắm rõ hơn về căn bệnh này.

Đối với bé có mẹ mắc viêm gan B thì bắt buộc phải tiêm phòng vacxin viêm gan B cùng một mũi huyết thanh HBIG trong vòng 24 giờ sau sinh. Bởi nếu không, sau đó sẽ chẳng thể can thiệp được bằng bất cứ mũi tiêm nào khác.

Đối với trẻ bình thường, bạn có thể cho bé tiêm phòng vacxin theo lịch tiêm phòng viêm gan B: 0 – 1 – 6. Tức là: bé cần tiêm 3 mũi, mũi thứ 2 cách mũi đầu 1 tháng, mũi thứ 3 cách mũi thứ hai 6 tháng.

Khi trẻ đủ 2 tháng tuổi có thể tiêm vacxin phối hợp Bạch hầu-ho gà-uốn ván, viêm gan B, Hib 1 và uống vacxin phòng bệnh bại liệt 1

Khi trẻ đủ 3 tháng tuổi có thể tiêm vacxin phối hợp Bạch hầu-ho gà-uốn ván, viêm gan B, Hib 2 và uống vacxin phòng bệnh bại liệt 2

Khi trẻ đủ 4 tháng tuổi có thể tiêm vacxin phối hợp Bạch hầu-ho gà-uốn ván, viêm gan B, Hib 3 và uống vacxin phòng bệnh bại liệt 3

Lưu ý chỉ sử dụng Vacxin viêm gan B đơn giá để tiêm cho trẻ sơ sinh. Không sử dụng vacxin phối hợp để tiêm liều sơ sinh vì vacxin phối hợp có bạch hầu - ho gà - uốn ván, không tiêm vacxin bạch hầu - ho gà - uốn ván cho trẻ sơ sinh.

Nếu tuân thủ đầy đủ lịch tiêm phòng viêm gan B trên, trẻ sẽ an toàn với virus viêm gan B. Hãy bảo vệ con yêu bằng những mũi tiêm quan trọng này.

Một số câu hỏi về bệnh và vacxin phòng bệnh viêm gan B

Câu hỏi 1: Tại sao phải tiêm vacxin viêm gan B?

Trả lời:

• Viêm gan B là một bệnh gây viêm và hoại tử tế bào gan cấp tính hay mạn tính do vi rút viêm gan B. Trên thế giới ước tính có khoảng hơn 2 tỷ người (30% dân số) bị nhiễm vi rút viêm gan B và hơn 400 triệu người bị bệnh gan mạn tính. Hàng năm, ít nhất có khoảng 1 triệu người trên thế giới tử vong do xơ gan và ung thư gan.

• Việt Nam là nước thuộc vùng có tỷ lệ lưu hành bệnh viêm gan B cao (khoảng 10-20%) đặc biệt tỷ lệ mang vi rút viêm gan B ở phụ nữ có thai từ 10-16% và ở trẻ em là 2-6%.

• Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tiêm vắc xin viêm gan B là cách phòng bệnh hiệu quả nhất.

Câu hỏi 2: Virus viêm gan B lây truyền như thế nào?

Trả lời:

Virus viêm gan B có thể lây truyền qua các đường sau:

• Lây từ mẹ qua con (chu sinh): Trẻ sơ sinh là nguồn nhiễm virus viêm gan B chủ yếu ở nhiều nước trên thế giới. Lây truyền virus từ mẹ sang trẻ trong lúc sinh rất dễ dàng.

• Lây truyền từ trẻ qua trẻ: Lây truyền thường xảy ra ở nhà, bệnh viện nhi, trường học và nhà trẻ. Cơ chế lây truyền từ trẻ qua trẻ có thể liên quan đến sự tiếp xúc các vết thương, vết trầy xước nhỏ ở da, niêm mạc có chảy máu, hay dịch tiết của vết thương. Virus viêm gan B cũng có thể lây truyền bằng cách tiếp xúc với nước bọt thông qua vết cắn, vết trầy xước khác ở da và cũng như qua sự nhai thức ăn trước cho trẻ.

• Lây truyền qua sự tiêm chích và truyền máu: Tiêm không an toàn là đường lây truyền chủ yếu của vi rút viêm gan B và những bệnh khác (viêm gan C, HIV) trên nhiều quốc gia.

• Lây truyền trong khi quan hệ tình dục: Khi có trầy xước, tiếp xúc với máu hoặc các dịch khác của cơ thể.

Câu hỏi 3: Làm thế nào trẻ sơ sinh có thể tiếp xúc với virus viêm gan B?

Trả lời:

Trong giai đoạn mang thai rất hiếm xảy ra lây truyền từ mẹ sang con, không quá 2%. Virusviêm gan B lây truyền từ mẹ sang con chủ yếu vào thời gian sinh đẻ. Ở thời điểm này, khi tử cung co thắt, các mạch máu nơi nhau bám cũng bị co thắt có thể giúp máu mẹ tiếp xúc trực tiếp với máu con (bình thường máu mẹ và máu con không tiếp xúc nhau mà chỉ trao đổi chất tại bánh nhau) hoặc khi trẻ chui qua ống âm đạo của mẹ, sự lây truyền sẽ diễn ra trong thời điểm này. Nếu mẹ bị nhiễm có HBsAg+ và HBeAg+ thì 90% trẻ sẽ bị lây truyền; hoặc mẹ nhiễm chỉ có HBsAg+ thì khả năng lây truyền là 10%. Virus có thể truyền sang trẻ khi tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm trong gia đình, người chăm sóc.

Câu hỏi 4: Tại sao phải tiêm vacxin trong 24 giờ sau sinh?

Trả lời:

• Đây là cách tốt nhất để phòng lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con. Trẻ sơ sinh bị nhiễm virus viêm gan B từ mẹ sẽ có nguy cơ trở thành bệnh mãn tính là 90% và khoảng 25% trong số đó sẽ chết vì ung thư gan và xơ gan.

• Việc tiêm vacxin thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng cao, với mũi tiêm trong 24 giờ có khả năng phòng được 85-90% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50-57% và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.

• Tiêm vacxin viêm gan B sớm không chỉ có hiệu quả tốt phòng lây truyền viêm gan B từ mẹ sang con trong khi sinh mà còn giúp trẻ sơ sinh SỚM được bảo vệ phòng lây truyền viêm gan B từ các thành viên khác trong gia đình, người chăm sóc trẻ hoặc từ những trẻ khác qua tiếp xúc trực tiếp với vết xước, chảy máu.

• Tiêm vắc xin viêm gan B mũi 1 càng sớm càng tốt nhằm mục đích bảo vệ trẻ sơ sinh đã phơi nhiễm với vi rút ngay khi sinh, đây là một sự cạnh tranh giữa sự nhân lên của vi rút và vắc xin tạo ra kháng thể kịp thời trung hòa vi rút đang có trong cơ thể, do đó nhiều nước đã tiêm ngay trong vòng 12 giờ.

Câu hỏi 5: Việc tiêm vacxin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh ở Việt Nam có phải là chủ trương của Bộ Y tế? Những quốc gia nào áp dụng lịch tiêm chủng này?

Trả lời:

• Tiêm chủng vacxin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ nhằm mục đích phòng chống lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con. Đây là chiến lược của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và là chỉ đạo của Bộ Y tế, Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia trong phòng chống bệnh viêm gan B.

• Thống kê của WHO năm 2006, trong 193 quốc gia có 163 (84%) nước triển khai tiêm vacxin viêm gan B trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, trong đó 81 (42%) quốc gia thực hiện tiêm cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu sau sinh, kể cả các nước đã phát triển như Mỹ, Canada...

Câu hỏi 6: Nếu không tiêm vacxin viêm gan B được trong vòng 24 giờ sau khi sinh thì có thể tiêm sau đó được không?

Trả lời:

• Tiêm vacxin viêm gan B tốt nhất là trong 24 giờ đầu sau khi sinh, nếu không tiêm được thì cần tiêm sớm sau đó ngay khi có thể (tiêm trong vòng 7 ngày sau sinh).

• Vacxin viêm gan B có thể tiêm cùng 1 ngày với các vacxin khác mà không ảnh hưởng đến sự đáp ứng miễn dịch của vacxin.

Câu hỏi 7: Tiêm vacxin viêm gan B ngay sau khi sinh có sớm quá không?

Trả lời:

• Tiêm vacxin viêm gan B ngay sau khi sinh không phải là can thiệp đầu tiên đối với trẻ sơ sinh. Tại các cơ sở y tế trẻ vẫn được tiêm vitamin K cho trẻ ngay sau khi sinh. Vacxin BCG phòng lao cũng được khuyến cáo nên tiêm sớm sau sinh.

• Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới và chỉ đạo của Bộ Y tế, vacxin viêm gan B cần được tiêm cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.

• Tuy nhiên trẻ mới sinh cũng cần có thời gian thích nghi với môi trường bên ngoài, sự ổn định nhịp thở, da hồng, bú tốt là những dấu hiệu chứng tỏ một trẻ khỏe mạnh, khi đó có thể tiêm vacxin mà vẫn đảm bảo trẻ được tiêm trong vòng 24 giờ sau khi sinh.

Câu hỏi 8: Bà mẹ xét nghiệm HBsAg âm tính có nên tiêm vacxin viêm gan B cho trẻ trong vòng 24 giờ không?

Trả lời:

• Ở một số quốc gia đã phát triển, lưu hành viêm gan ở mức thấp, đường lây truyền từ mẹ sang con không phải là chủ yếu, nhưng cũng tiêm vacxin viêm gan B từ rất sớm, thậm chí thực hiện tiêm trong vòng 12 giờ đầu sau sinh. Trường hợp mẹ có xét nghiệm HBsAg âm tính, trên lý thuyết là không mắc viêm gan B, tuy nhiên vẫn tiêm vắc xin ngay sau sinh vì một số lý do sau:

- Xét nghiệm âm tính giả trong khi mẹ vẫn đang nhiễm virus viêm gan B; chưa kể chất lượng xét nghiệm, ghi chép nhầm, báo cáo nhầm.

- Mẹ đang nhiễm ở thời kỳ cửa sổ (30 - 60 ngày) nên không phát hiện được qua xét nghiệm.

- Một số trường hợp chủng đột biến virus viêm gan B nên có thể lẩn tránh hệ thống miễn dịch và không phát hiện được qua xét nghiệm máu.

- Mẹ xét nghiệm HBsAg âm tính nhưng đứa trẻ có thể bị phơi nhiễm viêm gan B trong phòng sinh từ một sản phụ khác hoặc nhân viên y tế, từ người thân khác đang mắc viêm gan B.

• Đặc biệt, Việt Nam là nước có tỷ lệ lưu hành ở mức cao do đó việc tiêm vacxin viêm gan B ngay trong vòng 24 giờ không chỉ phòng lây truyền từ mẹ sang con mà còn lây ngang từ môi trường xung quanh, người thân, người chăm sóc trẻ.

Câu hỏi 9: Những trường hợp nào không nên tiêm vacxin viêm gan B trong vòng 24 giờ sau khi sinh?

Trả lời:

• Hoãn tiêm đối với trẻ đang ốm, sốt, mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính.

• Đối với những trẻ đẻ non, cân nặng thấp, đẻ khó, mẹ bị sốt trước và sau khi sinh, nước ối bẩn, con bị ngạt, thai già tháng, trẻ dị tật ... cần được thăm khám cẩn thận để tránh các trường hợp trùng hợp ngẫu nhiên.

Câu hỏi 10: Tiêm vacxin viêm gan B trong vòng 24 giờ sau khi sinh có thể gặp những phản ứng gì ?

Trả lời:

• Vacxin viêm gan B rất an toàn và đã được tiêm ở nhiều nước trên thế giới.

• Sau khi tiêm có thể có các phản ứng thông thường như đau tại chỗ tiêm là 3 – 9%, sốt trên 37,7 độ C là 0,4 đến 8%.

• Sốc phản vệ là phản ứng hiếm gặp được ghi nhận với tỷ lệ ước tính là 1 trường hợp trên 600.000 đến 1.000.000 liều vacxin.

Xem thêm:

• Trẻ 3 tháng tuổi có tiêm phòng lao được không?
  
• Trẻ tiêm phòng muộn có sao không?