Dùng paracetamol quá liều có thể gây ngộ độc gan

Paracetamol là thuốc giảm đau và hạ sốt. Paracetamol có các dạng như sau: dạng viên nang, viên nén giải phóng kéo dài, viên nén bao phim, thuốc đạn, dung dịch treo, viên nén sủi bọt, gói để pha dung dịch.

Khi sử dụng thuốc paracetamol cần phải đúng theo chỉ dẫn trên nhãn hoặc theo chỉ định của bác sĩ, và phải tuân thủ đúng liều lượng khi sử dụng paracetamol. Cụ thể, người lớn dùng 4 viên/ngày (paracetamol 500 mg), cách 6 tiếng uống một lần, cần ăn no trước khi uống.

Khi điều trị cho trẻ, cần sử dụng dạng paracetamol dành cho trẻ em, làm theo hướng dẫn của các y, bác sĩ hoặc hướng dẫn định lượng trên nhãn thuốc. Không được tự ý dùng thuốc cho trẻ dưới 2 tuổi khi không có chỉ định của bác sĩ.

Paracetamol là loại thuốc lành tính chuyển hóa qua gan, nếu người bệnh uống với liều lượng đúng sẽ không gây độc vì cơ thể có chất dự trữ để khử độc tố. Tuy nhiên, khi uống quá liều, paracetamol sẽ chuyển hóa thành chất độc phá hủy tế bào gan dẫn đến viêm gan nhiễm độc.

Nguy hiểm khi sử dụng quá liều thuốc Paracetamol

Gây ngộ độc gan

Khi thuốc đi vào cơ thể, sẽ đi vào máu và chuyển hóa ở gan. Trong quá trình chuyển hóa, thuốc sản sinh ra nhiều chất, trong đó có chất gây bất lợi cho gan (N-acetyl benzoquinonimin), khi uống thuốc paracetamol, gan phải huy động chất glutathione đến để trung hòa thuốc này. Tuy nhiên khi dùng quá liều, gan không thể huy động đủ lượng glutathione để trung hòa lượng thuốc, chất N-acetyl benzoquinonimin có hại cho gan sẽ tăng vượt ngưỡng chịu đựng và gây ngộ độc... Do đó, khi dùng paracetamol liều cao hoặc khi chức năng gan suy giảm thì có thể dẫn đến nhiễm độc gan, hoại tử tế bào gan.

Ảnh hưởng đến hệ thần kinh

Thậm chí có thể gây tử vong: Theo các nghiên cứu paracetamol có thể làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Cụ thể là thuốc ức chế khả năng hoạt động hệ thần kinh, có thể cản trở khả năng nhanh nhạy của bộ não. Việc sử dụng thuốc liều cao dài ngày sẽ làm tăng nhẹ tác dụng chống đông của coumarin và dẫn chất indandion. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị nhiễm độc do dùng một liều duy nhất, hoặc do uống lặp lại liều lớn paracetamol hoặc do uống thuốc dài ngày.

Khi bị ngộ độc thuốc paracetamol nặng, ban đầu có thể có kích thích hệ thần kinh trung ương, kích động và mê sảng. Người bệnh thường hôn mê trước khi tử vong đột ngột hoặc sau vài ngày hôn mê.

Khi dùng Paracetamol quá liều (người lớn 6-10g/24 giờ), gan không đủ lượng glutathione để giải độc. Chất N-acetyl benzoquinonimin có trong thuốc paracetamol tích lại sẽ phân hủy tế bào gan, dẫn đến hoại tử không hồi phục, nhiễm toan chuyển hóa, hôn mê rồi tử vong.

Lưu ý trước khi sử dụng thuốc paracetamol

• Khi bị dị ứng với acetaminophen hoặc paracetamol thì không nên sử dụng thuốc paracetamol.
• Bạn hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ để xem liệu paracetamol có an toàn hay không nếu bạn đang gặp các vấn đề sau đây: Bệnh gan; Tiền sử nghiện rượu, vì có thể gây tăng độc tính với gan nếu dùng paracetamol.
• Đối với phụ nữ đang trong quá trình thai kỳ, nếu dùng quá liều paracetamol có thể gây độc cho thai nhi vì thuốc này dễ dàng truyền qua rau thai. Ngoài ra, theo các nghiên cứu cho biết, nếu phụ nữ thường xuyên phải sử dụng thuốc paracetamol thì đứa trẻ sinh ra có nguy cơ cao mắc bệnh hen suyễn.
• Đối với người cao tuổi, việc sử dụng thuốc paracetamol lâu dài có thể gây mệt mỏi. Do thuốc làm mất đi phân tử hemoglobin trong tế bào hồng cầu, phân tử này có nhiệm vụ mang oxy tới các tế bào khác trong cơ thể, do vậy khi thiếu nó, cơ thể trở nên mệt mỏi.
• Đối với những người khi đang dùng thuốc chống co giật (gồm phenytoin, barbiturat, carbamazepin) gây cảm ứng enzym ở microsom thể gan, khi uống paracetamol có thể làm tăng tính độc hại gan.

• Cần hết sức lưu ý trong trường hợp, không đau, không sốt trên 38,5 độ C, không dùng thuốc có paracetamol. Khi sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau, cần kiểm tra công thức thuốc để tránh trùng lặp thuốc có paracetamol (sẽ sinh quá liều).
• Trong thời gian dùng thuốc chứa paracetamol: không uống nước có ethanol (vang, rượu, rượu thuốc, bia...). Không uống thuốc có chứa barbiturat (như phenobarbital...) isoniazid, carbamazepine, phenytoin.

Do đó, để đạt hiệu quả tốt nhất, khi sử dụng thuốc cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc và hỏi ý kiến bác sĩ nếu cần thiết.

Xem thêm:

• Paracetamol ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ như thế nào?
• Thuốc paracetamol: Dùng sai một li đi cả mạng người
• Xử trí khi bị ngộ độc thuốc giảm đau, hạ sốt Paracetamol