Tìm hiểu cách điều trị viêm đường hô hấp trên ở trẻ em do bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương tư vấn

Đường hô hấp trên bao gồm mũi, hầu, họng, xoang và thanh quản, là các cơ quan đầu trên đường hô hấp tiếp xúc trực tiếp cùng với không khí nên hầu như mọi điều kiện bất lợi ngoài môi trường đều dẫn tới tình trạng viêm đường hô hấp trên. Ban đầu sẽ là cảm lạnh sau đó có thể là viêm mũi họng, viêm VA, viêm amidan, viêm thanh quản, viêm xoang, viêm họng, viêm tai giữa ....

Nguyên nhân gây bệnh viêm đường hô hấp trên

Do virus

Virus Rhino, Corona, Adeno, virus hô hấp hợp bào RSV,virus cúm Parainfluenza.

Do vi khuẩn

Thường gặp là liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, Haemophilus influenzae, phế cầu khuẩn, một số loại nấm....

Các yếu tố thuận lợi

• Thời tiết: bệnh thường xuất hiện theo mùa thời tiết lạnh trong đó đặc biệt là lúc chuyển mùa đông – xuân
• Tuổi: tuổi càng nhỏ thì càng dễ mắc bệnh, dưới 1 tuổi, đặc biệt là dưới 2 tháng tuổi dễ mắc bệnh
• Trẻ non yếu
• Trẻ còi xương và suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A
• Trẻ có suy giảm miễn dịch như: điều trị corticoit kéo dài, mắc bệnh HIV, ...
• Trẻ sau mổ...
• Nhà ở chật hẹp, ẩm thấp và tiếp xúc với khói bếp, thuốc lá, bếp, than tổ ong...), vệ sinh kém...

Triệu chứng bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ em

Đối với trẻ sơ sinh triệu chứng của viêm đường hô hấp trên ở trẻ em chủ yếu là ho, sốt nhẹ, chảy mũi hoặc không chảy mũi và khò khè.

Cách điều trị viêm đường hô hấp trên ở trẻ em

Điều trị có dùng thuốc

Điều trị triệu chứng

• Điều trị thuốc giảm ho và long đờm dạng siro, thuốc khí dung...
• Điều trị giảm đau, chống viêm, hạ sốt ...
• Dùng thuốc theo tình trạng bệnh của trẻ em và phải có chỉ định bác sĩ

Điều trị căn nguyên

• Viêm đường hô hấp trên do virus gây ra chủ yếu là điều trị triệu chứng, nếu như đã xác định rò được nguyên nhân bởi vi khuẩn...có thể dùng kháng sinh và kháng viêm...
• Tuy nhiên cần cân nhắc sử dụng kháng sinh và phải theo như chỉ định của bác sĩ

Điều trị không dùng thuốc

• Vệ sinh mũi và thông thoáng đường thở cho trẻ
• Dinh dưỡng đầy đủ cho bé bú đủ và tăng sức đề kháng
• Tạo môi trường sống trong lành và sạch sẽ...
• Chăm sóc

Trẻ chảy nhiều nước mũi và có thể quánh dính dẫn tới nghẹt mũi và tắc mũi (do tăng tiết nhiều tại đường hô hấp trên)

• Làm thông thoáng mũi cho bé bằng cách dùng khăn mềm và khô (tốt nhất dùng khăn giấy mềm) nhằm không gây ra kích thích nhiều ở mũi dẫn tới đau mũi và đỏ mũi do lau quá nhiều lần
• Dùng nước muối 9‰ nhỏ từng bên mũi cho trẻ nhằm làm loãng dịch mũi, sau đó loại bỏ phần dịch mũi bằng dụng cụ hút mũi và dùng tăm bông sạch, để khô ngoáy mũi lại.
• Làm thông mũi cho trẻ trước khi cho ăn hoặc bú nếu dịch nhiều, quánh và dính để tránh nôn
• Chú ý: các mẹ cần phải tránh dùng miệng hút mũi cho trẻ bởi vì miệng người lớn có nhiều vi khuẩn sẽ dễ lây cho trẻ
• Tránh lạm dụng nước muối quá nhiều nhằm hút mũi quá nhiều vì sẽ gây ra teo niêm mạc mũi của trẻ
• Tránh nhỏ nước ép tỏi cho trẻ bởi vì tỏi có vị cay dễ gây ra bỏng niêm mạc của trẻ
• Đặt trẻ nằm cao đầu hoặc là bế trẻ tư thế thẳng.
• Giữ ấm cơ thể trẻ nếu vào mùa đông, mùa hè thì không cần mặc áo quá dày, chỉ cần tránh cho trẻ nằm ở ngay trước luồng quạt máy hoặc ở dưới luồng gió của điều hòa tỏa ra (nhiệt độ phòng có thể chấp nhận được là > 25oC)

Trẻ sốt (bởi viêm đường hô hấp trên)

Nếu trẻ sốt từ 37,5 đến dưới 38,5o C

• Cho trẻ nằm phòng thoáng mát và mặc áo quần mỏng, không bó sát.
• Cho trẻ uống nhiều nước và lau mát cho trẻ bằng nước ấm (37oC) sau đó dùng khăn sạch, mềm lau ở trán và nách bẹn
• Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ
• Theo dõi nhiệt độ 30 phút một lần

Nếu trẻ sốt từ 38,5 o C trở lên

• Tiếp tục dùng nước ấm 37 o C để lau cho trẻ
• Cho trẻ dùng paracetamol (efferagan) loại uống hay viên đặt hậu môn với liều từ 10-15mg/kg/lần có thể lặp lại sau khoảng 4-6h nếu nhiệt độ vẫn trên 38,5 o C
• Nếu dùng thuốc hạ sốt mà trẻ vẫn bị sốt cao có thể cho trẻ tắm nước ấm (làm ướt đầu) để giúp hạ nhiệt độ nhanh tránh gây co giật
• Kiểm tra nhiệt độ cho bé thường xuyên (30 phút – 1 giờ/lần)

Trẻ ho

Ho là triệu chứng của bị viêm đường hô hấp dưới nhiều hơn và ho trong viêm đường hô hấp trên có thể bởi tình trạng tăng tiết nhiều đờm dãi hay co thắt đường hô hấp trên vì vậy tùy theo cơ chế nhằm sử dụng thuốc cho trẻ và không tự ý dùng thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sỹ

Tuy nhiên các mẹ có thể cho trẻ dùng 1 số thuốc giảm ho an toàn như mật ong cho trẻ nhỏ nhấp 1 ít (cứ 6h/ 1 lần và mỗi lần 1/2 thìa cà phê) hoặc là nước quất hấp đường kính (lấy quả quất bỏ nước và đem hấp cách thủy trọng 20 phút, rồi chắt lấy nước) thỉnh thoảng cho trẻ nhỏ nhấp miệng

Trẻ nôn có thể do đờm đặc hoặc là do bệnh đã nặng hơn

• Trong quá trình chăm sóc trẻ nếu như thấy trẻ nôn nhiều hơn các mẹ cần báo cho các bác sĩ hoặc cho trẻ đi khám ngay
• Khi trẻ nôn cần cho trẻ nằm nghiêng đầu sang 1 bên, làm sạch các chất nôn ở miệng, họng, mũi trẻ và lau khô chất nôn ở trên người trẻ bằng khăn mềm và nước ấm, rồi thay quần áo cho trẻ
• Cho trẻ bú nhiều hơn
• Nếu trẻ nôn nhiều thì mẹ không nên tự cho trẻ nhỏ uống thuốc chống nôn nếu như chưa có chỉ định của bác sỹ
• Nếu trẻ nôn kèm theo những dấu hiệu mất nước như: mắt trũng và da nhăn nheo...trẻ li bì hơn thì cần cho trẻ đến khám ngay
• Chú ý: trong quá trình chăm sóc trẻ nếu trẻ có 1 trong các triệu chứng sau thì cần báo cho bác sĩ hoặc là cho trẻ đến cơ sở y tế để khám ngay:
• Không uống được hoặc là bỏ bú
• Bệnh nặng hơn, trẻ khó thở và thở nhanh hơn (trên 50 lần/1 phút), rút lõm lồng ngực...là các biểu hiện của viêm phổi 1 trong các biến chứng nguy hiểm của viêm đường hô hấp trên
• Trẻ sốt cao liên tục từ 3-5 ngày

Phòng bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ em

Đối với viêm đường hô hấp trên thì biện pháp dự phòng được đặt lên hàng đầu, vì đây là 1 bệnh lây nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với những người bệnh, tránh các yếu tố có hại cho đường hô hấp như: hơi nóng, khí nóng, bụi, khí độc...

• Giữ vệ sinh và bảo quản sữa mẹ để tránh nhiễm khuẩn
• Tránh nằm phòng điều hòa quá lạnh và tránh cho trẻ sinh hoạt ngoài trời lâu, trong đó đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa
• Giữ ấm cơ thể khi đi đường và giữ ấm cổ khi ngủ vào mùa đông là các biện pháp tuy đơn giản nhưng lại giúp phòng bệnh rất hiệu quả.
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và duy trì môi trường sống thông thoáng, nhằm tránh ẩm thấp và nơi đông người.

Xem thêm:

• Viêm đường hô hấp trên có nguy hiểm không?
• Bệnh viêm đường hô hấp trên có tự khỏi không?
• Chữa trị viêm đường hô hấp trên ở trẻ như thế nào?