Sảy thai tự nhiên: Những dấu hiệu mẹ bầu cần hết sức lưu ý

Sảy thai tự nhiên được định nghĩa theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là sự chấm dứt thai kỳ do phôi thai/thai nhi bị trục xuất ra khỏi buồng tử cung dưới 22 tuần tuổi hoặc cân nặng dưới 500gr. Trong đó, sảy thai trong 12 tuần đầu tiên của thai kỳ được gọi là sảy thai sớm, và từ 12 - 20 tuần gọi là sảy thai muộn.

Tỷ lệ sảy thai tự nhiên thống kê được là khoảng 15 - 20% các trường hợp mang thai được ghi nhận. Tuy nhiên, trên thực tế thì tỷ lệ này có thể cao hơn vì trong một số trường hợp, khi người phụ nữ còn chưa cảm nhận được những dấu hiệu mang thai thì quá trình sảy thai đã diễn ra, biểu hiện ra máu không nhiều nên dễ nhầm lẫn với chu kỳ kinh nguyệt không đều, ngày hành kinh đến muộn.

Hầu hết các trường hợp sảy thai tự nhiên xảy ra trong 13 tuần đầu tiên của thai kỳ. Vì vậy, trong khoảng thời gian này, các mẹ bầu cần hết sức lưu ý các dấu hiệu bất thường và có chế độ nghỉ ngơi, giữ gìn sức khỏe hợp lý.

Triệu chứng sảy thai tự nhiên trên lâm sàng

Hai triệu chứng chủ yếu của sảy thai tự nhiên là chảy máu âm đạo và đau vùng bụng dưới. Ngoài ra, khi người mẹ đến gặp bác sĩ có thể được thăm khám vùng phụ khoa để đánh giá tổng quan và tiên lượng khả năng giữ thai. Các triệu chứng diễn biến theo mức độ tăng dần qua 2 giai đoạn:

Giai đoạn dọa sảy thai

• Lượng máu chảy ra không nhiều, ít một nhưng liên tiếp, dai dẳng. Máu màu đỏ hay đen, thường kèm theo một ít dịch nhầy.
• Người mẹ không có triệu chứng đau bụng hoặc nếu có thì chỉ là cảm giác tức hoặc hơi nặng vùng bụng dưới do lúc này tử cung chưa co bóp nhiều, có thể kèm theo đau lưng.
• Thăm khám âm đạo thấy cổ tử cung còn dài, đóng kín.

Ở giai đoạn này, phôi còn sống, chưa bị bong khỏi niêm mạc tử cung, nếu được điều trị sớm thì tiên lượng vẫn rất tốt và có khả năng giữ lại được thai.

Giai đoạn sảy thai thực sự

• Lượng máu chảy ra nhiều, loãng, có lẫn máu cục (dấu hiệu chứng tỏ rau đã bong nhiều).
• Người mẹ cảm thấy đau vùng bụng dưới từng cơn, mức độ tăng dần (nghĩa là cơn sau đau hơn cơn trước và khoảng cách giữa các cơn dần rút ngắn), kèm theo đau lưng.
• Khám âm đạo thấy cổ tử cung hé mở, có hình giống con quay, phần dưới của tử cung phình to do bọc thai bị đẩy xuống.

Khi các triệu chứng tiến triển đến giai đoạn này, tiên lượng thường xấu và khó giữ được thai.

Dấu hiệu cảnh báo sảy thai tự nhiên cần được lưu ý khi gặp phải

Trong quá trình mang thai, khi người mẹ cảm thấy xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Mặc dù một số dấu hiệu không phải triệu chứng điển hình của sảy thai tự nhiên, việc đi khám ngay khi thấy bất thường sẽ giúp bác sĩ đưa ra những lời khuyên, hướng xử trí phù hợp và kịp thời để quá trình phát triển bình thường của thai nhi không bị ảnh hưởng.

Dịch nhờn âm đạo bất thường

Dấu hiệu tiết dịch có thể xảy ra trước khi xuất hiện dấu hiệu chảy máu. Mặc dù tiết dịch nhờn là hoạt động bình thường của âm đạo, đôi khi nó giúp cảnh báo có những vấn đề bất thường đối với thai nhi thông qua tính chất, màu sắc của dịch. Trong quá trình mang thai, người mẹ cần cảnh giác khi thấy âm đạo tiết dịch có lẫn những cục nhỏ màu đỏ sẫm hay đen, vì đó có thể là những cục máu đông do một phần mô của phôi thai hoặc niêm mạc tử cung vị trí phôi làm tổ bong ra.

Chảy máu âm đạo

Chảy máu âm đạo không chỉ là dấu hiệu sảy thai tự nhiên mà còn là triệu chứng của nhiều bệnh lý phụ khoa khác như viêm âm đạo, u xơ tử cung,...

Khác với sảy thai tự nhiên, chảy máu trong viêm nhiễm phụ khoa còn đi kèm với dịch âm đạo nhờn quánh, mùi rất khó chịu, hôi tanh. Nếu người mẹ thấy dấu hiệu bất thường chỉ là chảy máu âm đạo, ngoài ra có thể đau bụng dưới thì nên nghi ngờ sảy thai tự nhiên và đi khám càng sớm càng tốt. Hơn nữa, chảy máu nhiều kèm đau bụng cũng có thể là triệu chứng của u xơ tử cung, nếu được khám và phát hiện sớm sẽ giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị kịp thời.

Đau vùng bụng dưới

Cơ chế của đau bụng dưới trong sảy thai tự nhiên cũng giống như đau bụng vào những ngày có kinh nguyệt, đó là do sự co thắt của các cơ tử cung. Ban đầu chỉ là cảm giác râm ran, sau đó rõ rệt thành từng cơn, mạnh và nhanh (mỗi cơn co thường không kéo dài quá 1 phút), khiến người mẹ đau quằn quại, có thể kèm theo đau lưng. Các cơ tử cung co thắt là để tống thai nhi ra ngoài, vì vậy đang mang thai mà thấy đau bụng dưới thì người mẹ không nên chần chừ mà cần đến gặp bác sĩ ngay.

Dấu hiệu sảy thai tự nhiên khác

Có những trường hợp sảy thai rất sớm, gần như không thấy các biểu hiện trên hoặc chỉ thấy ra máu ít, đau bụng nhẹ giống như đến ngày hành kinh, khi người mẹ đi khám thì mới phát hiện sảy thai tự nhiên. Lúc này, các dấu hiệu mang thai không còn, thay vào đó cơ thể có sự thay đổi như:

• Mất các dấu hiệu mang thai: không còn cảm giác căng tức vú hay rối loạn vị giác, buồn nôn,...
• Thử HCG nước tiểu cho kết quả âm tính trong khi trước đó đã được xác nhận mang thai

Biện pháp xử trí các dấu hiệu sảy thai tự nhiên

Mục tiêu chính của việc điều trị trong hoặc sau khi sảy thai là để ngăn ngừa 2 biến chứng chính: chảy máu và nhiễm trùng. Sảy thai tự nhiên ở giai đoạn càng sớm, phôi thai bị đào thải và trục xuất hoàn toàn ra khỏi cơ thể người phụ nữ mà không cần can thiệp thủ thuật y tế nào. Lưu ý duy nhất là người mẹ cần được nghỉ ngơi tuyệt đối và bồi bổ sức khỏe.

Trong trường hợp sảy thai tự nhiên ở giai đoạn muộn (tương ứng với dấu hiệu ra máu âm đạo nhiều và đau bụng quằn quại), tuổi thai tương đối lớn, các mô của thai không được trục xuất hoàn toàn, bác sĩ sẽ thực hiện nong và nạo phần thai sót, đồng thời cho người phụ nữ sử dụng kháng sinh và oxytocin để kiểm soát nhiễm trùng và chảy máu.

Ngoài ra, khi thấy dấu hiệu dọa sảy (ra máu ít và đau bụng nhẹ), tiên lượng có thể giữ được thai nhi, người mẹ có thể được kê đơn thuốc chống co thắt tử cung và theo dõi tình trạng sức khỏe cũng như tình trạng thai nhi.

Việc điều trị cảm xúc cho người mẹ không may trải qua sảy thai tự nhiên cũng rất quan trọng. Nguyên nhân của hầu hết các trường hợp sảy thai là do bất thường nhiễm sắc thể, mà điều này thường khó có biện pháp để ngăn chặn. Do đó, người mẹ không nên quá đau buồn mà nên tập trung cho việc nâng cao thể trạng và tâm lý để chuẩn bị tốt nhất cho lần mang thai tiếp theo. Việc chia sẻ cảm xúc và giữ liên lạc với gia đình, bạn bè là liệu pháp tâm lý hiệu quả giúp người phụ nữ vượt qua nỗi đau này.

Xem thêm:

• Một số kháng sinh làm tăng nguy cơ sảy thai
• Sảy thai thường ra máu trong bao lâu?
• Hiểu đúng về sảy thai tự nhiên