Cẩn trọng với dị ứng Penicillin

Kháng sinh Penicillin có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do các vi khuẩn nhạy cảm như:

• Áp xe răng
• Nhiễm trùng tai (ví dụ, viêm tai giữa)
• Bệnh lậu
• Viêm phổi
• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Thấp khớp
• Ban đỏ
• Nhiễm trùng da
• Nhiễm trùng đường tiết niệu

Sử dụng Penicillin có nguy hiểm không?

Penicillin thường an toàn, hiệu quả tốt chống lại vi khuẩn nhạy cảm. Tuy nhiên, vẫn có một số tác dụng phụ xảy ra khi dùng thuốc này mặc dù tỷ lệ không cao.

Dị ứng penicillin rất hiếm, và chỉ xảy ra ở 0,01-0,05% số người dùng penicillin. Các triệu chứng có thể bao gồm buồn nôn, nôn, ngứa da, phát ban, thở khò khè, sưng quanh cổ họng và suy hô hấp.

Penicillin có thể gây sốc phản vệ ở những người dị ứng với nó, nhưng tỷ lệ mắc sốc phản vệ nói chung là rất hiếm (0,01-0,05%). Bạn cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức nếu sau khi dùng penicillin có triệu chứng sau:

• Đau bụng dữ dội
• Khó thở
• Tiêu chảy
• Choáng váng, chóng mặt, có khi bất tỉnh
• Co giật
• Cổ họng hoặc lưỡi bị sưng
• Tức ngực
• Buồn nôn và nôn

Mặc dù không phổ biến, nhưng một số phản ứng dị ứng penicillin có thể xảy ra vài ngày hoặc vài tuần sau khi dùng thuốc với những triệu chứng có thể xảy ra dưới đây:

• Khớp bị tổn thương.
• Sưng phù
• Phát ban .
• Buồn nôn
• Mệt mỏi
• Sốt
• Không tỉnh táo
• Nhịp tim bất thường
• Có máu trong tiểu

Làm thế nào để chẩn đoán dị ứng penicillin?

Bác sĩ sẽ thăm hỏi lâm sàng các triệu chứng sau đó yêu cầu bạn làm một số xét nghiệm để đảm bảo chẩn đoán chính xác. Một số xét nghiệm có thể được thực hiện như:

Xét nghiệm da

Với xét nghiệm da, bác sĩ dị ứng hoặc y tá tiêm một lượng nhỏ penicillin nghi ngờ vào da bạn bằng một cây kim nhỏ. Phản ứng dương tính với xét nghiệm sẽ gây ra vết sưng đỏ, ngứa, nổi lên.

Một kết quả dương tính cho thấy khả năng dị ứng penicillin cao. Kết quả xét nghiệm âm tính thường có nghĩa là bạn không bị dị ứng với penicillin, nhưng kết quả này khó diễn giải hơn vì một số loại phản ứng thuốc không thể được phát hiện bằng xét nghiệm da.

Thử thuốc tăng liều

Nếu chẩn đoán dị ứng penicillin là không chắc chắn, bác sĩ có thể đề nghị thử thuốc tăng liều.

Bạn nhận được tối đa 5 liều penicillin nghi ngờ, bắt đầu với một liều nhỏ và tăng đến liều mong muốn. Nếu bạn đạt đến liều điều trị mà không có phản ứng, thì bác sĩ sẽ kết luận bạn không bị dị ứng với loại penicillin đó. Bạn sẽ có thể dùng thuốc theo quy định.

Nếu bạn bị dị ứng với một loại penicillin, bác sĩ có thể đề nghị bạn thử thuốc tăng liều với một loại penicillin khác hoặc cephalosporin ít có khả năng gây dị ứng hơn vì các đặc tính hóa học đã biết. Điều này sẽ cho phép bác sĩ xác định một loại kháng sinh có thể được sử dụng một cách an toàn.

Trong khi thử thuốc tăng liều, bạn luôn được bác sĩ giám sát cẩn thận và sẵn sàng các dịch vụ chăm sóc hỗ trợ để điều trị phản ứng bất lợi khi cần.

Cần làm gì khi bị dị ứng penicillin?

• Nếu bạn đã dùng penicillin và nghi ngờ mình bị dị ứng thuốc, hãy ngừng ngay thuốc.
• Sau đó, bác sĩ có thể kê cho bạn một loại thuốc kháng histamine, ví dụ như diphenhydramine, để giúp giảm triệu chứng ngứa hay phát ban. Đối với các vấn đề nghiêm trọng hơn như sưng, bạn sẽ được bác sĩ kê thuốc corticosteroid.
• Khi bị sốc phản vệ, bạn phải cấp cứu bằng epinephrine ngay lập tức. Sau đó sẽ phải chăm sóc theo dõi tại bệnh viện để ổn định tình trạng huyết áp và nhịp thở.

Quản lý sử dụng penicillin

• Khi bị dị ứng với 1 kháng sinh nhóm penicillin, bạn sẽ phải tránh dùng lại nó. Bác sĩ sẽ cố gắng tìm 1 loại kháng sinh khác điều trị thay thế cho bạn.
• Nếu thực sự cần penicillin, bạn có thể được điều trị bằng phương pháp giải mẫn cảm, với điều kiện không có sốc phản vệ ở lần sử dụng trước đó.

Trong giải mẫn cảm, bác sĩ sẽ bắt đầu với một liều nhỏ penicillin. Nếu bạn không biểu hiện các triệu chứng dị ứng trong 15 đến 30 phút, thì sẽ nhận được liều cao hơn.

Bạn nhận được liều cao hơn trong một vài giờ hoặc vài ngày. Nếu không có triệu chứng, thì có thể tiếp tục dùng penicillin.

• Nếu đã có phản ứng dị ứng với một loại penicillin, bạn có thể (nhưng không chắc chắn) dị ứng với các loại penicillin khác hoặc với một số kháng sinh nhóm cephalosporin. Vì vậy hãy lưu ý đến tên một số kháng sinh trong nhóm dưới đây.

Penicillin bao gồm:

• Amoxicillin
• Ampicillin
• Dicloxacillin
• Nafcillin
• Oxacillin
• Penicillin G
• Penicillin V
• Piperacillin
• Ticarcillin

Cephalosporin bao gồm:

• Cefaclor
• Cefadroxil
• Cefazolin
• Cefdinir
• Cefotetan
• Cefprozil
• Cefuroxim
• Cephalexin
• Cefepime

Làm thế nào để dị ứng penicillin không tiếp tục xảy ra?

Nếu bị dị ứng penicillin, cách phòng ngừa tốt nhất là tránh dùng thuốc. Những điều bạn có thể thực hiện để bảo vệ bản thân bao gồm:

Thông báo cho nhân viên y tế

Hãy thông báo cho các bác sĩ hoặc nhân viên y tế về tình trạng từng dị ứng kháng sinh penicillin của bạn, luôn cung cấp tên kháng sinh đã bị dị ứng trong hồ sơ y tế của mình.

Đeo vòng tay cảnh báo y tế

Đeo vòng đeo tay cảnh báo y tế xác định thuốc bị dị ứng thuốc của bạn. Thông tin này có thể đảm bảo điều trị thích hợp trong trường hợp khẩn cấp.

Mang epinephrine khẩn cấp

Nếu dị ứng của bạn đã gây ra sốc phản vệ hoặc các phản ứng nghiêm trọng khác, bác sĩ có thể sẽ kê đơn một ống tiêm tự tiêm và dụng cụ kim tiêm (tự động tiêm epinephrine) và hướng dẫn bạn cách sử dụng khi cần thiết.

Bên cạnh dị ứng thuốc, một số tác dụng phụ hay gặp của penicillin được báo cáo bao gồm đau bụng, nhức đầu, phát ban, tiêu chảy và thay đổi vị giác.

Hiếm gặp hơn, một số người có thể bị nhiễm trùng do sự phát triển quá mức của một loại vi khuẩn tự nhiên có tên là Clostridium difficile sau khi sử dụng bất kỳ loại kháng sinh nào, kể cả penicillin gây ra viêm đại tràng giả mạc với triệu chứng tiêu chảy nặng.

Không gặp thường xuyên hơn là sự phát triển quá mức của nấm men, Candida albicans, có thể xảy ra sau khi sử dụng penicillin, dẫn đến các triệu chứng của bệnh tưa miệng.

Penicillin là phân nhóm kháng sinh điển hình được báo cáo liên quan đến dị ứng thuốc. Sốc phản vệ là trường hợp nặng nhất, có thể dẫn đến hạ huyết áp, khó thở, trụy mạch và tử vong xảy ra trong vài phút nếu không cấp cứu đúng và kịp thời. Vì thế, có kiến thức về tình trạng dị ứng penicillin là điều rất cần thiết cho tất cả mọi người.

Xem thêm:

• Dị ứng thuốc kháng sinh có nguy hiểm không?
• Kháng sinh nhóm Carbapenems - “Vũ khí cuối cùng” để chống vi khuẩn
• Tác dụng phụ thường gặp và các nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh mới nhất