Tại sao chỉ nên siêu âm thai 3 lần trong thai kỳ?

Siêu âm là việc dùng sóng âm thanh ở tần số siêu âm để khảo sát hình thái học của thai nhi. Đây là loại sóng lành nhưng việc siêu âm nhiều thì không cần thiết. Việc siêu âm cần được chỉ định đúng vào những thời điểm quan trọng nhằm chẩn đoán chính xác nhất. Chẳng hạn, dấu hiệu độ mờ da gáy chỉ xuất hiện ở tuần 11-13, sau số tuần này thì các chỉ số đều bình thường. Do đó, thai phụ có thể hiểu, nếu siêu âm ở thời điểm sớm thì chưa nhìn rõ cấu trúc thai nhi. Nếu siêu âm ở thời điểm muộn thì thai nhi đã lớn, nước ối giảm nên khó khảo sát.

Hiện nay, có nhiều loại siêu âm như: Siêu âm trắng đen thường quy, siêu âm Doppler màu, siêu âm 3 chiều (3D), 4 chiều (4D). Các loại siêu âm này về cơ bản đầu giống nhau khi sử dụng sóng âm thanh cao tần số nhằm chẩn đoán và nền tảng chính vẫn là siêu âm trắng đen.

Bản chất của siêu âm là sử dụng sóng âm thanh có tần số rất cao nên hoàn toàn vô hại đối với thai nhi và thai phụ. Song, riêng siêu âm Doppler có tác dụng nhiệt có thể ảnh hưởng đến thai nhi nên được khuyến cáo khi thai nhi được một hai tháng thì không nên làm.

Nên siêu âm mấy lần khi mang thai?

Khi mang thai cần siêu âm vào đúng thời điểm để có nhiều giá trị cho việc chẩn đoán và phát hiện các bất thường. Thông thường, nên siêu âm mấy lần khi mang thai là đủ được rất nhiều thai phụ quan tâm. Theo các bác sĩ sản khoa, tối thiểu phải có 3 lần siêu âm vào các thời điểm: 10-13 tuần, 20-24 tuần, 30-32 tuần. Vì:

• Khi 10-13 tuần: Giai đoạn này thai nhi đã được cấu tạo đầy đủ hình hài bộ phận nên những bất thường sẽ được thấy vào thời điểm này. Đồng thời, lúc này, đo khoảng mờ sau gáy có giá trị cho việc tiên lượng các bệnh lý tim mạch hoặc bất thường nhiễm sắc thể, mà trong đó hay gặp nhất là bệnh Down.
• Khi 20-24 tuần: Thời điểm này có nhiều lượng nước ối, thai khá lớn và di chuyển tốt trong buồng tử cung nên bác sĩ có thể quan sát thai nhi ở nhiều góc độ khác nhau, từ đó có thể phát hiện các bất thường về hình thể thai. Giai đoạn này siêu âm có tác dụng phát hiện các bất thường của thai.
• Khi 30 - 32 tuần: Siêu âm giai đoạn này nhằm nhằm đánh giá sự phát triển thai. Phần lớn thai nhi suy dinh dưỡng sẽ được phát hiện ở giai đoạn này. Vị trí bánh nhau cũng được chẩn đoán chính xác. Các bất thường hay phát triển muộn sẽ được phát hiện lúc này.
• Khi gần sinh, thai phụ còn được thực hiện một lần siêu âm nữa để xác định kích thước thai, mức độ trưởng thành của lượng nước ối và bánh nhau. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể phát hiện và xử lý những tình huống bất thường có thể xảy ra khi thai phụ đi khám và siêu âm định kỳ theo lời dặn bác sĩ.

Làm gì khi biết kết quả siêu âm bất thường?

Thai phụ không chỉ quan tâm đến nên siêu âm mấy lần khi mang thai, mà còn quan tâm đến việc nên làm gì khi thấy kết quả siêu âm bất thường. Siêu âm giúp phát hiện ra những bất thường của thai nhi song cũng có trường hợp khi trẻ chào đời mới phát hiện được dị tật của trẻ. Có nhiều yếu tố làm ảnh hưởng đến kết quả siêu âm như: Siêu âm không đúng thời điểm, thành bụng mẹ dày, nước ối quá ít hoặc quá nhiều, tư thế thai nhi nằm, trình độ bác sĩ siêu âm, ... hoặc có những sai số phải chấp nhận khi thai đã lớn.

Các bác sĩ khuyên, khi thai nhi được phát hiện bất thường qua siêu âm thì gia đình cũng không nên quá hoang mang. Vì để có kết luận phải có hội đồng chuyên môn tuân thủ lộ trình 4 bước: Sàng lọc, hội chẩn rồi mới kết luận. Chưa kể phải làm MRI, các loại xét nghiệm, chọc ối.

Việc thai nhi có bất thường hay không không chỉ dựa trên bất thường của hình ảnh siêu âm.

Xem thêm:

• Siêu âm thai có phải nhịn tiểu không?
• 3 ‘thời điểm vàng’ không thể bỏ qua để siêu âm chẩn đoán, sàng lọc dị tật thai nhi
• Chỉ số siêu âm thai và những điều bác sĩ không nói ra