Nhận biết và điều trị bệnh tay chân miệng như thế nào?

Bệnh tay - chân - miệng (TCM) là 1 hội chứng bệnh ở người do virus đường ruột Coxsackie A16 gây ra.

Đây là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do virus đường ruột gây ra. Bệnh lây chủ yếu theo đường tiêu hóa và nguồn lây chính từ nước bọt, phỏng nước và phân của trẻ nhiễm bệnh.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt tập trung ở nhóm dưới 3 tuổi nhóm trẻ đang bú mẹ. Yếu tố khiến bệnh lây lan nhiều hơn đó là khi trẻ tham gia các hoạt động tập thể tại nhà trẻ, mẫu giáo...

Thời gian bệnh bùng phát theo đợt dịch, tuy nhiên bệnh tay - chân - miệng cũng rải rác quanh năm ở hầu hết các địa phương. Tại các tỉnh phía Nam, bệnh có xu hướng tăng cao vào hai thời điểm tháng 3 - 5 và từ tháng 9 - 12 hàng năm.

Triệu chứng ban đầu: Đối với trẻ đã biết nói sẽ kêu đau họng, sốt nhẹ, đau miệng, chảy nước miếng và lười ăn hơn.

Trẻ nhỏ đang bú mẹ thì mới bị sẽ hay đau khóc, bỏ bú. Thời điểm này trong miệng trẻ đã có thể có những vết loét đỏ như vết lở miệng, xuất hiện nhiều ở vòm miệng, môi trong, lợi, lưỡi...

Lúc này cha mẹ cần chú ý quan sát có thể thấy những vết phát ban dạng phỏng nước, hoặc vết nổi cộm trên da ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối hoặc ở mông trẻ.

Triệu chứng nặng: Nếu trẻ sốt hơn 39 độ C kèm theo triệu chứng như khó ngủ, bứt rứt, quấy khóc hoặc ngủ li bì, thỉnh thoảng giật mình và giơ hai tay lên, biểu hiện hoảng loạn thì nên đưa trẻ tới bệnh viện sớm vì đây có thể dẫn tới những biến chứng.

Khi người bệnh đưa tới bệnh viện chậm từ 6 - 12 tiếng có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn, và có các triệu chứng như: trẻ lừ đừ, run chi, trợn mắt, rung giật cơ, tim nhanh, mạch nhanh, thở nhanh và có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong.

Vì vậy việc phát hiện sớm bệnh tay chân miệng là điều vô cùng quan trọng, giúp trẻ tránh những di chứng nặng nề.

>>> Xem thêm: Cách nhận biết và xử lý khi bé bị bệnh tay chân miệng

Nguyên tắc điều trị:

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ điều trị hỗ trợ (không dùng kháng sinh khi không có bội nhiễm).

Theo dõi sát, phát hiện sớm và điều trị biến chứng.

Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ, nâng cao thể trạng.

Độ 1: Chỉ loét miệng và/hoặc tổn thương da. Trường hợp này bệnh nhân điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở.

Dinh dưỡng đầy đủ theo tuổi. Trẻ còn bú cần tiếp tục cho ăn sữa mẹ.

Hạ sốt khi sốt cao bằng Paracetamol liều 10 mg/kg/lần (uống) mỗi 6 giờ hoặc lau mát.

Vệ sinh răng miệng.

Nghỉ ngơi, tránh kích thích.

Tái khám mỗi 1-2 ngày trong 5-10 ngày đầu của bệnh

Dặn dò dấu hiệu nặng cần tái khám ngay:

Sốt cao ≥ 390C.

Thở nhanh, khó thở.

Rung giật cơ, chới với, run chi, quấy khóc, bứt rứt khó ngủ.

Co giật, hôn mê.

Yếu liệt chi.

Da nổi vân tím.

Chỉ định nhập viện:

Biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp (từ độ 2).

Sốt cao ≥ 390C.

Nôn nhiều.

Nhà xa: không có khả năng theo dõi, tái khám.

Độ 2: Bệnh nhân có biến chứng thần kinh hoặc tim mạch mức độ trung bình. Bệnh nhân cần được điều trị nội trú tại bệnh viện huyện hoặc tỉnh.

Độ 3: Bệnh nhân bị biến chứng nặng về thần kinh, hô hấp, tim mạch. Cần để người bệnh điều trị nội trú tại bệnh viện tỉnh hoặc bệnh viện huyện nếu đủ điều kiện.

Độ 4: Bệnh nhân có biến chứng rất nặng, khó hồi phục, do đó cần điều trị nội trú tại bệnh viện trung ương hoặc bệnh viện tỉnh, huyện nếu đủ điều kiện.

Nguyên tắc phòng bệnh:

Bởi vì đến nay vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh đặc hiệu. Và bệnh là lây nhiễm nên cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh đối với bệnh lây qua đường tiêu hoá, đặc biệt chú ý tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây.

Phòng bệnh tại các cơ sở y tế:

- Bệnh nhân cần được cách ly theo nhóm bệnh.

- Nhân viên y tế: Mang khẩu trang, rửa, sát khuẩn tay trước và sau khi chăm sóc.

- Khử khuẩn bề mặt, giường bệnh, buồng bệnh bằng Cloramin B 2%.

- Xử lý chất thải theo quy trình phòng bệnh lây qua đường tiêu hóa

Phòng bệnh ở cộng đồng:

- Vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng (đặc biệt sau khi thay quần áo, tã, sau khi tiếp xúc với phân, nước bọt).

- Rửa sạch đồ chơi, vật dụng, sàn nhà.

- Lau sàn nhà bằng dung dịch khử khuẩn Cloramin B 2%.

Cách ly trẻ bệnh tại nhà: Không đến nhà trẻ, trường học trong tuần đầu tiên của bệnh.

Bạn đọc giấu tên gửi thắc mắc nhờ bác sĩ trên HoiBenh giải đáp như sau: "Thưa bác sĩ, cho tôi hỏi hiện nay tình hình lũ lụt, hạn hán khá nặng nề. Có biện pháp nào để phòng tránh các bệnh về tay, chân, miệng thường gặp trong mùa này không ạ?"

Bác sĩ Hà Văn Chấn đã gửi tới bạn đọc tư vấn nhằm giải đáp thắc mắc trên:

Chào bạn:

Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe T.Ư (Bộ Y tế) vừa đưa ra thông điệp phòng chống bệnh tay chân miệng (TCM) với 8 biện pháp phòng ngừa đơn giản để người dân chủ động áp dụng.

TCM là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở trẻ em, nhất là trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh do vi rút EV71 gây ra, hiện chưa có vaccine phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệụ

Để chủ động phòng bệnh cho trẻ, cần thực hiện các biện pháp sau:

1- Rửa tay cho trẻ nhiều lần trong ngày bằng xà phòng và nước sạch.

2- Không để trẻ mút tay hoặc đưa đồ chơi lên miệng.

3- Cho trẻ ăn chín, uống chín. Không ăn chung thìa bát.

4- Luộc sôi hoặc ngâm Chloramin B 2% quần áo, tã lót của trẻ trước khi giặt sạch.

5- Thường xuyên vệ sinh đồ chơi, sàn nhà bằng xà phòng, Chloramin B 2% hoặc các chất sát khuẩn thông thường.

6- Người chăm trẻ phải rửa tay nhiều lần trong ngày bằng xà phòng và nước sạch, nhất là trước khi chế biến thức ăn, trước khi cho trẻ ăn và sau khi vệ sinh cho trẻ.

7- Trẻ mắc bệnh phải được nghỉ học và không tiếp xúc với trẻ khác. Thu gom xử lý phân của trẻ bằng Chloramin B, vôi bột hoặc tro bếp... Tránh làm vỡ các nốt phỏng của trẻ.

8- Khi thấy trẻ bị sốt và xuất hiện nốt phỏng ở bàn tay, bàn chân hoặc niêm mạc miệng, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám và điềutrị

Hiện nay tình hình lũ lụt, hạn hán rất nặng nề, việc phòng chống còn gặp nhiều khó khăn.Vì vậy 8 biện pháp trên cần được tuyên truyền,phổ biến rộng rãi mọi người đều phải thực hiện.Gia đình bạn hãy làm gương để mọi người noi theo không để dịch bệnh xẩy ra.

>>> Xem thêm: Cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà