1. Phế cầu là gì?

Viêm phổi do vi khuẩn này gây ra sốt cao, ho nhiều đờm, có thể có lẫn máu, đau ngực, đôi khi có tràn dịch màng phổi, tương tự như các bệnh viêm phổi thông thường.

Có 60% trẻ khỏe mạnh dưới 5 tuổi có phế cầu ở vùng hầu họng. Các xoang và khoang mũi cũng là những bộ phận dễ nhiễm trùng trong cơ thể. Một con đường lây truyền bệnh khác là tiếp xúc với các hạt nước bọt, dịch mũi... nhỏ li ti do người có bệnh hắt hơi, ho... lẫn vào không khí. Vì một nguyên nhân nào đó khiến sức đề kháng của trẻ suy giảm thì những vi khuẩn có sẵn ở môi trường hoặc cơ thể sẽ tấn công cơ thể và gây bệnh.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là những đối tượng chính thường bị mắc các bệnh gây ra bởi phế cầu.

2. Vacxin phế cầu khuẩn là gì?

Vắc xin phế cầu là loại vắc xin chống lại vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Có 2 loại vacxin phế cầu khuẩn : vắc xin liên hợp và vắc xin polysaccharide. Vắc xin liên hợp được khuyến cáo là nên dùng cho tất cả trẻ em, kể cả trẻ bị nhiễm HIV/AIDS. Còn vắc xin polysaccharide thì chỉ hiệu quả với người lớn khỏe mạnh; không quá hiệu quả với trẻ em dưới 2 tuổi và người có hệ miễn dịch yếu.

Các loại vắc xin nhìn chung là an toàn, nó có thể gây ra các tác dụng phụ song thường là nhẹ; và nó sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm các bệnh nghiêm trọng.

Vacxin này có nhiều thương hiệu khác nhau và giá cả cũng khác nhau. So với các loại vắc xin khác thì nhìn chung nó thuộc loại khá đắt tiền.

3. Có nên tiêm vacxin phế cầu khuẩn không?

Bệnh phế cầu khuẩn khá phổ biến ở trẻ em, mặc dù đa số các trường hợp là dễ điều trị và trẻ có thể khỏi sau thời gian ngắn song cũng có số ít trường hợp là nghiêm trọng, thậm chí có thể tử vong.

Nhóm người lớn tuổi cũng có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh này, so với trẻ em thì người già thường chịu ảnh hưởng lớn hơn và dễ bị nguy hiểm hơn.

Việc tiêm vacxin sẽ giúp cho ngăn ngừa nhiễm các bệnh nhiễm trùng liên quan do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra. Khi tiêm vắc xin thì kể cả khi có nhiễm bệnh thì triệu chứng của bệnh cũng sẽ nhẹ hơn.

Theo số liệu khảo sát thực tế cho thấy, vắc xin phế cầu ngăn chặn bệnh rất tốt nhưng cũng không thể ngăn chặn được tất cả trường hợp. Dù vậy vẫn nên tiêm để phòng ngừa bệnh.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên tiêm vacxin phế cầu khuẩn cho tất cả trẻ em dưới 2 tuổi và người lớn trên 65 tuổi. Các đối tượng khác cũng có thể tiêm vacxin tùy tình huống cụ thể.

4. Khi nào bé có thể được chích ngừa phế cầu?

Từ 6 tuần tuổi, bé đã có thể được tiêm vắc-xin. Tùy độ tuổi thì số lượng mũi tiêm mà bé cần sẽ khác nhau.

• Dưới 7 tháng: Bé cần tiêm 3 mũi chính, 1 mũi nhắc lại.

• Từ 7 đến dưới 12 tháng: Bé cần tiêm 2 mũi chính, 1 mũi nhắc lại.

• Lớn hơn 12 tháng: Tiêm từ 1 đến 2 mũi chính và 1 mũi nhắc lại.

5. Có bao nhiêu loại vắc-xin?

Hiện nay, tại Việt Nam có 2 loại vắc-xin khác nhau được dùng cho các nhóm tuổi khác nhau:

Loại văc-xin đầu tiên, PCV 10 hay được biết đến với tên Synflorix giúp ngừa được 10 chủng phế cầu khác nhau. PCV 10 được tiêm cho trẻ từ 6 tuần đến 5 tuổi. Đây là loại vắc-xin có thêm tác dụng phòng ngừa viêm phổi và viêm tai giữa.

Vắc-xin PPSV23 với tên thương phẩm là Pneumo23 tuy không có công dụng ngừa viêm phổi, viêm tai giữa nhưng có thể bảo vệ trẻ nhỏ trước sự đe dọa của 23 chủng vi khuẩn phế cầu khác nhau. Vắc-xin này sử dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và chỉ cần chích 1 mũi duy nhất. Trong trường hợp miễn dịch của trẻ bị giảm, có thể sẽ cần phải tiêm nhắc lại.

Các loại vắc-xin trên được bào chế từ các thành phần của vi khuẩn, nhưng không sử dụng vi khuẩn sống. Vì vậy, có thể tiêm các vắc-xin này cùng lúc với vắc-xin phòng ngừa các bệnh khác, không cần phải chờ đợi cách ra 1 tháng như nhiều người vẫn nghĩ.

6. Khi nào không nên tiêm vacxin phế cầu cho trẻ?

Vắc-xin phế cầu không thích hợp cho những trường hợp trẻ đã có dấu hiệu dị ứng ở lần tiêm trước đó.

Ngoài ra, sau khi tiêm, các bé cũng có thể gặp phải một số phản ứng tác dụng phụ như sưng, đỏ, đau ở chỗ tiêm, sốt... Với các trường hợp phản ứng nặng như khó thở, khan giọng, thở khò khè, nổi mề đay, nhợt nhạt, mệt mỏi, tim đập nhanh, chóng mặt thì cần được đưa đến bệnh viện để xử lý kịp thời.

7. Vacxin phế cầu khuẩn bao nhiêu tiền, tiêm ở đâu?

Vacxin phế cầu khuẩn hiện là một trong 12 loại vacxin đắt nhất hiện nay, giá thành 2 loại:

• Synflorix (PCV10 – loại 10 chủng). Tiêm 2-4 mũi tùy theo độ tuổi. Giá 870.000 đồng.

• Pneumo23 (PPSV23 – loại 23 chủng). Chỉ tiêm 1 mũi duy nhất. Giá từ 300.000 đồng – 400.000 đồng.

Mẹ có thể đưa bé tới các Trung tâm y tế dự phòng cấp Quận, Huyện, các bệnh viện tuyến trung Ương như: Bệnh viện Nhi trung ương, Bệnh viện Nhi Đồng 1, Bệnh viện Nhi Đồng 2...

Hoặc các cơ sở tiêm Vacxin dịch vụ để chích ngừa theo lịch như:

Trung tâm tiêm chủng Vaccine - Pharbaco, Trung tâm Y tế Dự Phòng Hà Nội