Thuốc đặt qua hậu môn dùng để làm gì và cách sử dụng như thế nào?

Những điều cần biết về thuốc đặt qua hậu môn

Thuốc đặt qua hậu môn còn được gọi bằng cái tên là “thuốc đạn” bởi nó có dạng rắn, hình dáng giống như viên đạn. Loại thuốc này được sử dụng bằng cách đặt trực tiếp vào bên trong vùng trực tràng (hậu môn) của người bệnh. Dưới tác dụng của thân nhiệt, các chất có trong thuốc sẽ được phóng thích ra bên ngoài.

Thuốc có chứa các hoạt chất và các tá dược để điều trị bệnh theo mong muốn của bác sĩ. Các tá dược có ở trong thuốc là những chất dễ tan chảy khi chịu tác động của nhiệt độ cơ thể như: bơ, ca cao, polyethylene glycol, gelatin...

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại dạng thuốc đặt qua hậu môn khác nhau, nó còn phụ thuộc vào tùy theo sự phân tán của hoạt chất thì thuốc có tác dụng tại chỗ (tức hoạt chất sẽ phân tán tại chỗ) và thuốc có tác dụng ở toàn thân (tức sau khi đặt vào hậu môn, thuốc sẽ phát tán theo các mạch máu đi khắp cơ thể).

Những lọai thuốc đặt có tác dụng tại chỗ thường hay được sử dụng trong việc điều trị táo bón, bệnh trĩ. Những loại thuốc có tác dụng toàn thân thì thường được dùng trong việc điều trị hạ sốt, viêm khớp, giảm đau... Khi phân loại theo nguồn gốc của thành phần thì có thuốc đặt qua hậu môn loại thảo dược (bên trong thuốc có chứa thành phần dược liệu) và loại thuốc đặt thông thường.

Khi phân loại theo tác dụng điều trị thì sẽ có thuốc đặt hạ sốt thường, bên trong thành phần sẽ có chứa paracetamol. Những loại thuốc này hay được dùng cho trẻ em. Loại nữa là thuốc đặt bên trong hậu môn dùng để trị thấp khớp. Trong loại thuốc này có chứa các chất kháng viêm non-steroid, những chất này thường được dùng trong veiecj điều trị các bệnh lý thấp khớp. Nó thích hợp cho những bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, tá tràng, không thể uống loại thuốc kháng viêm non-steroid.

Một loại khác nữa là thuốc đặt trong hậu môn dùng để trị táo bón. Loại thuốc này có thành phần chính chứa glycerin (có tác dụng để làm mềm phân) hay chứa bisacodyl (giúp kích thích phần nhu động ruột). Loại thuốc này chỉ có thể sử dụng trong thời gian ngắn, nếu dùng trong thời gian dài sẽ gây ảnh hưởng xấu đến nhu động ruột.

Thêm loại nữa chính là thuốc đặt bên trong hậu môn để trị bệnh trĩ với thành phần có chứa các chất kháng viêm corticosteroid (hay còn gọi là hydrocortisone) và các hoạt chất co mạch. Những chất này có tác dụng làm giảm các triệu chứng sưng, đau, bỏng rát, ngứa mà bệnh trĩ gây ra. Ngoài ra còn có mốt số loại thuốc đặt khác dùng để trị ho, bổ sung nội tiết tố...

Làm sao để sử dụng đúng thuốc đặt qua hậu môn?

Mặc dù những loại thuốc đặt trong hậu môn đang được sử dụng phổ biến ở Việt Nam, dùng để điều trị giảm đau, giúp hạ sốt, chữa trĩ... nhưng đa số đều chưa biết cách bảo quản, sử dụng thuốc sao cho đảm bảo và hiệu quả. Dưới đây là hướng dẫn để bệnh nhân có thể sử dụng đúng dạng thuốc, đạt hiệu quả cao nhất:

- Nên bảo quản thuốc ở nơi thoáng mát, có nhiệt độ dưới 30 độ C.

- Cần rửa tay thật sạch trước và sau khi tiến hành đặt thuốc vào cơ thể.

- Khi đặt thuốc, người bệnh nên nằm nghiêng 1 bên và 1 chân sẽ co lên. Đây được coi là tư thế đặt thuận lợi.

- Dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ để cầm viên thuốc, sau đó đưa nhẹ nhàng đầu nhọn của viên thuốc vào bên trong trực tràng. Đây là cách đặt thuốc hiệu quả.

- Thuốc không nên đặt quá sâu vào bên trong, chỉ cần đặt vừa đủ chiều dài của thuốc là được.

- Khi đặt thuốc, người bệnh cần giữ yên tư thế trong khoảng 15 phút.

- Người bệnh cần tuân theo chỉ định liều lượng của bác sĩ khi sử dụng thuốc đặt qua hậu môn để tránh những tác dụng phụ quá liều của thuốc và đạt được hiệu quả điều trị cao nhất.

Xem thêm:

• Thuốc đặt hậu môn và những điều bạn cần biết
  
• Cách dùng thuốc tránh thai khẩn cấp bạn nên biết