U nang buồng trứng có nguy hiểm không?
Phụ nữ trưởng thành ít nhất đã từng nghe qua thuật ngữ "u nang buồng trứng" và không biết rằng, phần lớn phụ nữ có ít nhất 1 lần trong đời mắc phải.
U nang buồng trứng có nguy hiểm không?
Buồng trứng là hệ thống sinh sản quan trọng ở phụ nữ. Mỗi người phụ nữ có 2 buồng trứng ở 2 bên tử cung, nằm trong ổ bụng dưới. Hầu hết phụ nữ trưởng thành đều ít nhất đã từng nghe qua thuật ngữ y học "u nang buồng trứng" và không biết rằng, phần lớn phụ nữ sẽ có ít nhất một lần trong đời mắc phải u nang buồng trứng. Đó có thể là thể nhẹ, không gây đau và không biểu hiện gì, tự phát triển và tự biến mất do một số rối loạn trong cơ thể. U nang buồng trứng là một khối u có vỏ bọc ngoài (vỏ nang), trong có chứa chất dịch, xuất hiện trên buồng trứng của phụ nữ. U nang buồng trứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi (thường là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản). Thông thường, loại u này khá lành tính, tuy nhiên trong nhiều trường hợp có thể phát sinh biến chứng, cần cắt bỏ hoặc có phương án xử lý trước khi u xâm hại tới cơ thể.
1. Các nguyên nhân gây u nang buồng trứng
U nang buồng trứng là những thương tổn không ác tính, thường không có triệu chứng và thường tự biến mất sau một thời gian. Khi các đơn vị chức năng của buồng trứng hoạt động quá mức là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh u nang buồng trứng.
Dưới đây là 5 lý do thường gặp:
- Nang trứng phát triển không đầy đủ, không hấp thụ được các chất lỏng trong buồng trứng.
- Mạch máu của nang trứng bị vỡ dẫn đến u nang xuất huyết.
- Thể vàng (đơn vị chức năng của buồng trứng) phát triển dẫn đến kinh nguyệt kéo dài, kèm theo chảy máu nặng (giống các dấu hiệu đe doạ sảy thai)
- Các khối u xuất hiện trong thời kỳ thai nghén, hoặc rối loạn HCG do kích thích rụng trứng dẫn đến dư thừa chorionic gonadotropin (HCG), gây ra u nang lutein
- Sự kích thích buồng trứng của các hormone luteinizing (LH), gây ra rối loạn nội tiết ở buồng trứng dẫn tới kết quả là buồng trứng đa nang.
2. Phân loại u nang buồng trứng
Trên lâm sàng phân biệt thành 2 loại của u nang buồng trứng, đó là u nang cơ năng và u nang thực thể. Trong đó:
- U nang cơ năng: Là những nang nhỏ, vỏ mọng căng nước, chỉ gặp ở những phụ nữ còn hành kinh và tiến triển nhanh, xuất hiện sau một thời gian rồi biến mất (thường sau 3 tháng). U nang cơ năng sinh ra do rối loạn chức phận buồng trứng và gần như không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Do đó, thông thường loại u này không phải điều trị. Chỉ định phẫu thuật được đặt ra trong trường hợp u tồn tại trên 3 tháng và có dấu hiệu xoắn hoặc vỡ nang với các triệu chứng như đau bụng đột ngột dữ dội, vã mồ hôi, choáng nôn, rối loạn nhu động ruột.
- U nang thực thể: Đây thực sự là khối u và đa phần cần phải điều trị cho dù là kích thước bao nhiêu. Trong u thực thể lại chia làm 2 loại là lành tính và ác tính. U thực thể có thể tiến triển thành ung thư tùy theo typ của khối u đó
3. Khi nào thì khối u trở nên nguy hiểm?
Ở người trẻ đa phần u nang buồng trứng là u cơ năng và lành tính, còn ở những người lớn tuổi, (khoảng 50-60 tuổi), người đã mãn kinh, ngoài độ tuổi sinh sản thì có thể là u ác tính. U nang buồng trứng thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng nên khó nhận biết. U nang buồng trứng sẽ trở nên nguy hiểm khi:
- Khối u tồn tại lâu thể hiện rằng khối u có độ ác tính không nhỏ
- Một số trường hợp mới đầu là u lành tính, nhưng nếu được phát hiện muộn hoặc không tiến hành điều trị kịp thời có thể dẫn đến u ác tính. Thỉnh thoảng gặp một số trường hợp gọi là u quái buồng trứng. Những khối u này khi xẻ ra sẽ thấy bên trong có cả tóc, sụn, xương...
4. Các biến chứng của u nang buồng trứng
Phần lớn u nang buồng trứng là lành tính và tự hết mà không cần điều trị. Triệu chứng của những u nang này, nếu có - thường rất nhẹ. Nhưng trong một số ít trường hợp, bác sĩ có thể phát hiện thấy khối u nang buồng trứng ung thư trong khi khám thường quy.
Xoắn buồng trứng là một biến chứng hiếm gặp khác của u nang buồng trứng. Đó là khi u nang lớn khiến buồng trứng bị xoắn hoặc di chuyển khỏi vị trí ban đầu. Nguồn cung cấp máu cho buồng trứng bị cắt đứt và nếu không điều trị, nó có thể gây tổn thương hoặc thậm chí hoại tử mô buồng trứng. Mặc dù hiếm gặp, xoắn buồng trứng chiếm gần 3% số ca phẫu thuật sản phụ khoa cấp cứu.
Vỡ u nang, cũng hiếm gặp, có thể gây đau và chảy máu trong dữ dội. Biến chứng này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu không được điều trị.
Do đó cần phát hiện sớm để chẩn đoán và điều trị u nang nang buồng trứng, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.