Gan nhiễm mỡ rất khó phát hiện sớm vì không có triệu chứng rõ rệt

Gan nhiễm mỡ là tình trạng gan tích tụ một lượng chất béo nhiều hơn bình thường. Việc tích tụ quá nhiều chất béo trong gan có thể dẫn đến tổn thương gan lâu dài. Gan nhiễm mỡ đang trở thành một tình trạng phổ biến hơn, hiện đang ảnh hưởng đến khoảng 25% đến 30% dân số ở Châu u và Hoa Kỳ, nghĩa là cứ 3 người sẽ có một người mắc bệnh.

Gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu (gan nhiễm mỡ độ 1) được định nghĩa là khi tế bào gan chứa lượng chất béo hơn 5%. Tình trạng này thường được chẩn đoán bằng cách xem xét các mẫu nhỏ lấy từ gan dưới kính hiển vi. Siêu âm, CT scan và MRI cũng có thể giúp đánh giá hàm lượng chất béo của gan.

Gan thường tự sửa chữa bằng cách tái tạo lại các tế bào gan mới khi các tế bào cũ bị hư hại. Vì vậy tổn thương lặp đi lặp lại ở gan sẽ để lại sẹo. Tình trạng này được gọi là xơ gan.

Ở độ 1, gan nhiễm mỡ có thể cải thiện bằng cách điều chỉnh lối sống như thay đổi chế độ ăn uống, giảm cân và tăng cường hoạt động thể chất. Trong nhiều trường hợp, gan nhiễm mỡ không có triệu chứng.

Phân loại gan nhiễm mỡ

Có hai loại gan nhiễm mỡ cơ bản: gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) xuất hiện khi gan gặp khó khăn trong việc phân hủy chất béo, gây ra sự tích tụ trong mô gan. Nguyên nhân của tình trạng này không liên quan đến rượu. NAFLD được kết luận khi có hơn 5% gan là chất béo. Nếu tình trạng bệnh kéo dài có thể dẫn tới viêm gan.

Gan nhiễm mỡ cấp tính của thai kỳ

Gan nhiễm mỡ cấp tính thai kỳ là một biến chứng hiếm gặp và có khả năng đe dọa tính mạng của thai nhi.

Điều trị bệnh thông qua kiểm soát bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra. Hầu hết phụ nữ cải thiện trong vòng vài tuần sau khi sinh và không để lại tác dụng lâu dài.

Gan nhiễm mỡ do rượu

Uống nhiều rượu gây hại cho gan và làm giảm khả năng phân huỷ chất béo của gan. Gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan liên quan đến rượu.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh gan nhiễm mỡ trong hầu hết các trường hợp là rối loạn sử dụng rượu và uống nhiều rượu. Với các trường hợp không liên quan tới rượu, rất khó xác định nguyên nhân gây bệnh chính xác.

Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Sử dụng rượu quá mức
• Dùng nhiều hơn liều khuyến cáo của một số loại thuốc không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol)
• Mang thai
• Cholesterol cao
• Mức chất béo trung tính cao, thừa cân và béo phì
• Suy dinh dưỡng
• Hội chứng chuyển hóa (ví dụ như tiểu đường)
• Ít hoạt động thể chất
• Do di truyền
• Nguyên nhân cũng có thể do tác dụng phụ của một số loại thuốc, bao gồm methotrexate (Trexall), tamoxifen (Nolvadex), amiodorone (Pacerone) và axit valproic (Depakote),...

Chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Ở giai đoạn sớm, các triệu chứng lâm sàng thường không xuất hiện, vì vậy tình trạng chỉ được phát hiện khi thực hiện các phương pháp sau:

Kiểm tra bệnh sử

Bác sĩ sẽ hỏi về việc sử dụng rượu, các loại thuốc đã sử dụng, thói quen ăn uống và các tình trạng sức khoẻ khác.

Xét nghiệm máu

Men gan tăng cao trong máu không khẳng định tình trạng gan nhiễm mỡ nhưng có liên quan tới viêm gan. Cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác để kết luận về bệnh.

Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh

Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm để phát hiện chất béo trong gan. Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác cũng có thể được thực hiện, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI.

Sinh thiết gan

Sinh thiết gan là cách tốt nhất để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh gan. Sinh thiết cũng có thể giúp bác sĩ xác định nguyên nhân chính xác.

Điều trị và phòng tránh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ giai đoạn sớm thường không được chỉ định sử dụng thuốc vì tình trạng bệnh còn nhẹ và không có nhiều triệu chứng. Việc thay đổi thói quen sinh hoạt và ăn uống là đủ để giúp điều trị và phòng tránh mắc bệnh:

Giảm cân

Đây là một trong những phương pháp điều trị tốt nhất cho gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Giảm cân giúp giảm mỡ, viêm và sẹo trong gan. Giảm chỉ 3% đến 5% trọng lượng cơ thể của bạn có thể cắt giảm lượng lớn chất béo trong gan.

Tập thể dục nhiều hơn

Cố gắng hoạt động ít nhất 30 phút mỗi ngày hầu hết các ngày trong tuần. Tất cả các loại bài tập như đi bộ hay đạp xe đều hỗ trợ trong việc điều trị bệnh. Việc này cũng sẽ giúp bạn giảm cân và giảm đáng kể tình trạng bệnh.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Cố gắng có một chế độ ăn uống cân bằng gồm nhiều trái cây, rau, protein và carbohydrate, ít chất béo, đường và muối; ăn những bữa ăn nhỏ hơn cũng có thể giúp ích cho bệnh.

Cai thuốc lá

Nếu bạn hút thuốc, cai thuốc giúp giảm nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm như đau tim và đột quỵ.

Giảm ảnh hưởng xấu tới gan

Giảm hoạt động của gan, kiêng rượu bia. Chỉ dùng thuốc theo hướng dẫn. Xin tư vấn của bác sĩ trước khi thử bất kỳ phương thuốc thảo dược nào. Chú ý chế độ ăn uống an toàn, tránh ảnh hưởng tới hoạt động của gan.

Giảm cholesterol

Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục, và dùng thuốc giảm lipid máu.

Quản lý bệnh tiểu đường

Kiểm tra lượng đường trong máu và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Hiện tại không có bất kỳ loại thuốc nào điều trị gan nhiễm mỡ, nhưng một số loại thuốc có thể giúp quản lý các vấn đề liên quan đến tình trạng này. Ví dụ, bác sĩ có thể khuyên bạn dùng thuốc điều trị huyết áp cao, điều trị cholesterol máu cao, điều trị bệnh tiểu đường typ 2 và điều trị béo phì.

Xem thêm:

• Biến chứng thường gặp nhất của bệnh gan nhiễm mỡ
• Gan nhiễm mỡ độ 3 dễ dẫn đến xơ gan, ung thư gan
• Những thực phẩm tốt cho người bị gan nhiễm mỡ