Tai biến nhẹ: Rất nguy hiểm, đừng coi thường

Tai biến nhẹ chính là tai biến mạch máu não nhẹ và còn có các tên gọi khác như thiếu máu não thoáng qua, tai biến mạch máu não hồi phục nhanh. Nhiều người cho rằng tai biến nhẹ lành tính, không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, còn tai biến nặng mới nghiêm trọng là một nhận thức hoàn toàn sai lầm. Tai biến nhẹ có nhiều nguy hiểm nếu không được phòng và điều trị kịp thời.

Tai biến mạch máu não xảy ra khi động mạch cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho 1 vùng não bị vỡ, tắc bởi cục máu đông gây thiếu oxy và sau vài phút tế bào não sẽ chết.

Tai biến nhẹ còn gọi là thiếu máu não thoáng qua (TIA- transient ischemic attack) hay cơn tai biến mạch máu não hồi phục nhanh. Thời gian hồi phục sau vài phút đến vài giờ, không để lại dấu hiệu yếu liệt nào nhưng bệnh là nguy cơ hàng đầu gây thiếu máu não làm tăng tỷ lệ tử vong cho người bệnh trong những năm đầu xảy ra tai biến.

Tai biến nhẹ có triệu chứng giống đột quỵ não, kéo dài một vài phút và dưới 1-2 giờ. Nguyên nhân do cục huyết khối nhỏ hình thành từ mảng calcium và mảng chất béo làm lấp mạch gây nghẽn mạch máu đến não. Các triệu chứng được xảy ra nhanh, hồi phục cũng nhanh do chỉ tắc nghẽn tạm thời nguồn cung cấp tới não. Cụ thể, tùy theo vùng não bị tổn thương mà người bệnh có triệu chứng thần kinh khu trú theo hệ mạch máu não bị tắc nghẽn như:

Thiếu máu hệ tuần hoàn phía trước sẽ có những triệu chứng như

• Suy giảm thị lực, trí nhớ hoặc trí nhớ mất tạm thời, mù thoáng qua
• Tê, yếu tay và chân một bên hoặc yếu nửa người
• Rối loạn ngôn ngữ: Khó nói hoặc nói không được

Thiếu máu hệ tuần hoàn phía sau sẽ có các triệu chứng như

• Đau đầu, nôn ói, chóng mặt giống với hội chứng tiền đình
• Run tay/chân, đi đứng không vững.

Tuy bệnh có các triệu chứng kể trên nhưng thường không rõ ràng và dữ dội như tai biến nặng, mà tai biến nhẹ thường đột ngột, thoáng qua nên thường tưởng nhầm là biểu hiện thông thường của trúng gió hay bệnh tiền đình.

Tai biến nhẹ sẽ tự hồi phục nhanh chóng nên người bệnh thường chủ quan không đi khám chữa bệnh. Đây là sai lầm dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Vì bệnh không được theo dõi, điều trị sớm kịp thời sẽ gia tăng nguy cơ đột quỵ thiếu máu não thực sự.

Thông thường, có khoảng 10-15% bệnh nhân bị tai biến nhẹ sẽ đột quỵ trong vòng 3 tháng sau đó. Nguy hiểm hơn là khi thiếu máu có thể gây hôn mê, để lại biến chứng liệt nửa người, trí nhớ bị mất, nhận thức rối loạn, thậm chí tử vong.

Do đó, dù cơn tai biến nhẹ không làm tổn thương ngay sau đó nhưng lại là dấu hiệu cảnh báo nhồi máu thật sự trong tương lai gần nếu không được phòng ngừa.

Tai biến nhẹ thường kéo dài vài phút đến dưới 1-2 giờ nhưng xảy ra nhiều lần sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não thực sự. Do đó, người bệnh không được chủ quan, nên đến bệnh viện khám ngay để xác định nguyên nhân và có cách điều trị. Tuy nhiên, trước khi đưa người bệnh vào bệnh viện cần thực hiện các xử trí ban đầu tại chỗ như:

• Đỡ người bệnh để tránh bị ngã chấn thương
• Đặt người bệnh nằm chỗ thoáng, nếu có ói thì nghiêng qua 1 bên, móc đàm nhớt hết ra ngoài cho dễ thở
• Gọi xe đưa tới cơ sở y tế gần nhất
• Nếu gần nhà có cơ sở y tế đủ điều kiện chữa trị thì không nên chuyển đi xa, trừ khi bác sĩ chỉ định, vì di chuyển xa có thể khiến bệnh nặng hơn.
• Không tự ý cho uống thuốc dù là thuốc gì

Việc xử lý, thăm khám và điều trị dự phòng kịp thời rất có ý nghĩa, nhất là những bệnh nhân trên 60 tuổi, có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn ngôn ngữ, yếu nửa người,... sẽ góp phần giảm tỷ lệ đột quỵ thực sự về sau.

Người bị tai biến nhẹ cần được chăm sóc và điều trị theo chế độ thích hợp. Trong đó, chế độ ăn rất quan trọng, cần chú ý:

• Ăn thức ăn ninh nhừ, cắt nhỏ, băm nhuyễn để dễ ăn và dễ hấp thụ
• Nếu người bệnh tự ăn được thì áp dụng chế độ dinh dưỡng như bình thường. Nhưng thức ăn phải cân đối đủ chất từ thịt, cá, trứng, đậu hũ, gạo, bánh mì, dầu mỡ, rau củ quả,....
• Nếu người bệnh đi lại hạn chế thì nhu cầu năng lượng thấp hơn nên điều chỉnh phù hợp.
• Nếu người bệnh không ăn được do cơ hầu họng bị liệt, phải nuôi ăn qua sonde cần xay nhuyễn thức ăn hoặc pha chế các loại bột, kiểm tra vị trí ống sonde và cố định lại tránh người bệnh bị sặc. cách 3-6 giờ thì ăn 1 lần. Sau khi ăn xong cần bơm nước sôi để nguội hoặc nước vô khuẩn rửa sạch ống sonde.
• Người bệnh không dùng các chất kích thích, hạn chế muối và chất béo

Xem thêm:

• Người bị tai biến nên uống loại sữa gì ?
• Phương pháp bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não