Siêu âm vú: Cách hiệu quả để phát hiện sớm ung thư vú ở phụ nữ

Ung thư vú là một bệnh phổ biến với phụ nữ, đặc biệt là ở độ tuổi 50 trở lên. Cứ 8 phụ nữ thì có 1 người được chẩn đoán mắc ung thư vú trong quãng đời của họ.

Dù là một căn bệnh nguy hiểm, ung thư vú có thể được điều trị triệt để nếu bệnh được phát hiện sớm. Vì vậy việc đi kiểm tra vú thường xuyên hoặc bất cứ khi nào nhận thấy dấu hiệu lạ là rất quan trọng, và một trong những cách đơn giản để bạn có thể kiểm tra tình trạng vú của mình là sử dụng liệu pháp siêu âm vú.

Siêu âm là một liệu pháp chẩn đoán không đau, sử dụng sóng siêu âm để tái tạo hình ảnh bên trong cơ thể bạn. Sóng tần số cao được phát ra từ một thiết bị được gọi là đầu dò siêu âm. Bạn không thể nghe thấy những âm thanh này , nhưng khi các sóng âm thanh phản xạ lại từ các bộ phận trong cơ thể, "tiếng vang" được ghi lại và chuyển thành video hoặc hình ảnh trên màn hình hiển thị.

Siêu âm vú thường được sử dụng cùng với chụp X-quang để kiểm tra xem một khối u ở vú là u nang (túi chứa đầy chất lỏng) hay khối rắn, có thể là ung thư. Siêu âm cũng có thể giúp xác định vị trí của khối u, từ đó giúp bác sĩ xác định vị trí chính xác của khối u để sinh thiết khi cần thiết.

Xác định bản chất của những bất thường ở vú

Bác sĩ có thể thực hiện siêu âm vú nếu phát hiện một khối u đáng ngờ trong vú của bạn. Siêu âm giúp bác sĩ xác định xem khối u là u nang chứa đầy chất lỏng, khối u rắn hay cả 2. Nó cũng cho phép họ xác định vị trí và kích thước của khối u. Siêu âm Doppler được sử dụng để đánh giá việc cung cấp máu trong trường hợp tổn thương vú.

Hỗ trợ trong sinh thiết vú

Mặc dù siêu âm vú có thể được sử dụng để đánh giá một khối u ở vú của bạn, nhưng nó không thể xác định xem khối u có phải là ung thư hay không. Điều đó chỉ có thể được kết luận sau khi thực hiện sinh thiết khối u và phân tích mẫu sinh thiết trong phòng thí nghiệm. Để lấy mẫu mô hoặc dịch, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết bằng kim. Trong thủ tục này, siêu âm vú được dùng để hỗ trợ xác định chính xác vị trí chính xác trong khi bác sĩ lấy mẫu mô hoặc dịch.

Sàng lọc ung thư vú bổ sung

Vú có cấu trúc đặc với nhiều mô tuyến và mô liên kết, khiến cho việc chẩn đoán ung thư khó hơn. Vì vậy, nhiều tổn thương và bất thường ở vú không thể phát hiện khi thực hiện chụp X-quang. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng siêu âm và chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể giúp bổ sung cho chụp X-quang bằng cách phát hiện một số trường hợp ung thư vú không nhìn thấy được bằng chụp X-quang. MRI nhạy hơn siêu âm trong việc chẩn đoán ung thư vú, tuy nhiên MRI không thể sử dụng cho tất cả phụ nữ.

Ngoài việc được sử dụng để xác định bản chất của u, siêu âm vú cũng được thực hiện trên những phụ nữ nên tránh tiếp xúc với phóng xạ, chẳng hạn như:

• Phụ nữ dưới 25 tuổi
• Phụ nữ có thai
• Phụ nữ đang cho con bú
• Phụ nữ cấy ghép vú silicone
• Phụ nữ không thể thực hiện chụp cộng hưởng từ (MRI)

Ưu điểm của siêu âm vú

• Phương pháp siêu âm vú không xâm nhập vào cơ thể (không cần kim tiêm hay phẫu thuật)
• Một số trường hợp siêu âm có cảm giác hơi khó chịu, nhưng phần lớn ko gây đau
• Siêu âm phổ biến rộng rãi, tiện lợi và giá rẻ hơn các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác
• Siêu âm cực kỳ an toàn và không sử dụng bất kỳ bức xạ ion hóa nào.
• Quét siêu âm cho hình ảnh rõ ràng về các mô mềm không hiện rõ trên hình ảnh X quang.
• Siêu âm cung cấp hình ảnh trực tiếp, hỗ trợ đắc lực cho các phương pháp xâm lấn khác như tiêm vào mô, sinh thiết hay phẫu thuật.
• Hình ảnh siêu âm có thể giúp phát hiện tổn thương ở các mô vú dày (phụ nữ dưới 30 tuổi).
• Siêu âm có thể hỗ trợ chụp X-quang trong tầm soát ung thư vú ở phụ nữ
• Sử dụng siêu âm, các bác sĩ có thể nhận ra nhiều tổ chức phát triển bất thường là u mỡ hoặc u nang lành tính. Đối với hầu hết phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, chụp quang tuyến vú sẽ được sử dụng cùng với siêu âm. Đối với phụ nữ dưới 30 tuổi, siêu âm đơn độc là đủ để xác định xem một khối u có cần sinh thiết hay không.

Nhược điểm và nguy cơ tiềm ẩn

• Siêu âm vú hầu như không có tác dụng có hại nào cho cơ thể.
• Kết quả của liệu pháp siêu âm vú có thể dẫn đến các liệu pháp bổ sung như một liệu trình siêu âm và / hoặc sinh thiết mô. Tuy nhiên siêu âm đơn độc dễ dẫn tới trường hợp kết luận không chính xác, nhiều khối u được cho là nguy hiểm hóa ra không phải là ung thư (dương tính giả).

• Bạn không cần chuẩn bị gì đặc biệt trước khi siêu âm vú. Lưu ý không sử dụng bột, kem hay mỹ phẩm lên vú trước khi tiến hành siêu âm vì chúng có thể ảnh hưởng tới kết quả.
• Trước khi siêu âm, bác sĩ sẽ kiểm tra vú của bạn. Sau đó, họ sẽ yêu cầu bạn cởi áo từ thắt lưng trở lên và nằm ngửa trên bàn siêu âm.
• Bác sĩ sẽ bôi một loại gel vào vú của bạn. Gel dẫn điện này giúp sóng âm truyền qua da. Sau đó, đầu dò siêu âm sẽ được sử dụng để xác định cấu trúc bên trong vú.
• Đầu dò gửi và nhận sóng siêu âm tần số cao. Khi sóng bật ra khỏi các cấu trúc bên trong vú, thiết bị sẽ ghi lại những thay đổi về độ cao và hướng của chúng. Điều này tạo ra hình ảnh trực tiếp tái hiện cấu trúc bên trong vú của bạn trên màn hình máy tính. Hình ảnh sẽ được chụp lại nếu xuất hiện bất cứ dấu hiệu đáng ngờ nào.
• Sau khi hình ảnh được ghi lại, bác sĩ sẽ lau sạch gel và liệu pháp kết thúc.
• Siêu âm vú rất đơn giản và không gây đau, vì vậy phù hợp với đa số bệnh nhân.

Liệu pháp thường kéo dài trong khoảng 15-45 phút. Sau khi thực hiện xong, bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường ngay lập tức.

Kết quả siêu âm vú thường được gửi về cho bác sĩ đã đưa ra yêu cầu thực hiện liệu pháp dưới dạng ảnh đen trắng, các khối u, u nang là một vùng màu đen. Kết quả sẽ được xử lý, thảo luận và kết luận sẽ được thông báo cho bạn ngay trong ngày hoặc sau vài ngày tùy thuộc vào độ phức tạp của tình trạng bệnh.

Trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định một lịch trình kiểm tra định kỳ và sẽ giải thích rõ cho bạn lý do phải có lịch trình đó. Điều này là cần thiết nếu tiềm ẩn một yếu tố nguy cơ chưa rõ ràng cần đánh giá và theo dõi thêm, hoặc để có thể theo dõi sự tiến triển của một khối u đã biết. Kiểm tra định kỳ trong một vài trường hợp là cách tốt nhất để đánh giá hiệu quả của một phương pháp điều trị hay kết luận xem một yếu tố nguy cơ chỉ là nhất thời hay dài hạn.

Bạn nên đến cơ sở khám bệnh ngay khi gặp một trong các triệu chứng sau để siêu âm vú hoặc có các biện pháp chẩn đoán thích hợp, vì đây có thể là các triệu chứng sớm của một khối u hoặc tệ hơn – ung thư vú:

• Một khối u mới xuất hiện hoặc vùng mô dày ở cả hai vú mà trước đây không có
• Một hoặc hai vú thay đổi kích thước
• Chảy máu từ một trong hai núm vú của bạn
• Nách sưng hoặc xuất hiện cục
• Ngực có vết lúm
• Xuất hiện phát ban trên hoặc xung quanh núm vú của bạn
• Núm vú bất thường, ví dụ như chìm vào trong

Đau vú thường không phải là triệu chứng của ung thư vú.

(HoiBenh chuyển ngữ từ Nhs.uk & Healthline)

Xem thêm: Tư vấn của BS Nguyễn Thị Hương Linh (Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City) về ung thư vú:

• Ung thư vú - những điều cần biết
• Chẩn đoán và điều trị ung thư vú
• Máy siêu âm tầm soát ung thư vú hiện đại nhất thế giới đã có mặt tại Việt Nam
• Sàng Lọc Ung Thư Vú Tại Bệnh Viện Vinmec
• Siêu âm vú 3D - giải pháp tối ưu phát hiện sớm ung thư vú