Các cách xác định nhóm máu đơn giản, chính xác

Việc xác định được nhóm máu là rất quan trọng trong công tác truyền máu, nếu truyền nhầm nhóm máu có thể gây tử vong cho bệnh nhân.

Dựa trên những kháng nguyên và kháng thể trên tế bào hồng cầu, con người phân loại máu người thành các loại khác nhau. Có nhiều hệ thống phân loại máu người nhưng hệ thống phân loại quan trọng nhất là hệ ABO.

Theo hệ phân loại này, mỗi người đều mang 1 trong 4 loại nhóm máu cơ bản là: A, B, AB, O.

Kháng nguyên H là nền tảng của hệ ABO, từ kháng nguyên H mới biến đổi thành các kháng nguyên A và B.

Kháng thể của hệ ABO là các kháng thể tự nhiên. Tất cả mọi người đều có trong huyết thanh của mình những kháng thể tương ứng với kháng nguyên mà hồng cầu họ không có.

Cho nên:

• Nhóm máu A: Trong máu có kháng nguyên A, kháng thể anti B
• Nhóm máu B: Trong máu có kháng nguyên B, kháng thể anti A
• Nhóm máu AB: Trong máu có cả kháng nguyên A và B nhưng không có kháng thể anti A hay anti B
• Nhóm máu O: Trong máu không có kháng nguyên A hay B nhưng có kháng thể anti A và anti B.

Việc truyền nhầm nhóm máu sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng vì máu chứa các kháng thể bảo vệ nó trước các kháng nguyên ngoại lai. Ví dụ, người nhóm máu A có kháng thể anti B, nếu truyền cho họ nhóm máu B thì sẽ rất nguy hiểm, vì kháng thể anti B sẽ tấn công kháng nguyên B của tế bào máu truyền vào, gây sốc có thể dẫn đến tử vong nếu không xử lý kịp thời.

Nên việc biết được nhóm máu của mình là điều cần thiết.

Ngoài hệ thống ABO, còn có hệ thống phân loại nhóm máu Rh.

• Nhóm máu Rh (+): là máu có kháng nguyên D.
• Nhóm máu RH (-): là máu không có kháng nguyên D.

Ở Việt Nam, nhóm máu Rh (-) rất hiếm gặp, hầu hết là Rh (+).

Tình trạng âm tính hay dương tính này sẽ được viết bên cạnh với nhóm máu ABO. Chẳng hạn, nếu thuộc nhóm A và có Rh (+), bạn sẽ được xếp là A+ . Nếu không, bạn sẽ là A-

Có hai phương pháp xác định nhóm máu là:

• Phương pháp huyết thanh mẫu: Là dùng kháng thể đã biết để phát hiện kháng nguyên tương ứng trên màng hồng cầu
• Phương pháp hồng cầu mẫu: Là dùng hồng cầu mẫu đã biết trước kháng nguyên để xác định kháng thể tương ứng trong huyết thanh, từ đó suy ra kháng nguyên trên hồng cầu cần thử.

Nhận biết nhóm máu qua kết quả xét nghiệm:

Bạn có thể hỏi bác sĩ nhóm máu của mình được ghi trong hồ sơ bệnh án, hoặc nếu bạn chưa kiểm tra máu thì bạn có thể làm xét nghiệm máu.

Khi bạn đi khám bệnh, có rất nhiều trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm máu hoặc bạn có thể yêu cầu cho làm xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu tại cơ sở y tế sẽ cho kết quả chính xác, đầy đủ và chi phí khá rẻ nếu bạn có Bảo hiểm y tế.

Hiến máu

Hiến máu là một cách rất tốt khi bạn vừa có thể xác định nhóm máu của mình và giúp đỡ người khác. Khi bạn tham gia hiến máu, hãy hỏi nhân viên để biết bạn thuộc nhóm máu nào sau khi đã hiến xong.

Xác định nhóm máu bằng công thức

Có nhiều công thức tính toán chính xác để bạn xác định nhóm máu của mình. Để sử dụng công thức đó, bạn cần phải biết nhóm máu của cha mẹ bạn.

Dưới đây là một số kết hợp nhóm máu từ cha mẹ và con cái có thể mang nhóm máu như sau:

• Bố O x mẹ O= con cái O
• Bố O x mẹ A = con cái A hoặc O
• Bố O x mẹ B = con cái B hoặc O
• Bố O x mẹ AB = con cái A hoặc B
• Bố A x mẹ A = con cái A hoặc O
• Bố A x mẹ B = con cái A, B, AB hoặc O
• Bố A x mẹ AB= con cái A, B hoặc AB
• Bố B x mẹ B = con cái B hoặc O
• Bố B x mẹ AB = con cái A, B hoặc AB
• Bố AB x mẹ AB = con cái A, B hoặc AB.

Sử dụng công cụ xác định nhóm máu KHÔNG CẦN XÉT NGHIỆM

• Chuẩn bị

Thiết bị nhận biết nhóm máu không cần xét nghiệm cực đơn giản, bạn có thể mua ở các hiệu thuốc. Hầu hết bộ dụng cụ kiểm tra nhóm máu đều đi kèm với kim nhọn để đâm vào đầu ngón tay và thẻ kiểm tra. Nếu dụng cụ kiểm tra không đi kèm với kim nhọn, hãy sử dụng kim khâu đã khử trùng để đâm vào đầu ngón tay.

• Cách thực hiện

Đầu tiên bạn cho một giọt máu lên mỗi vùng của thẻ kiểm tra. Lưu ý là tất cả vùng trên thẻ kiểm tra đều có chứa kháng thể, chất này sẽ phản ứng với kháng nguyên trong tế bào máu.

Tiếp theo: bạn sử dụng tăm xỉa răng mới để quét đều máu lên mỗi vùng của thẻ kiểm tra, điều này tạo ra đốm máu vón cục.

Đọc kết quả như sau

• Nhóm máu O, máu sẽ không vón cục.
• Nhóm máu A, máu vón cục sẽ xuất hiện ở vùng anti-A
• Nhóm máu AB, máu vón cục sẽ xuất hiện ở vùng anti-A, anti-B
• Nhóm máu B, máu vón cục sẽ xuất hiện ở vùng anti-B

Nhóm máu không biểu hiện gì cho sức khỏe cả. Nhưng những người ở nhóm cụ thể nào đó có thể mang những đặc điểm nào đó ý nghĩa với sức khỏe của họ. Chẳng hạn, nhóm A có xu hướng gia tăng các bệnh nhiễm trùng, ung thư và các bệnh kết khối cao hơn. Nhưng thuộc nhóm A cũng không có nghĩa là bạn sẽ mắc các căn bệnh này.

Biết cách xác định nhóm máu là cần thiết, nó rất cần thiết trong công tác truyền máu, và cũng khuyến khích bạn nên đi hiến máu. Hiến máu nhân đạo là hành động nhân đạo hiến máu cứu người; trong trường hợp cá biệt có thể phát hiện nhóm máu đặc biệt của bạn nếu bạn có và sẽ đưa cho bạn những chú ý cần thiết.

Xem thêm:

• Nhóm máu cho biết điều gì về sức khỏe của bạn?
• Xét nghiệm nhóm máu