Cách phát hiện sớm trẻ bị viêm phổi

Cách phát hiện sớm trẻ bị viêm phổi

Viêm phổi có thể do rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bệnh tiến triển rất nhanh mà không có nhiều dấu hiệu đặc trưng nên việc chú ý phát hiện sớm bệnh và điều trị kịp thời là một trong những yếu tố rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho bé. Nếu bé có những triệu chứng như sau thì bố mẹ cần nghĩ ngay tới bệnh lý viêm phổi và đưa bé tới cơ sở y tế khám chữa bệnh uy tín để điều trị kịp thời.

Thở nhanh

Trong tất cả các dấu hiệu lâm sàng thì thở nhanh là dấu hiệu có giá trị chẩn đoán viêm phổi cao nhất. Tiêu chuẩn thở nhanh theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới là:

• Hơn 60 lần trong một phút đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi
• Hơn 50 lần một phút với trẻ 2 tháng đến 12 tháng tuổi
• Hơn 40 lần một phút với trẻ 1-5 tuổi.
  

Tuy nhiên, đếm nhịp thở cũng gặp khó khăn đối với một số trẻ hay sợ hoặc quấy khóc. Khi đó nhịp thở có thể tăng lên, vì vậy phải đếm khi trẻ nằm yên hoặc khi ngủ và phải đếm trong một phút. Đối với trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi nếu lần đếm thứ nhất nhịp thở 60 lần một phút trở lên thì cần phải đếm lần 2 vì ở tuổi này trẻ thường thở không đều. Nếu vẫn trên 60 lần một phút thì mới coi là thở nhanh.

Đây là cách phát hiện sớm trẻ bị viêm phổi ở trẻ 1-3 tuổi. Đối với trẻ trên 3 tuổi thì độ nhạy của dấu hiệu thở nhanh lại tương đối thấp.

Rút lõm lồng ngực

Đây là biểu hiện của viêm phổi nặng. Để phát hiện, cha mẹ có thể nhìn vào phần dưới lồng ngực (1/3 dưới) lõm vào khi trẻ hít vào. Nếu chỉ phần mềm giữa xương sườn hoặc vùng trên xương đòn rút lõm thì không phải là rút lõm lồng ngực. Trẻ dưới 2 tháng tuổi, chỉ rút lõm lồng ngực nhẹ thì chưa có giá trị phân loại là trẻ bị viêm phổi. Vì lồng ngực ở trẻ còn mềm, khi thở bình thường hơi cũng có thể rút lõm. Trường hợp thấy rõ lõm sâu và dễ nhìn thấy, chắc chắn trẻ bị viêm phổi.

Một số cách khác để phát hiện trẻ bị viêm phổi

Sốt cao: Đây là một triệu chứng thường gặp khi trẻ bị viêm phổi.

Khò khè: Có thể có khoảng 30% ở trẻ lớn bị viêm phổi do mycoplasma. Bệnh này dễ nhầm với hen nếu không chụp X-quang phổi.

Các biểu hiện như phập phồng cánh mũi, thở rên, bú kém, kích thích... có thể thay đổi phụ thuộc và tuổi trẻ và độ nặng của bệnh.

Trẻ có một số biểu hiện như: ho, chảy mũi, thở bằng miệng, sốt, không có các dấu hiệu như: thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rít khi nằm yên..., nhiều khả năng không bị viêm phổi mà chỉ ho cảm thông thường. Một số trẻ có thể khò khè. Các bé này thường do virus, không cần dùng kháng sinh mà chỉ điều trị triệu chứng, bệnh sẽ khỏi sau 1-2 tuần.

Làm sao để biết bé có thực sự bị viêm phổi?

Nếu bé có tất cả các biểu hiện trên thì khả năng bé mắc bệnh viêm phổi là rất cao

Nếu bé chỉ có 1 - 2 triệu chứng thì có khả năng bé không bị viêm phổi

Quan trọng nhất là 3 dấu hiệu: ho, sốt, thở nhanh hay thở gắng sức

Ví dụ: Nếu bé ho rất nhiều, sốt và đau ngực nhẹ khi ho, nhưng thở êm ái và không đau ngực ngoài cơn ho, ít khả năng là bé bị viêm phổi. Hoặc nếu bé ho nhiều, có kèm nôn sau cơn ho những không sốt thì cũng ít khả năng bé bị viêm phổi.

Biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị viêm phổi

Viêm phổi là bệnh hô hấp thường gặp ở trẻ em. Bệnh diễn biến rất nhanh ở trẻ nhỏ, nếu không được chữa trị kịp thời có thể gặp những biến chứng nặng như suy hô hấp, nhiễm khuẩn đường huyết, nhiểm khuẩn toàn thân, tràn khí, mủ màng phổi,...

Bên cạnh những biến chứng trên còn rất nhiều những biến chứng khác có thể gặp phải do viêm phổi như viêm mủ màng phổi có thể gây nhiễm khuẩn huyết. Từ đây gây áp-xe não, thận hoặc chèn ép nhu mô phổi hoặc chèn ép tim, ảnh hưởng đến tim ... Tất cả những biến chứng đó đều rất nguy hiểm và có nguy cơ gây tử vong cao. Do đó khi thấy con trẻ có dấu hiệu khác thường thì các bậc cha mẹ cần phải đưa con đi khám bác sĩ ngay, kịp thời phát hiện và điều trị bệnh.

Phòng bệnh viêm phổi ở trẻ và một số lưu ý

Một phần vì cha mẹ chủ quan và nhận thức sai lầm, bỏ qua các triệu chứng ban đầu của bệnh mà đã có không ít trường hợp, trẻ được đưa tới bệnh viện trong tình trạng bệnh đã nặng. Để phòng ngừa nguy cơ gây bệnh, các bậc cha mẹ nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Cho trẻ bú sữa mẹ, bú sớm ngay sau khi sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và bú kéo dài đến 2 tuổi để đảm bảo sức đề kháng tốt nhất cho trẻ.

• Cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, thức ăn bổ sung cần đủ 4 nhóm thực phẩm (Ngũ cốc, đạm động vật hoặc đậu đỗ, dầu mỡ, rau quả).

• Thời tiết mùa hè thời tiết nóng bức khó chịu, nhưng không vì thế mà cho trẻ ăn uống đồ lạnh. Việc ăn quá nhiều kem và thực phẩm để lâu trong tủ lạnh càng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp ở trẻ, trong đó không loại trừ viêm phổi.
  

• Nếu trong phòng có điều hòa thì không nên để chế độ lạnh dưới 25 độ, để trẻ nằm hoặc chơi ở nơi thoáng mát, cũng không nên để trẻ ra quá nhiều mồ hôi, nếu không kịp lau khô trẻ sẽ dễ bị cảm lạnh.

• Chú ý vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ, tránh khói thuốc lá và than bụi trong nhà.

• Theo dõi lịch tiêm chủng và đưa trẻ tiêm chủng đầy đủ đúng lịch. Đặc biệt là hoàn thành tiêm chủng trong năm đầu.

• Nếu trong gia đình có người bị nhiễm khuẩn hô hấp như cúm, lao phổi cần cách ly để không lây nhiễm sang trẻ.

• Nếu trẻ có những biểu hiện nhiễm khuẩn hô hấp cấp như cảm lạnh, viêm mũi, họng thì cần được phát hiện và xử lý sớm, chăm sóc tốt để ngăn chặn bệnh chuyển sang viêm phổi.