Cách đề phòng và xử lý sét đánh trong mùa mưa

Ngày nay thời tiết thay đổi diễn ra thất thường, có những trận mưa giông kèm theo những cơn sấm sét đến bất ngờ không dự báo kịp. Nếu như không đề phòng người dân có thể gặp nguy hiểm và rủi ro tử vong rất cao khi bị sét đánh. Một tia sét có điện thế khoảng 300 triệu volt, đủ để thắp sáng bóng đèn huỳnh quang công suất 100W trong một năm. Thống kê hàng năm trên thế giới có khoảng 250.000 người bị sét đánh và hàng chục nghìn người trong số đó thiệt mạng. Và theo nghiên cứu thì Việt Nam là nước có tỷ lệ sét xuất hiện nhiều nhất do nằm ở tâm giông của Châu Á (Châu Á là một trong 3 tâm giông của thế giới có cường độ dông sét hoạt động mạnh). Nhất là trong những năm gần đây, trước sự biến đổi của khí hậu, giông sét ngày càng nhiều hơn. Ước tính mỗi năm Việt Nam bị 2 triệu cú sét đánh. Vì vậy có thể nói, các biện pháp phòng chống sét đánh xảy ra trong mùa mưa là vô cùng quan trọng. Ngay sau đây hãy cùng Vicare tìm hiểu một số cách đề phòng và xử lý sét đánh trong trường hợp cấp thiết.

Nguyên nhân hình thành sét

Theo các nhà khoa học, những phần tử băng đá va chạm với nhau bên trong đám mây, gây ra sự dư thừa điện tích âm, tập trung ở phần dưới cùng của đám mây. Sự tích điện này rất mạnh mẽ, đẩy các hạt electron mang điện tích âm ở trên mặt đất, khiến mặt đất tích điện dương. Khi điện trường giữa đám mây và mặt đất đủ mạnh sẽ xảy ra hiện tượng phóng điện. Tia sét di chuyển với vận tốc gần 300.000km/h, phóng xuống mặt đất ở mức năng lượng 300 KV. Năng lượng tạo ra thậm chí lớn hơn sức mạnh của một lò phản ứng hạt nhân. Sét đánh xuống đất hình thành một dải plasma ngoằn ngoèo, có màu trắng xanh phát sáng trên bầu trời.

Hậu quả ngay sau khi bị sét đánh

-Tia sét tác động vào cơ thể người chỉ trong 3 mili giây cũng đủ gây ra nhiều tác hại. Sét đánh và thoát ra khỏi cơ thể để lại những vết thương sâu, thường đi kèm với bỏng cấp độ ba.

-Tóc và quần áo nạn nhân có thể bị cháy sém hoặc bắt lửa. Quần áo thậm chí rách tả tơi do sức mạnh giãn nở của không khí xung quanh tia sét, khi nhiệt độ tăng lên đến 27.700 độ C (nóng hơn 5 lần bề mặt của Mặt Trời).

-Nếu nạn nhân đeo những đồ vật kim loại, chẳng hạn như dây chuyền, chúng sẽ hình thành dòng điện, tăng nhiệt và đốt cháy làn da nạn nhân. Sét thoát ra ngoài cơ thể thông qua bàn chân khiến giày dép văng ra.

-Âm thanh sét đánh có thể làm thủng màng nhĩ, khiến nạn nhân mất khả năng nghe.

Biến đổi của cơ thể

Ngay khi bị sét đánh, sét tác động vào nhịp tim, làm tim ngừng đập. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến nạn nhân tử vong. Sét cũng gây co giật, ngừng thở, tổn thương não, liệt cơ thể tạm thời hoặc vĩnh viễn. Nếu nạn nhân may mắn sống sót, họ phải đối mặt với những rối loạn thần kinh suốt phần đời còn lại. Một số nhà khoa học cho rằng tia sét làm xáo trộn hệ thống điện trong cơ thể người, thay đổi hoạt động của các tế bào. Nạn nhân có thể thay đổi nhân cách, thay đổi tâm trạng, mất trí nhớ, bị đau mãn tính và co giật cơ... Đa số hậu quả của sét đánh khiến nạn nhân đau đớn, suy nhược, ảnh hưởng đến phần đời còn lại.

Cách sơ cứu người bị sét đánh

-Khi nạn nhân bị ngất xỉu, nhịp tim yếu hoặc ngừng đập, phải thực hiện hô hấp, trợ tim nhân tạo ngay lập tức. Và gọi cấp cứu kịp thời.

-Cần kiểm tra các dấu hiệu gãy xương và cố định chắc chắn trước khi di chuyển nạn nhân. Nếu nạn nhân có dấu hiệu bị gãy cột sống thì không nên di chuyển.

-Những vị trí bỏng cần để khô tự nhiên và đưa đến cơ sở y tế. Không được sờ hoặc bôi các loại thuốc mỡ, lá theo kinh nghiệm dân gian để hạn chế nhiễm trùng. Tránh để các vật cứng cọ xát vào vết thương để khỏi phù nề.

-Lưu ý: Người sơ cứu cần phải can đảm và tiến hành động tác nhanh, gọn để đảm bảo an toàn không chỉ cho nạn nhân mà còn cho chính mình.

Cách đề phòng sét đánh

-Cơ quan khẩn cấp Liên bang Mỹ (FEMA) khuyến cáo người dân thực hiệnnguyên tắc 30/30. Sau khi nhìn thấy tia sét, mọi người phải đi vào nhà ngay lập tức trong thời gian không quá 30 giây; không đi ra ngoài trước 30 phút kể từ thời điểm tiếng sét kết thúc.

-Nhà kho, nhà chờ xe buýt và các công trình không có bộ phận chống sét là những mục tiêu dễ bị sét đánh, vì thế mỗi người nên tìm đến một tòa nhà lớn, nơi mà các hệ thống dây điện, ống nước sẽ trực tiếp hấp thụ điện tích của sét.

-Nếu gặp sấm sét khi đang ở một khu rừng, mọi người hãy tìm vị trí thấp dưới những cây nhỏ để trú ẩn, tránh đứng cạnh những cây cao, vì sét luôn có xu hướng tấn công vào những cây cao nhất.

-Nếu đang ở một khoảng đất trống, bạn hãy tìm đến vị trí thấp, như thung lũng hoặc khe núi (nhưng hãy cảnh giác với lũ quét). Nếu bạn đang ở trên một chiếc thuyền, hãy tiến vào bờ càng nhanh càng tốt.-

-Nếu bạn thấy mái tóc mình dựng đứng có nghĩa là bạn rất dễ bị sét tấn công. Lúc này bạn hãy ngồi xổm, dùng tay bịt tai lại để giảm tác hại đến thính lực và gục đầu vào hai đầu gối.

-Không được nằm duỗi thẳng trên mặt đất, vì bạn phải hạn chế tối đa sự tiếp xúc với mặt đất để giảm lượng điện tích truyền xuống đất qua cơ thể.

-Nếu gặp nạn nhân bị sét đánh, hãy hỗ trợ họ ngay lập tức vì sau khi bị sét đánh, nạn nhân không còn mang điện tích và không hề nguy hại cho bạn.

-Ngoài ra tuyệt đối không nên mang, giữ các vật dụng bằng kim loại trong cơn giông bão.