Chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc - “cứu cánh” cho trẻ bại não

Bệnh bại não nguy hiểm với trẻ như thế nào?

Theo số liệu Bệnh viện Châm cứu Trung ương, trên thế giới tỷ lệ trẻ bại não là 1,8-2,5/100 trẻ sinh sống. Mỗi năm, trung bình có khoảng 200.000 trẻ bị bại não trên toàn cầu.

Y học hiện đại quan niệm, bại não là nhóm những rối loạn về hệ thần kinh trung ương gây nên từ nhiều nguyên nhân trước và trong thai kỳ, hoặc sau khi trẻ sinh ra. Hậu quả của bại não bao gồm những bất thường về vận động, tâm trú, hành vi, giác quan,...

Mức độ nguy hiểm của trẻ bị bại não tương ứng với 4 mức độ khiếm khuyết sau:

• Dạng nhẹ: Trẻ vẫn đi lại được mà không cần trợ giúp, tiếp nhận thông tin kém và chậm
• Dạng vừa: Trẻ giảm khả năng tự chăm sóc, di chuyển. Khiếm khuyết nhận thức, vận động và nói khó khăn
• Dạng nặng: Trẻ không tự đi lại được, nói ít, nhận thức hạn chế.
• Dạng rất nặng: Trẻ không tự vận động được, nhìn chung thường nằm 1 chỗ. Hệ thống thần kinh và ý thức mất hoàn toàn, không có khả năng ngôn ngữ.

Hạn chế của các phương pháp điều trị bại não truyền thống

Hiện nay, trẻ bị bệnh bại não đều được điều trị nhằm phục hồi chức năng như vận động, nghe, nói, ngồi, đứng, cải thiện và tăng cường trí nhớ,... Có thể kết hợp phương pháp điều trị hiện đại (chiếu đèn hồng ngoại, bó nến, i - on tĩnh, sóng siêu cao tần kết hợp giáo dục kỹ năng sống) với phương pháp y học cổ truyền (đại trường châm, thủy châm, cấy chỉ, xoa bóp bấm huyệt, thảo dược).

Thông thường, trẻ bại não được bắt đầu trị liệu bằng vật lý trị liệu, sau đó tập các phương pháp phục hồi chức năng vận động cho trẻ như: Ngồi, đi, cải thiện cơ lực, phòng biến dạng cơ,.... Đôi khi, trẻ bị nặng có thể phẫu thuật chỉnh hình kết hợp với thuốc men. Tuy nhiên, những phương pháp truyền thống này kết quả thường không khả quan và không chữa dứt điểm, tận gốc của bệnh.

Tế bào gốc là tế bào nguyên bản có tác dụng tạo ra toàn bộ các loại tế bào khác trong cơ thể. Có nghĩa là, tế bào gốc sẽ cung cấp tế bào mới khi tế bào cũ bị mất đi.

Khi bại não, não bộ của trẻ bị tổn thương 1 vùng hoặc 1 số vùng. Theo thời gian, vùng não bị tổn thương vẫn không thể tự phục hồi được. Tại đây sẽ có lượng tế bào mô não bị tổn thương hoặc thiếu hụt tế bào tạo mô não.

Điều này có nghĩa là các tế bào tổn thương tại vùng não bị tổn thương phải được thay thế bằng tế bào khỏe mạnh, mới thì não mới có thể hồi phục. Đây là nguyên lý của chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc.

Cơ chế chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc: Tế bào gốc cấy vào vùng não bị tổn thương sẽ sản sinh ra tế bào đồng loại, biệt hóa thành tế bào mô não. Khi lượng tế bào não được sinh thêm thì mô não khôi phục dần. Khi lượng tế bào mô não sản sinh đủ lượng thì mô não tổn thương được thay bằng mô não khỏe mạnh. Bệnh bại não được điều trị khỏi.

Tại sao gọi ghép tế bào gốc là “cứu cánh” cho trẻ bại não?

Tạp chí BMC Pediatrics - một trong số 20 tạp chí y khoa hàng đầu thế giới vừa công bố kết quả “Nghiên cứu sử dụng tế bào gốc tự thân điều trị bại não ở trẻ em” của Giáo sư Nguyễn Thanh Liêm cùng đồng nghiệp đến từ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Đến nay, đây là một trong những công trình đầu tiên nghiên cứu về tế bào gốc tự thân từ tủy xương điều trị bại não được công bố trên thế giới.

Đây là nghiên cứu chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc đã được ứng dụng thực tế và mang lại kết quả khả quan cho nhiều bệnh nhi. Mặc dù là phương pháp mới, nhưng đây được đánh giá là phương pháp an toàn, hiệu quả.

Tế bào gốc được tách từ máu ngoại vi sẽ truyền qua tủy sống. Theo tuần hoàn của dịch não tủy, các tế bào gốc này được chuyển lên não bộ và cư trú tại đó. Các tế bào gốc giúp tăng sinh mạch máu, chiết ra các chất có tác dụng kháng viêm và kích thích tế bào gốc thần kinh tại chỗ biệt hóa và tăng sinh. Bản thân tế bào gốc cũng được biệt hóa thành tế bào gốc thần kinh đệm để dẫn truyền thần kinh tốt hơn.

Hiện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City đã áp dụng thành công và đang thực hiện nghiên cứu chuyên sâu để ứng dụng rộng hơn.

Nghiên cứu của giáo sư Liêm và đồng nghiệp đăng trên Tạp chí BMC Pediatrics cũng chỉ ra, tuỳ thuộc vào thể bại não, 70-80% bệnh nhân sau ghép tế bào gốc đã cải thiện chức năng vận động, giảm trương lực cơ, tăng cường sức mạnh cho cơ bắp và trong sinh hoạt có sự phối hợp tốt hơn, ăn ngon miệng hơn, tập trung được cải thiện và ghi nhớ cũng tốt hơn...

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thịnh, khoa nhi, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City,, phương pháp này an toàn với các bệnh nhân. Có ít trường hợp sốt nhẹ, đau nhưng đều kiểm soát được tác dụng phụ này bằng thuốc. 100% bệnh nhân bại não do thiếu oxy đều cải thiện chức năng vận động sau ghép tế bào gốc. Đây là đóng góp quan trọng và to lớn của Việt Nam trong việc chứng minh chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc là phương pháp an toàn và hiệu quả.

Nói về tính an toàn, GS. TS. Nguyễn Thanh Liêm - Viện trưởng Viện nghiên cứu Tế bào gốc - Công nghệ gene Vinmec cho biết, trước khi điều trị, các bác sĩ phải thăm khám rất kỹ để xác định mức độ phù hợp của bệnh nhân đối với phương pháp ghép tế bào gốc. Khi đủ yêu cầu, quá trình tách chiết và ghép đều được thực hiện trong môi trường vô trùng tuyệt đối. Sau khi thực hiện, người bệnh được kỹ thuật viên hướng dẫn tập tận tình để phục hồi chức năng. Mọi quy trình đều được quản lý chặt chẽ và đạt chuẩn quốc tế.

Hiện nay, Vinmec đang xin phép Bộ Y tế để triển khai, ứng dụng rộng rãi phương pháp chữa bệnh bại não bằng tế bào gốc với những bệnh nhân khác trong cộng đồng. Những trường hợp này sẽ được Quỹ Thiện tâm do Tập đoàn Vingroup sáng lập hỗ trợ kinh phí từ 30%-100% tùy hoàn cảnh kinh tế của từng gia đình.

Xem thêm:

• Biểu hiện của bệnh bại não ở trẻ nhỏ
• Những thông tin mới nhất về điều trị bại não bằng tế bào gốc
• Những điều cần biết về bệnh bại não trẻ em
• Em bé bại não hồi phục kì diệu sau ghép tế bào gốc
• Vinmec bước đầu thành công ghép tế bào gốc chữa bại não
• Hồi sinh kỳ diệu - Nhiều ca chữa trị bại não thành công tại Vinmec