Các ký hiệu trong xét nghiệm máu

WBC (White Blood Cell – Số lượng bạch cầu trong một thể tích máu)

Giá trị thường nằm trong khoảng từ 4.300 đến 10.800 tế bào/mm3, tương đương với số lượng bạch cầu tính theo đơn vị quốc tế là 4.3 đến 10.8 x109tế bào/l.

Tăng trong viêm nhiễm, bệnh máu ác tính, các bệnh bạch cầu...; giảm trong thiếu máu do bất sản, thiếu hụt vitamin B12 hoặc folate, nhiễm khuẩn...

RBC (Red Blood Cell – Số lượng hồng cầu (hoặc erythrocyte count) trong một thể tích máu)

Giá trị thường nằm trong khoảng từ 4.2 đến 5.9 triệu tế bào/cm3, tương đương với số lượng hồng cầu tính theo đơn vị quốc tế là 4.2 đến 5.9 x 1012tế bào/l.

Tăng trong mất nước, chứng tăng hồng cầu; giảm trong thiếu máu.

HB hay HBG (Hemoglobin – Lượng huyết sắc tố trong một thể tích máu)

Hemoglobin là một loại phân tử protein có trong hồng cầu với nhiệm vụ chuyên chở oxy và tạo màu đỏ cho hồng cầu.

Giá trị thay đổi tùy giới tính, thường nằm trong khoảng từ 13 đến 18 g/dl đối với nam và 12 đến 16 g/dl đối với nữ (tính theo đơn vị quốc tế tương ứng là 8.1 – 11.2 mmol/l và 7.4 – 9.9 mmol/l).

Tăng trong mất nước, bệnh tim và bệnh phổi; giảm trong thiếu máu, chảy máu và các phản ứng gây tan máu.

HCT (Hematocrit – Tỷ lệ thể tích hồng cầu trên thể tích máu toàn bộ)

Giá trị thay đổi tùy giới tính, thường nằm trong khoảng từ 45 đến 52% đối với nam và 37 đến 48% đối với nữ.

Hematocrit tăng trong các trường hợp rối loạn dị ứng, chứng tăng hồng cầu, hút thuốc lá, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh mạch vành, ở trên núi cao, mất nước, chứng giảm lưu lượng máu; giảm trong mất máu, thiếu máu, thai nghén.

MCV (Mean corpuscular volume – Thể tích trung bình của một hồng cầu)

Giá trị này được lấy từ hematocrit (HCT) và số lượng hồng cầu. Giá trị tham chiếu nằm trong khoảng từ 80 đến 100 femtoliter.

Tăng trong thiếu hụt vitamin B12, thiếu acid folic, bệnh gan, nghiện rượu, chứng tăng hồng cầu, suy tuyến giáp, bất sản tủy xương, xơ hoá tuỷ xương; giảm trong các trường hợp thiếu hụt sắt, hội chứng thalassemia và các bệnh hemoglobin khác, thiếu máu trong các bệnh mạn tính, thiếu máu nguyên hồng cầu, suy thận mạn tính, nhiễm độc chì.

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin – Số lượng trung bình của huyết sắc tố có trong một hồng cầu)

Giá trị MCH được tính bằng cách đo hemoglobin và số lượng hồng cầu. Giá trị bình thường hay khoảng tham chiếu nằm trong khoảng từ 27 đến 32 picogram.

Tăng trong các trường hợp thiếu máu tăng sắc hồng cầu bình thường, chứng hồng cầu hình tròn di truyền nặng, sự có mặt của các yếu tố ngưng kết lạnh; giảm trong các trường hợp bắt đầu thiếu máu thiếu sắt, thiếu máu nói chung, thiếu máu đang tái tạo.

MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration – Nồng độ huyết sắc tố trung bình trong một thể tích máu)

Giá trị MCHC được tính bằng cách đo giá trị của hemoglobin và hematocrit. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 32 đến 36%.

Trong chứng thiếu máu tăng sắc: hồng cầu bình thường, chứng hồng cầu hình tròn di truyền nặng, sự có mặt của các yếu tố ngưng kết lạnh.

Trong thiếu máu đang tái tạo: có thể bình thường hoặc giảm do giảm folat hoặc vitamin B12, xơ gan, nghiện rượu.

PLT (Platelet Count – Số lượng tiểu cầu trong một thể tích máu)

• Tiểu cầu không phải là một tế bào hoàn chỉnh, mà là những mảnh vỡ của các tế bào chất (một thành phần của tế bào không chứa nhân hoặc thân của tế bào) từ những tế bào được tìm thấy trong tủy xương.
• Tiểu cầu đóng vai trò sống còn trong quá trình đông máu, có tuổi thọ trung bình là 5 đến 9 ngày.
• Giá trị thường nằm trong khoảng từ 150.000 đến 400.000/cm3 (tương đương 150 – 400 x 109/l).
• Số lượng tiểu cầu quá thấp sẽ gây mất máu. Số lượng tiểu cầu quá cao sẽ hình thành nên cục máu đông, làm cản trở mạch máu, dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim, nghẽn mạch phổi, tắc nghẽn mạch máu...
• Tăng trong những rối loạn tăng sinh tuỷ xương, bệnh bạch tăng tiểu cầu vô căn, xơ hoá tuỷ xương, sau chảy máu, sau phẫu thuật cắt bỏ lách..., dẫn đến các bệnh viêm.
• Giảm trong ức chế hoặc thay thế tủy xương, các chất hoá trị liệu, phì đại lách, đông máu trong lòng mạch rải rác, các kháng thể tiểu cầu, ban xuất huyết sau truyền máu, giảm tiểu cầu do miễn dịch đồng loại ở trẻ sơ sinh...

LYM (Lymphocyte – Bạch cầu Lympho)

Lymphocyte giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Có rất nhiều nguyên nhân làm giảm lymphocytes như: giảm miễn nhiễm, nhiễm HIV/AIDS, Lao, sốt rét, ung thư máu, ung thư hạch...

Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 20 đến 25%.

MXD (Mixed Cell Count – tỷ lệ pha trộn tế bào trong máu)

Mỗi loại tế bào có một lượng phần trăm nhất định trong máu. Chỉ số MXD thay đổi tùy vào sự tăng hay giảm tỷ lệ của từng loại tế bào.

NEUT (Neutrophil – Tỷ lệ bạch cầu trung tính)

Giá trị tham chiếu nằm trong khoảng từ 60 đến 66%. Tỷ lệ tăng cao cho thấy nhiễm trùng máu.

Tăng trong nhiễm khuẩn cấp, nhồi máu cơ tim cấp, stress, ung thư, bệnh bạch cầu dòng tủy; giảm trong nhiễm virus, thiếu máu bất sản, các thuốc ức chế miễn dịch, xạ trị...

RDW (Red Cell Distribution Width – Độ phân bố kích thước hồng cầu)

Giá trị RDW càng cao nghĩa là độ phân bố của hồng cầu thay đổi càng nhiều. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 11 đến 15%.

RDW bình thường và:

• MCV tăng, gặp trong: thiếu máu bất sản, trước bệnh bạch cầu.
• MCV bình thường, gặp trong: thiếu máu trong các bệnh mạn tính, mất máu hoặc tan máu cấp tính, bệnh enzym hoặc bệnh hemoglobin không thiếu máu.
• MCV giảm: thiếu máu trong các bệnh mạn tính, bệnh thalassemia dị hợp tử

RDW tăng và:

• MCV tăng, gặp trong: thiếu hụt vitamin B12, thiếu hụt folate, thiếu máu tan huyết do miễn dịch, ngưng kết lạnh, bệnh bạch cầu lympho mạn.
• MCV bình thường, gặp trong: thiếu sắt giai đoạn sớm, thiếu hụt vitamin B12 giai đoạn sớm, thiếu hụt folate giai đoạn sớm, thiếu máu do bệnh globin.
• MCV giảm: thiếu sắt, sự phân mảnh hồng cầu, bệnh HbH, thalassemia.

PDW (Platelet Disrabution Width – Độ phân bố kích thước tiểu cầu)

Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 6 đến 18 %.

Tăng trong ung thư phổi, bệnh hồng cầu liềm, nhiễm khuẩn huyết gram dương, gram âm; giảm trong nghiện rượu.

MPV (Mean Platelet Volume – Thể tích trung bình của tiểu cầu)

Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 6,5 đến 11fL.

Tăng trong bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, stress, nhiễm độc do tuyến giáp...; giảm trong thiếu máu do bất sản, thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, hoá trị liệu ung thư, bạch cầu cấp...

P- LCR (Platelet Larger Cell Ratio – Tỷ lệ tiểu cầu có kích thước lớn)

Giá trị tham chiếu nằm trong khoảng từ 150 đến 500 G/l (G/l = 109/l)

GLU (GLUCOSE)

Nồng độ đường trong máu. Giới hạn bình thường từ 4,1-6,1 mmol/l. Nếu nồng độ vượt quá giới hạn cho phép thì tăng hoặc giảm đường máu. Tăng trên giới hạn là người có nguy cơ cao về mắc bệnh tiểu đường.

SGOT & SGPT: Nhóm men gan

Giới hạn bình thường từ 9,0-48,0 với SGOT và 5,0-49,0 với SGPT. Nếu vượt quá giới hạn này thì có nghĩa chức năng thải độc của tế bào gan suy giảm. Nên hạn chế ăn các chất thức ăn, nước uống làm cho gan khó hấp thu và ảnh hưởng tới chức năng gan như: Các chất mỡ béo động vật, rượu bia và các loại nước uống có gas.

Nhóm MỠ MÁU: Bao gồm CHOLESTEROL, TRIGLYCERIDE, HDL-CHOLES, LDL-CHOLES

Giới hạn bình thường của các yếu tố nhóm này như sau:

• Giới hạn bình thường từ 3,4-5,4 mmol/l với CHOLESTEROL.
• Giới hạn bình thường từ 0,4-2,3 mmol/l với TRIGLYCERIDE.
• Giới hạn bình thường từ 0,9-2,1 mmol/l với HDL-Choles.
• Giới hạn bình thường từ 0,0-2,9 mmol/l với LDL-Choles.

Nếu 1 trong các yếu tố trên vượt giới hạn cho phép thì có nguy cơ cao trong các bệnh về tim mạch và huyết áp. Riêng HDL-Choles là một mỡ tốt, giúp hạn chế gây xơ tắc mạch máu. Nếu CHOLESTEROL quá cao kèm theo cao huyết áp và LDL-Choles cao thì nguy cơ xảy ra tai biến, đột quỵ do huyết áp rất cao. Nên hạn chế ăn các thực phẩm chứa nhiều chất mỡ béo và cholesterol như: phủ tạng động vật, trứng gia cầm, tôm, cua, thịt bò, da gà... Tăng cường vận động thể thao. Uống thêm rượu tỏi và theo dõi huyết áp thường xuyên.

- GGT: Gama globutamin, là một yếu tố miễn dịch cho tế bào gan. Bình thường nếu chức năng gan tốt, GGT sẽ có rất thấp ở trong máu (Từ 0-53 U/L). Khi tế bào gan phải làm việc quá mức, khả năng thải độc của gan bị kém đi thì GGT sẽ tăng lên -> Giảm sức đề kháng, miễn dịch của tế bào gan kém đi. Dễ dẫn tới suy tế bào gan. Nếu với người có nhiễm viêm gan siêu vi B (SVB) trong máu mà GGT, SGOT & SGPT cùng tăng thì cần thiết phải dùng thuốc bổ trợ tế bào gan và tuyệt đối không uống rượu bia.

URE (Ure máu)

Là một sản phẩm thoái hóa quan trọng nhất của protein được thải qua thận.

Giới hạn bình thường: 2.5 - 7.5 mmol/l.

BUN (Blood Urea Nitrogen)

BUN (Blood Urea Nitrogen) = ure (mg) x 28/60; cách đổi đơn vị: mmol/l x 6 = mg/dl.

• Tăng trong: bệnh thận, ăn nhiều đạm, sốt, nhiễm trùng, tắc nghẽn đường tiểu...
• Giảm trong: ăn ít đạm, bệnh gan nặng, suy kiệt...

CRE (Creatinin)

Là một sản phẩm đào thải của thoái hóa creatin phosphat ở cơ, lượng tạo thành phụ thuộc khối lượng cơ, được lọc qua cầu thận & thải ra nước tiểu; cũng là thành phần đạm ổn định nhất không phụ thuộc vào chế độ ăn -> có giá trị xác định chức năng cầu thận.

Giới hạn tham chiếu: nam 62 - 120, nữ 53 - 100 (đơn vị: umol/l).

• Tăng trong : bệnh thận, tiểu đường, suy tim, tăng huyết áp vô căn, NMCT cấp...
• Giảm trong : có thai, sản giật...

URIC (Acid Uric = urat)

Là sản phẩm chuyển hóa của base purin (Adenin, Guanin) của ADN & ARN, thải chủ yếu qua nước tiểu.

Giới hạn tham chiếu: nam 180 - 420, nữ 150 - 360 (đơn vị: umol/l).

Tăng trong:

• Nguyên phát: do sản xuất tăng, do bài xuất giảm (tự phát) -> liên quan các men: bệnh Lesch Nyhan, Von Gierke..
• Thứ phát: do sản xuất tăng (u tủy, bệnh vảy nến..), do bài xuất giảm (suy thận, dùng thuốc, xơ vữa động mạch..).
• Bệnh Gout (thống phong): tăng acid uric/ máu có thể kèm nốt tophi ở khớp & sỏi urat ở thận.

Giảm trong: bệnh Wilson, thương tổn tế bào gan..

KẾT QUẢ MIỄN DỊCH

• Anti-HBs: Kháng thể chống vi rút viêm gan siêu vi B trong máu (ÂM TÍNH < = 12 mUI/ml).
• HbsAg: Vi rút viêm gan siêu vi B trong máu.

Như vậy, qua những thông tin được chia sẻ ở trên, hẳn các độc giả của HoiBenh đã hiểu được các ký hiệu trong xét nghiệm máu có ý nghĩa gì. Bên cạnh đó, bạn cũng cần hiểu rõ rằng xét nghiệm máu không phải là vạn năng, nó chỉ phản ánh được một góc của bức tranh tổng thể về sức khỏe con người. Để đánh giá chính xác nhất tình trạng trạng sức khỏe tổng thể cần sự khai thác thông tin, thăm khám toàn thân tỉ mỉ và nhiều biện pháp thăm dò khác. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn có thêm hiểu biết về những xét nghiệm thường được làm nhất mỗi khi đến cơ sở y tế.

• Xem thêm:
• Chỉ số alt trong xét nghiệm máu là gì?
• Truyền nhầm nhóm máu nguy hiểm như thế nào đối với người bệnh?
• Làm sao để giảm creatinin trong máu?