Nhóm kháng sinh macrolid có được sử dụng phổ biến không ?

Kháng sinh nhóm macrolid có phổ kháng khuẩn hẹp, được sử dụng hạn chế trong điều trị vi khuẩn gram dương.

Kháng sinh nhóm macrolid có tác dụng trên các vi khuẩn gram dương như :

• Cầu khuẩn Gram-dương như: liên cầu khuẩn, tụ cầu vàng, tụ cầu trắng.
• Trực khuẩn Gram-dương như : Clostridium perfringens ( trực khuẩn mủ xanh) , Corynebacterium diphtheriae, Listeria monocytogenes .

Kháng sinh nhóm macrolid không có tác dụng trên phần lớn các chủng vi khuẩn trực khuẩn gram âm đường ruột . Nhóm kháng sinh này chỉ có tác dụng yếu trên một số chủng vi khuẩn gram âm khác như H. influenzae và N. meningitidis ( một trong những loại vi khuẩn gây viêm màng não) .

Các kháng sinh nhóm macrolid dùng được dùng để điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp (viêm phổi, viêm phế quản, viêm amidan, viêm họng ...), các nhiễm trùng da, mô mềm ngoài da ...

Kháng sinh nhóm này tương đối nhạy để điều trị các nhiễm khuẩn của đường hô hấp trên , các nhiễm trùng tai mũi họng, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi.

Hiện nay tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi làm tình trạng kháng kháng sinh gia tăng, tuy nhiên đây vẫn là một nhóm kháng sinh được lựa chọn trong điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.

Các tác dụng không mong muốn khi sử dụng nhóm kháng sinh macrolid

• Do kháng sinh tác động đến hệ ADN của vi khuẩn , có thể gây các ảnh hưởng đến cơ thể người sử dụng kháng sinh. Các triệu chứng không mong muốn xảy ra đôi khi chỉ nhẹ như đau đầu, buồn nôn hoặc nặng hơn có thể là dị ứng thuốc, sốc.
• Các tác dụng không mong muốn thường gặp nhất trên đường tiêu hóa như : buồn nôn, nôn, đau bụng, đi ngoài, tiêu chảy lỏng ( khi sử dụng đường uống).
• Thuốc được chuyển hóa qua gan nên có thể gây viêm gan cấp , hoặc tình trạng ứ mật .
• Các dị ứng nhẹ như nổi ban da, mày đay, mẩn ngứa có thể gặp. Các triệu chứng này có thể tự hết. Nếu tình trạng nổi ban kèm theo khó thở, phù mặt thì cần đến bệnh viện để có sự tư vấn của bác sĩ. Vì những tình trạng dị ứng nặng có thể dẫn đến khó thở, suy hô hấp nặng và thậm chí là tử vong.

Một số thuốc kháng sinh macrolid hay sử dụng

Erythromycin: là một trong những kháng sinh đời đầu tiên của nhóm macrolid. Thời gian bán hủy của thuốc ngắn nên cần sử dụng nhiều lần trong ngày.

Thuốc gây tác dụng phụ phổ biến là rối loạn tiêu hóa nên thuốc thường được sử dụng sau khi ăn no.

Spiramycin: thuốc chịu đựng được môi trường acid của dạ dày nên sử dụng được với đường uống mà không làm giảm tác dụng của thuốc. Thời gian bán hủy của thuốc dài từ 6 - 8 giờ nên liều đạt được trong máu có nồng độ ổn định. Chỉ cần dùng ngày từ 2- 3 lần / ngày. Hiện nay trên thị trường thuốc kháng sinh spiramycin có dạng kết hợp với metronidazol (rodogyl) dùng trong điều trị các nhiễm khuẩn tại vùng răng hàm mặt.

Azithromycin: thuốc có phổ tác dụng rất rộng và thời gian bán hủy dài (hơn 70 giờ) nên khi sử dụng kháng sinh này để điều trị chỉ cần dùng một lần trong ngày và 3 ngày trong một đợt điều trị đã có thể đạt được nồng độ kháng sinh trong máu ổn định. Thức ăn làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thu thuốc qua đường uống nên sử dụng kháng sinh này nên sau ăn từ 1-2 giờ.

Kháng sinh nhóm macrolid là thuốc kháng sinh được dùng phổ biến vì được sử dụng qua đường uống và thuốc dung nạp tốt. Thuốc có thể được sử dụng qua đường tiêm tĩnh mạch trong những điều trị nhiễm khuẩn nặng. Nhóm thuốc này có thể dùng được cho phụ nữ có thai . Giá thành của nhóm thuốc này tương đối cao hơn so với các nhóm thuốc kháng sinh khác nên cần cân nhắc trước khi sử dụng nếu có nhóm thuốc khác có tác dụng tương đương.

Xem thêm:

• Lạm dụng thuốc và hiểm hoạ kháng thuốc kháng sinh
• Tại sao kháng sinh không điều trị được bệnh do virut?
• Tác hại khi không tuân thủ liệu trình kháng sinh cho trẻ