Bác sĩ nhận định: Không phải ai mắc vi khuẩn HP cũng có thể bị ung thư dạ dày

Vi khuẩn HP có tên đầy đủ là Helicobacter pylori, là một loại vi khuẩn sống trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày. Vi khuẩn này tiết ra chất kích thích dạ dày sản sinh nhiều axit hơn dẫn tới phá hủy lớp nhầy có tác dụng bảo vệ dạ dày khiến cho niêm mạc dạ dày bị ăn mòn bởi chất axit có trong dịch tiêu hóa, gây ra viêm loét dạ dày hay tá tràng và có thể dẫn tới ung thư dạ dày.

Không phải ai mắc vi khuẩn HP cũng có thể bị ung thư dạ dày

Tỷ lệ mắc vi khuẩn HP của nước ta hiện nay rất cao. Một nghiên cứu tại Hà Nội cho thấy cứ 1.000 người dân thì có tới hơn 700 trường hợp nhiễm vi khuẩn HP. Còn tại TP Hồ Chí Minh, 90% số người bị viêm dạ dày có sự hiện diện của vi khuẩn HP. Tuy tỷ lệ mắc rất cao nhưng không phải ai mắc vi khuẩn này cũng đều có thể bị ung thư dạ dày.

Cũng giống như nhiều loại vi sinh vật khác, vi khuẩn HP có nhiều chủng khác nhau. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, có tới hơn 200 chủng loại HP khác nhau trong đó chỉ có một số loại có khả năng gây ung thư dạ dày.

Người ta đặc biệt quan tâm tới các loại vi khuẩn HP có chứa độc lực mang gen CagA vì những chủng HP đó có khả năng gây viêm loét dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày cao gấp nhiều lần so với những chủng HP không mang loại gen trên. Việt Nam nằm trong khu vực nhiễm loại vi khuẩn HP có mang gen CagA và nên chủng vi khuẩn HP ở Việt Nam có độc tính cao hơn chủng HP ở các nước khác.

Tuy nhiên vi khuẩn HP trong một số trường hợp không hẳn có hại, sự có mặt của HP giống như một vi khuẩn cộng sinh, đôi khi có một số tác dụng đối với cơ thể. Người nhiễm HP ít bị các nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường ruột do HP tiết ra các chất ngăn chặn vi khuẩn khác phát triển. Ngoài ra các triệu chứng trào ngược hay những bệnh lý về dị ứng cũng giảm với những người nhiễm vi khuẩn HP.

Vi khuẩn HP lây theo đường nào?

Vi khuẩn HP rất dễ lây truyền qua rất nhiều con đường:

• Lây qua đường miệng – miệng: Vi khuẩn HP được tìm thấy trong nước bọt, cao răng, khoang miệng của người bệnh, do đó chúng có thể lây từ người này qua người khác khi dùng chung đồ vệ sinh cá nhân, răng miệng, dùng chung bát đũa, muỗng, hôn trực tiếp, mẹ nhai mớm cơm cho con là nguyên nhân dẫn tới lây lan vi khuẩn.
• Lây qua đường phân – miệng: Vi khuẩn HP có trong phân của người bệnh nên có thể lây nhiễm khi đi vệ sinh không rửa tay sạch, hoặc lây nhiễm qua các trung gian khác như côn trùng như ruồi, gián, chuột.. nếu không đậy kỹ thức ăn.
• Dạ dày – dạ dày : Đây là đường lây nhiễm này rất quan trọng bởi nó lây nhiễm trong quá trình người bệnh làm nội soi tại các cơ sở y tế. Khi nội soi dạ dày các bệnh nhân có vi khuẩn HP, nếu vệ sinh đầu dò không đủ sạch, vi khuẩn HP có thể nhiễm sang người không mang HP.

Phương pháp nào giúp phát hiện nhiễm vi khuẩn HP?

Hiện nay có rất nhiều phương pháp giúp phát hiện vi khuẩn HP như sau:

Test thở Ure

Với phương pháp này, kỹ thuật viên sẽ đưa ra một thiết bị và yêu cầu bạn thở vào đó. Sau đó hơi thở của bạn được đánh giá trên thiết bị phân tích và có chỉ số đánh giá xem bạn có dương tính với HP hay không. Nếu dương tính với HP tức là bạn đã nhiễm HP, còn âm tính thì ngược lại.

Test thở này có ưu điểm là cho kết quả rất nhanh, chính xác và được khuyến khích sử dụng trên mọi đối tượng, có thể dùng dễ dàng trên trẻ em. Test hơi thở này đặc biệt hữu ích đối với những người đã điều trị vi khuẩn HP và cần đánh giá lại hiệu quả tiệt trừ HP. Tuy nhiên test thở này có nhược điểm là giá thành khá cao và không phải cơ sở y tế nào cũng làm được.

Xét nghiệm máu

Khi bạn nhiễm khuẩn HP, cơ thể bạn sẽ sinh ra kháng thể kháng HP, loại kháng thể này được lưu hành trong máu và có thể phát hiện được bằng xét nghiệm máu. Xét nghiệm này ở hầu hết các cơ sở y tế tuyến tỉnh, thành phố đều có thể làm được

Tuy nhiên, đây không phải loại xét nghiệm được ưu tiên thực hiện vì xét nghiệm dễ gây kết quả dương tính giả như sau: Vi khuẩn HP có thể tồn tại ở một số khu vực khác như khoang miệng, xoang, đường ruột, xét nghiệm dương tính nhưng khi tồn tại ở các khu vực đó vi khuẩn hoàn toàn không gây bệnh. Ngoài ra trong trường hợp vi khuẩn HP trong dạ dày đã bị tiêu diệt hết nhưng kháng thể kháng HP vẫn có thể lưu hành trong máu trong thời gian dài.

Xét nghiệm phân

Vi khuẩn HP nếu có trong dạ dày sẽ được thải trừ thường xuyên qua phân. Xét nghiệm phân giúp phát hiện vi khuẩn HP một cách chính xác. Đây cũng là một xét nghiệm được ưu tiên sử dụng trong đánh giá nhiễm khuẩn HP. Tuy nhiên xét nghiệm này đòi hỏi thời gian dài hơn các test khác. Ngoài ra, việc lấy phân đi xét nghiệm cũng phát sinh nhiều vấn đề về vệ sinh, tiện lợi cho người bệnh và nhân viên y tế.

Nội soi, sinh thiết kiểm tra vi khuẩn HP

Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ dùng một ống nhỏ đưa vào dạ dày qua đường miệng, sau đó sẽ lấy một mảnh sinh thiết quanh vị trí có tổn thương dạ dày để làm xét nghiệm hoặc nuôi cấy vi khuẩn, hoặc chỉ đơn giản là qua đánh giá tình trạng tổn thương dạ dày, bác sĩ có thể chẩn đoán sơ bộ tình trạng nhiễm khuẩn HP của bệnh nhân.

Đối với xét nghiệm này không chỉ giúp xác định tình trạng nhiễm HP mà còn đánh giá được mức độ tổn thương, vị trí tổn thương và đưa ra các phán đoán về diễn biến của bệnh và phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Phòng ngừa nhiễm khuẩn HP như thế nào?

Khi đã nắm được những con đường lây nhiễm chính của vi khuẩn HP bạn có thể chủ động phòng ngừa cho bản thân và gia đình bằng các biện pháp sau:

• Không dùng chung các dụng cụ ăn uống trong gia đình như chung bát đũa khi ăn uống, tránh thói quen chọc ngoáy thức ăn bằng đũa của mình, vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ chế biến, ăn uống, hạn chế ăn ở các hàng quán.
• Đặc biệt chú ý với trẻ nhỏ: Không hôn trẻ, không cho trẻ ăn bằng cách nhai đút mớm nếu nghi ngờ có nhiễm HP là cách tốt nhất để tránh lây nhiễm vi khuẩn HP chéo trong gia đình.
• Hạn chế ăn các loại đồ ăn sống như rau sống, gỏi, ngoài ra các loại thức ăn lên men như mắm tôm, mắm ruốc cũng nên hạn chế ăn vì đa số loại thực phẩm này không được vệ sinh sạch sẽ dễ gây các bệnh đường tiêu hóa trong đó có nhiễm khuẩn HP.

Như vậy qua bài viết trên các bạn đã thấy được tỷ lệ mắc vi khuẩn HP ở nước ta là rất cao. Tuy nhiên các bạn không cần quá lo lắng vì không phải tất cả người mắc vi khuẩn này đều bị ung thư dạ dày mà chỉ một số chủng trong tổng số hơn 200 chủng vi khuẩn HP mới có khả năng gây bệnh. Ngoài ra các bạn cũng cần lưu ý rằng vi khuẩn này có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau. Do vậy để hạn chế lây nhiễm vi khuẩn các bạn cần tuân thủ các biện pháp dự phòng nêu trên.

Xem thêm:

• Khỏi đau dạ dày do vi khuẩn Hp sau hơn 10 lần tới viện
• Tác dụng phụ của thuốc trị vi khuẩn Hp
• Vi khuẩn HP có chữa khỏi không?