Người bị bệnh mỡ máu cao có được ăn hải sản không?

Bệnh mỡ máu cao là gì?

Trong cơ thể, mỡ máu cao có nguồn gốc chủ yếu là 2 dạng mỡ cholesterol và triglyceride.

Chất cholesterol trong máu một phần do thức ăn mang lại, nhưng chủ yếu do gan tổng hợp nên. Sau khi ăn thức ăn có nhiều mỡ như thịt mỡ, óc lợn, lòng đỏ trứng, da gà vịt..., mỡ sẽ được hấp thu tại ruột rồi đưa đến gan. Trong cơ thể, gan giống như một nhà máy chế biến mỡ, gan tạo ra nhiều dạng mỡ khác nhau đưa vào máu rồi đến khắp các cơ quan. Có 3 loại cholesterol là VLDL-c, LDL-c và HDL-c. Chất VLDL mang mỡ từ gan đến các bộ phận khác trong cơ thể, sau khi nhường bớt mỡ cho các tế bào thì VLDL sẽ chuyển thành LDL. Khi đó, chất LDL được xem như là thủ phạm chính dẫn đến xơ vữa mạch máu nên còn được gọi là cholesterol xấu. Chất HDL được coi cholesterol tốt vì bản chất HDL có khả năng lấy bớt cholesterol đọng ở các thành mạch máu, mang về lại cho gan, giúp ngăn ngừa quá trình tạo mảng xơ vữa mạch máu.

Chất mỡ triglyceride chủ yếu do thức ăn mang lại, chiếm đến 90% mỡ triglyceride trong máu. Sau một bữa ăn có nhiều chất béo, nồng độ triglyceride trong máu tăng cao, nhưng với một cơ thể khỏe mạnh thì chỉ 12 giờ sau, hầu như tất cả các triglyceride này sẽ được cơ thể chuyển hoá hết tại gan và mô mỡ.

Nguy cơ tiềm ẩn đến từ bệnh mỡ máu cao

Nếu trong cơ thể, chất LDL- cholesterol (mỡ xấu) tăng cao hoặc giảm HDL-cholesterol (thiếu mỡ bảo vệ) sẽ dẫn đến hậu quả là tạo thành các mảng xơ vữa ở thành mạch máu, gây hẹp lòng mạch, tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, thiếu máu não, nặng nhất là vỡ các mảng xơ vữa làm lấp mạch não gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến tàn phế hoặc tử vong.

Khi tăng triglyceride sẽ làm gan nhiễm mỡ, đề kháng lại chất insulin là nội tiết do tuyến tụy tiết ra có vai trò điều hòa chuyển hóa đường, dễ dẫn đến bệnh đái tháo đường. Trường hợp triglyceride quá cao (trên 1000mg/dl) có thể gây viêm tụy cấp.

Người bị bệnh mỡ máu có được ăn hải sản không?

Trước đây người ta cho rằng các hải sản như tôm, cua, trai, sò, tôm hùm có nhiều cholesterol nên thực phẩm này bị loại khỏi chế độ ăn của nhiều gia đình. Những thông tin khoa học mới đây cho thấy các hải sản trên đều an toàn về phương diện chất béo, nhất là khi chúng được nấu bằng cách hấp, luộc, nướng bỏ lò chứ không chiên trong chảo mỡ.

Tôm, cua và các loại hải sản khác là những thực phẩm có cholesterol cao nhưng đó là cholesterol tốt HLD. Loại cholesterol này có lợi cho sức khỏe tim mạch. Không chỉ vậy, các loại hải sản và động vật có vỏ có hàm lượng chất béo thấp (0,5- 2,5%), nhưng hầu hết các chất béo đó có chứa acid béo omega 3 có lợi cho cơ thể.

Nguồn acid omega 3 có trong hải sản giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch, làm giảm hàm lượng chất béo triglyceride trong máu, giảm nồng độ cholesterol xấu trong cơ thể. Do đó, để phòng tránh các bệnh tim mạch chúng ta nên ăn các loại hải sản ít nhất 1 lần trong tuần.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn có nhiều tôm, cua, cá... có thể làm giảm các loại cholesterol xấu trong máu và tăng cholesterol tốt. Nghiên cứu được thực hiện ở 18 người trong vòng một tháng. Sau khi đánh giá về chế độ ăn bình thường trong bảy ngày, những người này sẽ được ăn các khẩu phần ăn với các loại hải sản khác nhau trong 21 ngày tiếp theo. Kết quả cho thấy, chế độ ăn chứa nhiều các loại hải sản như hàu, ngao, cua làm giảm triglyceride cũng như các cholesterol xấu. Đáng ngạc nhiên hơn, chế độ ăn chứa nhiều hàu, trai, mực còn làm tăng cholesterol tốt HLD.

Các loại hải sản không làm tăng cholesterol xấu nhưng cách chế biến món hải sản có thể làm tăng cholesterol LDL như các món chiên, sốt có chứa nhiều bơ, các món rang muối. Nếu ăn hải sản, bạn chế luộc, hấp...

Những thực phẩm nên ăn để phòng tránh mỡ máu cao

Với những người đang mắc bệnh mỡ máu cao, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bổ sung nhiều rau củ quả tươi và trái cây chín loại ít ngọt (khoảng 500g mỗi ngày), với cách ăn bình thường tốt hơn là chỉ ép lấy nước uống. Ăn nhiều tỏi nếu có thể ăn được. Nên ăn cá và đậu các loại thay thế ăn thịt: mỗi tuần nên có 3 ngày ăn cá và 1 ngày ăn đậu (đậu phụ, đậu cô ve, đậu xanh, đậu đen... thay vì ăn thịt). Ăn thịt thì chỉ nên chọn các loại thịt nạc không lẫn mỡ, không ăn da và gân. Nên ăn tôm, tép, cua, ghẹ và các loại hải sản sẵn có. Mỗi tuần chỉ nên ăn từ 1-2 quả trứng gà hoặc vịt. Nên dùng các loại dầu như dầu vừng, dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu ô liu...thay cho mỡ động vật trong các món ăn chế biến bằng cách chiên xào. Nên uống nhiều nước hàng ngày (từ 1,5 – 2 lít).

Những món ăn nên kiêng hoặc hạn chế

Để phòng tránh mỡ máu cao, chúng ta cần kiêng hoặc hạn chế ăn uống các món sau đây: không ăn thường xuyên các món chiên xào; Không ăn nhiều các loại thức ăn có hàm lượng cholesterol cao như óc lợn, mỡ động vật, da gà, da vịt, da lợn, lòng đỏ trứng, chân giò, gân bò, nội tạng động vật...; Không ăn quá nhiều đồ ngọt như chè, mứt, kẹo, bánh kem, kem, nước ngọt, nước tăng lực, nước trái cây đóng hộp, nước đường, mật ong...; Không uống quá nhiều rượu, bia; Không hút thuốc lá.

Tự chăm sóc và cải thiện khi mỡ máu cao

Tự chăm sóc và thực hiện các công việc nhằm cải thiện khi mỡ máu cao rất cần cho mỗi bệnh nhân bị bệnh này. Bệnh nhân nên kiểm tra mỡ trong máu định kỳ 3 - 6 tháng/lần hoặc theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Duy trì cân nặng ổn định, nếu bị thừa cân, phải tích cực giảm cân bằng chế độ ăn tiết chế và vận động. Nếu đã tích cực tiết chế và vận động mà mỡ trong máu vẫn còn cao thì bệnh nhân cần phải dùng thêm thuốc hạ mỡ máu. Thời gian dùng thuốc hạ mỡ máu thường kéo dài vài tháng đến vài năm hoặc suốt đời, tùy thuộc vào tình trạng bệnh theo chỉ định của bác sĩ.

Đối với bệnh nhân tim mạch, bệnh thận mạn hoặc đái tháo đường, cần phải dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để duy trì mỡ trong máu ở mức độ tối ưu nhằm phòng tránh đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân nên chọn một môn thể thao ưa thích phù hợp với sức khỏe để luyện tập như đi bộ, cầu lông, bóng bàn, bơi, đạp xe, thể dục dưỡng sinh, yoga.

Những người trẻ tuổi, chưa có bệnh tim mạch và đái tháo đường thì cần thực hiện chế độ ăn tiết chế và vận động giảm bớt cân thừa. Kiểm tra lượng mỡ trong máu mỗi 3 tháng/lần. Nếu mỡ trong máu vẫn cao thì nên dùng thuốc trong một khoảng thời gian song song với việc tiết chế ăn uống và luyện tập cho đến khi mỡ trong máu không còn cao thì ngưng uống thuốc

Xem thêm :

• Giảm mỡ máu bằng đông y vừa hiệu quả vừa an toàn
• Mỡ máu bao nhiêu được gọi là cao?
• Mỡ máu bao nhiêu là cao và khi bị mỡ máu cao nên ăn gì thì tốt?