Vàng da ở trẻ sơ sinh khi nào thì nguy hiểm?
Vàng da ở trẻ sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ được gọi là vàng da sinh lý, nhưng cũng có thể tiến triển nặng gọi là vàng da bệnh lý. Nếu không phát hiện và điều trị vàng da bệnh lý kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh hay còn được gọi là vàng da nhân do bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời.
Vàng da ở trẻ sơ sinh khi nào thì nguy hiểm?
Vàng da ở trẻ sơ sinh là do tăng bilirubin gián tiếp rất hay gặp, chiếm 25 đến 30% ở trẻ đủ tháng và đa số ở trẻ non tháng. Thế nhưng loại bệnh vàng da ở trẻ này cũng có nguy hiểm, và để biết xem khi nào bệnh nguy hại đối với trẻ sơ sinh thì mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây.
Vàng da ở trẻ sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ được gọi là vàng da sinh lý, nhưng cũng có thể tiến triển nặng gọi là vàng da bệnh lý. Nếu không phát hiện và điều trị vàng da bệnh lý kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh hay còn được gọi là vàng da nhân do bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời
1. Thế nào là vàng da sinh lý.
Ở trẻ đủ tháng bình thường thì vàng da được coi là vàng da sinh lý, khi vàng da xuất hiện sau 24 giờ tuổi. Hết trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ đẻ thiếu tháng. Mức độ vàng da nhẹ chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn.
Vàng da ở trẻ sơ sinh đơn thuần không kết hợp các triệu chứng bất thường khác như thiếu máu, bỏ bú, lừ đừ,.. nồng đồ bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và 14mg% ở trẻ thiếu tháng, tốc độ tăng trưởng bilirubin/máu khôn quá 5%mg trong vòng 24 giờ.2. Thế nào là vàng da bệnh lý.
Vàng da ở trẻ sơ sinh được coi là bệnh lý khi có bất thường từ một trong số các tiêu chuẩn sau:
- Hiện tượng vàng da đậm xuất hiện sớm.
- Không hết vàng da sau 1 tuần đối với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ thiếu tháng.
- Mức độ vàng toàn thân và cả mắt
- Vàng da kết hợp các triệu chứng bất thường khác.
- Xét nghiệm bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.
Khi trẻ có các dấu hiệu vàng da bệnh lý như nói trên thì cần phải đưa ngay bé đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chuẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.
Trẻ sơ sinh bị vàng da
3. Các phương pháp điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh.
Cho đến nay, tại các khoa sơ sinh điều trị vàng da bệnh lý bằng 3 phương pháp sau:
- Cung cấp đầy đủ nước và năng lượng thông qua việc cho con bú hoặc truyền dịch, truyền albumin và dùng một số loại thuốc để gia tăng tốc độ chuyển hóa bilirubin gián tiếp.
- Chiều đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiệu quả nhất, an toàn, đơn giản và kinh tế nhất.
- Thay máu khi bé có triệu chứng đe dọa nhiễm độc thần kinh do bilirubin trong máu tăng cao.
Tùy từng trường hợp cụ thể mà các bác sĩ có thể sử dụng 1, 2 hay 3 phương pháp cùng lúc.
Chiếu đèn cho trẻ sơ sinh
4. Chiếu đèn điều trị vàng da được chỉ định khi nào?
Chiếu đèn là sử dụng ánh sáng có bước sóng 400 – 500 nm, cực điểm 450 – 460 nm tương đương với đỉnh hấp thụ của bilirubin. Khi chiếu đèn năng lượng, ánh sáng sẽ xuyên qua da và tác động lên các phân tử bilirubin nằm bên trong lớp mỡ dưới da, để biến đổi các phân tử bilirubin gián tiếp thành các sản phẩm đồng phân hay các sản phẩm quan oxy hóa tan được trong nước, không độc và sẽ được đào thải qua gan và thận.
Chiếu đèn sẽ được chỉ định sau 24 giờ tuổi để điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp bệnh lý chưa có triệu chứng tiền nhiễm độc hay nhiễm độc thần kinh. Và cũng có thể chiếu đèn dự phòng trong các trường hợp có nguy cơ vàng da ở trẻ sơ sinh như: trẻ non tháng, có bướu huyết thanh, sọ to, trẻ có tán huyết,...
Chú ý: khi chiếu đèn, bé sẽ được cởi trần có che kín mắt và bộ phận sinh dục, thường xuyên xoay trở mình cho bé để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng. Các bác sĩ có thể chiếu đèn liên tục hay cách quãng, với trẻ đủ tháng khỏe mạnh thì khoảng sau 3 giờ có thể cho trẻ ra ngoài để bú mẹ hoặc thay tã.
Ở những nơi có điều kiện, các trẻ vàng da bệnh lý ở mức độ nhẹ hoặc trung bình thì gia đình có thể thực hiện chiếu đèn tại phòng riêng của mẹ và có sự theo dõi của bác sĩ chứ không cần ở phòng cách ly. Thực hiện việc chiếu đèn sớm có tác dụng khi trẻ xuất viện sẽ không còn nguy cơ vàng da nặng.
Như vậy, bài viết đã cho chúng ta biết vàng da ở trẻ sơ sinh như thế nào và khi nào cần đưa trẻ đi điều trị. Các bậc phụ hynh hãy để ý kỹ bé để tìm ra cách điều trị khi bé bị vàng da.