U xơ tử cung bệnh học - Những điều cần biết

U xơ tử cung là căn bệnh hình thành do sự tăng trưởng kích thước không bình thường của các mô cơ tử cung ở bên trong hoặc trên tử cung của phụ nữ. Tùy vào tiến triển của bệnh mà số lượng và kích thước của u xơ tử cung có thể dao động ở một hoặc nhiều u với độ lớn bé khác nhau. Khi các u xơ tử cung lớn vượt trội sẽ gây đau bụng dữ dội và gia tăng lượng máu trong chu kỳ kinh nguyệt.

U xơ tử cung có thể có biểu hiện rõ rệt nhưng cũng có khi bệnh diễn tiến âm thầm. Những phụ nữ đã quan hệ tình dục có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Đa phần các khối u xơ tử cung là lành tính và rất ít khả năng chuyển hóa sang u xơ tử cung ác tính. Tuy nhiên, người bệnh không vì điều này mà chủ quan với sức khỏe của mình. Cần khám phụ khoa định kỳ và điều trị bệnh tận gốc để ngăn ngừa sự phát triển thành ung thư.

Tùy theo vị trí mà u xơ tử cung chia thành nhiều dạng: dưới thanh mạc, trong cơ tử cung, dưới niêm mạc, trong cổ tử cung.

Trong u xơ tử cung bệnh học, triệu chứng cảnh báo nguy cơ mắc bệnh có ý nghĩa rất quan trọng. Người bệnh có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tăng tỷ lệ chữa khỏi lên cao hơn.

• Táo bón: chướng bụng, táo bón là hiện tượng hay gặp ở các bệnh nhân bị u xơ tử cung. Nguyên nhân là do các khối u xơ phát triển, chèn ép lên thành sau tử cung và trực tràng làm cản trở quá trình bài tiết. Hệ tiêu hóa hoạt động khó khăn hơn, áp lực lên ruột nhiều khiến cho táo bón xuất hiện thường xuyên.
• Đầy bụng: ở một số trường hợp, các u xơ tử cung phát triển nhanh về kích thước trong khoang bụng, làm phình phần bụng dưới. Nhiều người còn lầm tưởng bản thân đang có thai hoặc tăng cân. Chính vì vậy, khi thấy bụng to bất thường chị em phụ nữ nên đi khám ngay để được chẩn đoán sớm.

• Mót tiểu thường xuyên: tương tự như chứng táo bón, tình trạng mót tiểu cũng là dấu hiệu cảnh báo u xơ tử cung bệnh học. Khi các u xơ phát triển phía bên ngoài tử cung, chúng sẽ tác động vào ổ bụng, chèn ép lên bàng quang. Người bệnh vì thế luôn có cảm giác tức bụng, mót tiểu cả ngày, tiểu ít hoặc tiểu khó.
• Chảy máu kinh nguyệt nhiều hơn: được xem là đặc điểm nhận biết điển hình của bệnh u xơ tử cung, lượng máu kinh ra nhiều bất thường cần được đặc biệt lưu tâm. Những khối u hình thành trong niêm mạc tử cung gây ra những ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ sẽ có triệu chứng rong kinh. Khi thấy hiện tượng này, chị em nên đến ngay bệnh viện để kiểm tra để biết được chính xác tình hình bệnh.
• Đau lưng: khi u xơ tử cung lớn, chúng có khả năng gây đau lưng hoặc đau cơ. Nguyên nhân có thể do các khối u này đã xâm lấn các dây thần kinh vùng cụt.
• Đau khi quan hệ: u xơ tử cung là bệnh lý phụ khoa, do đó việc quan hệ tình dục ít nhiều sẽ bị tác động. Các u xơ tử cung ở mặt trước và vùng đáy tử cung khi bị cọ xát, áp lực đè lên sẽ gây đau khi giao hợp. Đây cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo tình trạng sức khỏe của cơ quan sinh sản đang có vấn đề. Chính vì vậy bạn không nên chủ quan mà cần trao đổi với bác sĩ để được thăm khám bụng, siêu âm nhằm xác định chẩn đoán bệnh kịp thời.

Cho đến thời điểm hiện tại, nguyên nhân cụ thể dẫn đến u xơ tử cung bệnh học vẫn chưa có kết quả cuối cùng. Những yếu tố được cho là tác nhân tăng nguy cơ u xơ tử cung lần lượt được đưa ra là:

• Rối loạn nội tiết tố estrogen: sự phát sinh u xơ tử cung được cho là có liên quan đến gia tăng nồng độ estrogen ở nữ giới. Việc tiết ra nhiều estrogen và chúng hoạt động mạnh sẽ khiến tăng sinh tổ chức cơ và niêm mạc tử cung. Điều này có thể lý giải vì sao ở một số phụ nữ khi bước vào thời kỳ mãn kinh thì các u xơ tử cung tự động teo nhỏ và tiêu biến. Tuy nhiên, người bệnh không nên lơ là mà vẫn cần theo dõi tình trạng bệnh chặt chẽ.
• Sức khỏe sinh sản không ổn định: một số chị em từng bị sẩy thai, hiếm muộn, vô sinh hoặc sinh đẻ ít, mang thai khi lớn tuổi, quan hệ tình dục sớm, ... đều có khả năng mắc u xơ tử cung. Do những tác động đến cơ quan sinh sản, làm rối loạn chức năng cơ quan sinh dục như nạo hút thai nhiều lần, viêm nhiễm phụ khoa, viêm loét cổ tử cung mãn tính, ... cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến u xơ tử cung.

Chị em có nguy cơ mắc bệnh cao nên tuân thủ việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để chủ động phòng tránh bệnh và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Việc điều trị với mục tiêu giảm nhẹ các triệu chứng do u xơ tử cung gây ra hoặc giảm kích thước, loại bỏ khối u, ngăn ngừa lây lan ra các bộ phận lân cận. Phác đồ điều trị của bệnh nhân được bác sĩ chuyên khoa đưa ra sau khi đã thăm khám và dựa trên các yếu tố: vị trí và kích thước khối u, mức độ tiến triển của bệnh, tuổi tác, thể trạng, nguyện vọng của bệnh nhân (bảo tồn tử cung, giá thành điều trị, ...).

Hiện nay, điều trị u xơ tử cung thường chia ra làm 2 phương pháp: điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa.

Điều trị nội khoa

Với cách sử dụng thuốc uống, các khối u sẽ bị teo đi hoặc tiêu biến. Phương pháp này chỉ áp dụng đối với những khối u xơ tử cung có kích thước nhỏ, phát hiện bệnh sớm, u lớn chờ phẫu thuật hoặc không thể can thiệp bằng phẫu thuật. Đây thực chất là các thuốc nội tiết tố sinh dục gây ức chế rụng trứng, hạn chế tiết estrogen để làm khối u xơ nhỏ lại. Trong giai đoạn uống thuốc, người bệnh sẽ gặp phải những tác dụng phụ tương tự như mãn kinh.

Các loại thuốc thường được dùng là: Lynestrenol 5mg, Norethisterone 5mg, Dydrogesterone, Nomegestrol acetate 5mg, ... Một số chất đồng vận GnRH có thể được áp dụng như Triptorelin, Leuprorelin acetat, Goserelin.

Điều trị ngoại khoa

Hình thức phẫu thuật được tiến hành khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả. Các u xơ có kích thước to gây rong huyết, chèn ép, hoại tử, nhiễm trùng, ... thì cần xử lý bằng cách phẫu thuật.

• Phương pháp phẫu thuật có nhiều cách như bóc nhân xơ, cắt tử cung bán phần hoặc toàn phần thông qua mổ hở hoặc nội soi. Khi mổ sẽ có can thiệp gây mê, gây tê để giảm đau cho bệnh nhân. Đối với trường hợp cắt tử cung vĩnh viễn cần trao đổi kỹ với bệnh nhân về những vấn đề có thể xảy ra sau khi phẫu thuật như mất máu, khả năng mang thai không còn.
• Nút mạch: biện pháp này nhằm làm tắc các động mạch nuôi u xơ tử cung. Nút mạch được thực hiện qua đường tiếp cận từ động mạch cánh tay, ít xâm lấn, thời gian làm thủ thuật ngắn, nằm viện theo dõi không kéo dài, không để lại sẹo, ít biến chứng sau mổ.
• Phương pháp MRI HIFU: được xem là hình thức điều trị u xơ tử cung tiên tiến nhất trên thế giới, có khả năng loại bỏ mô đích bất thường mà không gây chảy máu, không sẹo, ít tổn hại đến chức năng sinh sản, đảm bảo an toàn. Bác sĩ dùng sóng siêu âm cường độ cao tạo ra nhiệt để đốt tế bào gây u xơ qua hình ảnh cộng hưởng từ. Hạn chế của phương pháp này là chỉ áp dụng cho các loại u xơ tử cung nghèo mạch máu nuôi, không chỉ định áp dụng cho các u giàu mạch.

• Điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt
• Chế độ ăn uống lành mạnh giúp hạn chế, ổn định sự phát triển của khối u. Các loại thực phẩm giàu vitamin và protein được khuyến khích sử dụng. Nhóm trái cây như cam, chanh, bưởi, các thức ăn làm từ hạt đậu như đậu nành, đậu hũ, đậu đen, đậu lăng, ... nên tăng cường trong bữa ăn hàng ngày. Các loại thực phẩm nên tránh là thịt đỏ, sữa có hàm lượng chất béo cao, cà phê, muối, ... đều không tốt.
• Chăm sóc vùng kín đúng cách. Vệ sinh vùng kín để không bị các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, viêm loét cổ tử cung, ... Tránh thụt rửa âm đạo sâu vì điều này dễ làm tổn thương vùng kín.
• Quan hệ tình dục lành mạnh. Sử dụng biện pháp tránh thai an toàn để tránh mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
• Kiểm tra sức khỏe sinh sản định kỳ

U xơ tử cung nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ chữa khỏi rất cao, ít để lại di chứng. Chính vì vậy, khám phụ khoa định kỳ là cách tốt nhất để phòng tránh. Hiện nay, các phương pháp chuẩn đoán hiện đại đã giúp cho việc kiểm tra, tầm soát mang lại kết quả chính xác cao.

Xem thêm:

• U xơ tử cung là gì? bị u xơ tử cung có nguy hiểm không? điều trị như thế nào?
• Vì sao phụ nữ hay bị u xơ tử cung, xử trí thế nào?