Bại não thể co cứng - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh bại não thể co cứng là một thể lâm sàng trong các bệnh về não. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất của con người.

Bại não là thuật ngữ chỉ một nhóm tình trạng bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến sự kiểm soát các vận động cũng như tư thế. Do một phần nào đó của bộ não bị tổn thương nên trẻ bệnh không thể cử động các cơ được vùng não đó điều khiển một cách bình thường được.

Trẻ bại não thể co cứng có thể do một trong những nguyên nhân sau:

• Nhiễm trùng trong thời gian mang thai gây ra bởi virus rubella toxoplasmosis gây ra các tổn thương ở não của bào thai.
• Thiếu khí não bào thai do nhau thai bị tách khỏi thành tử cung trước khi sinh con.
• Trẻ đẻ non trước tuần thứ 37 của thai kỳ
• Trẻ bị ngạt khí do trục trặc trong quá trình chuyển dạ và sinh nở
• Bất tương hợp giữa nhóm máu Rh của người mẹ và bào thai gây tổn thương não bộ và hình thành bệnh bại não sau này
• Các dị tật bẩm sinh trong hệ thần kinh cấu trúc não của trẻ
• Trẻ mắc phải các vấn đề về não trong vài năm đầu: viêm màng não, u não,..
• Do bà mẹ mắc một số bệnh nhiễm trùng, thai nhi thiếu dưỡng chất

Bại não co cứng hai chi dưới:

• Các cơ chân của trẻ luôn trong trạng thái khép cứng
• Trẻ gặp khó khăn trong di chuyển, phổ biến là dáng đi có điểm chụm lại ở đầu gối

Bại não co cứng nửa người:

• Trẻ bị liệt cứng nửa người bên phải hoặc bên trái
• Tình trạng tê liệt xảy ra trầm trọng hơn ở chi dưới khiến trẻ gặp khó khăn trong di chuyển

Bại não co cứng tứ chi:

• Liệt cứng cả hai chi trên và chi dưới cùng với các cơ trục thân
• Trẻ không thể di chuyển, tàn phế rất nặng
• Trẻ có thể bị biến dạng chi
• Cơ mặt bị ảnh hưởng, miệng mở liên tục, nước nhãi chảy ra, hoạt động ăn uống không thể thực hiện bình thường được.

• Trẻ bại não thể co cứng nặng: Dùng thuốc giãn cơ, đồng thời, kết hợp tích cực tập luyện phục hồi chức năng
• Trẻ bại não co cứng trung bình và nhẹ chỉ cần luyện tập phục hồi chức năng đúng phương pháp, tuy nhiên cần đánh giá tình trạng chính xác trước khi luyện tập
• Phục hồi chức năng là phương pháp được y khoa thế giới ưu tiên hàng đầu trong điều trị bại não. Tuy nhiên, việc điều trị phục hồi chức năng cho trẻ mắc chứng bại não co cứng không hề đơn giản, đòi hỏi phải kết hợp với nhiều phương pháp khác nhau và kết hợp đa dạng các bài tập với nhau.

Các nguyên tắc trong phục hồi chức năng:

• Tuyệt đối phải qua kiểm tra đánh giá để xác định từng thể lâm sàng. Không được dùng chung một phương pháp cho tất cả các trẻ
• Giảm trương lực cơ, tăng cường cơ lực ở một số nhóm cơ
• Phá vỡ, ức chế các phản xạ nguyên thủy (duỗi chéo, nâng đỡ hữu hiệu...)
• Tạo thuận các vận động chức năng và kích thích sự phát triển vận động thô theo các mốc: lẫy, ngồi, bò, quỳ, đứng, đi. Hoàn thành mốc vận động trước rồi mới đến mốc vận động sau
• Tăng cường khả năng độc lập trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày như: ăn uống, đánh răng, rửa mặt, tắm, đi vệ sinh, mặc quần áo
• Kích thích giao tiếp sớm và phát triển ngôn ngữ, tư duy

Hiện nay y học vẫn chưa hiểu hết các nguyên nhân gây bại não nói chung và bệnh bại não liệt co cứng nói riêng. Do đó việc phòng ngừa bệnh không đạt hiệu quả như mong muốn. Tuy nhiên để giảm bớt bớt bệnh bại não liệt co cứng, các bà mẹ cần:

• Nâng cao chất lượng chăm sóc phụ nữ đang trong tuổi sinh đẻ và phụ nữ có thai nhằm giảm thiểu những biến chứng của thai kỳ có thể xảy ra
• Phân tuyến để điều trị sản khoa hợp lý nhằm giảm thiểu tối đa các biến chứng do sinh đẻ như ngạt, chấn thương...
• Có trung tâm chăm sóc trẻ sơ sinh phù hợp.
• Tiêm phòng đầy đủ đề phòng các bệnh như viêm màng não mủ, viêm não
• Phòng chống tai nạn giao thông cũng như các tai nạn khác
• Phòng ngừa thứ phát là phát hiện và điều trị sớm trẻ bị bại não nhằm hạn chế tật nguyền

Bệnh bại não liệt co cứng là một bệnh mạn tính, để lại hậu quả nặng nề trên bản thân người bệnh. Vì vậy mỗi bậc phụ huynh cần biết cách chăm sóc con em mình đúng cách. Cần cung cấp cho trẻ chế độ dinh dưỡng hợp lý, nơi ở sạch sẽ, có đầy đủ ánh sáng. Đối với những trường hợp trẻ xuất hiện triệu chứng nặng, gia đình cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và phẫu thuật kịp thời.

Xem thêm:

• Bệnh bại não thể co cứng: Triệu chứng và cách điều trị
• Bệnh bại não thể co cứng là gì và cách điều trị hiệu quả
• Bệnh bại não: Nguyên nhân, triệu chứng, cách chữa trị