Xét nghiệm Elisa là gì và được dùng trong các trường hợp nào?

Trước tiên, chúng ta cần hiểu xét nghiệm ELISA là xét nghiệm sử dụng kỹ thuật hay phương pháp có tên là ELISA.

ELISA là viết tắt của cụm từ Enzyme Linked Immunosorbent Assay – xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzyme, có nhiều dạng mà đặc điểm chung là đều dựa trên sự kết hợp đặc hiệu giữa kháng nguyên và kháng thể, trong đó kháng thể được gắn với một enzyme.

Khi cho thêm cơ chất thích hợp vào phản ứng, enzyme sẽ thủy phân cơ chất thành một chất có màu. Sự xuất hiện màu chứng tỏ rằng đã xảy ra phản ứng đặc hiệu giữa kháng thể với kháng nguyên, qua đó thông qua cường độ màu mà biết được nồng độ kháng nguyên hay kháng thể cần phát hiện.

Xét nghiệm bằng kỹ thuật này khá nhạy và đơn giản, cho phép việc xác định kháng nguyên hoặc kháng thể ở một nồng độ rất thấp (khoảng 0,1ng/ml). So với các xét nghiệm sử dụng kỹ thuật miễn dịch phóng xạ RIA thì xét nghiệm bằng kỹ thuật này có giá tiền rẻ hơn và an toàn hơn, song vẫn đảm bảo độ chính xác như nhau.

Kỹ thuật ELISA gồm có ba thành phần chính tham gia vào phản ứng là: kháng nguyên, kháng thể và chất tạo màu, thực hiện qua hai phản ứng sau:

1. Phản ứng miễn dịch học: Là sự kết hợp đặc hiệu giữa kháng nguyên và kháng thể.
2. Phản ứng hóa học: thông qua hoạt tính xúc tác của enzyme làm giải phóng oxy nguyên tử [O] từ H2O2 để oxy hóa cơ chất chỉ thị màu, do đó làm thay đổi màu của hỗn hợp trong dung dịch xét nghiệm.

Xét nghiệm ELISA được sử dụng trong những trường hợp nào?

Xét nghiệm ELISA được sử dụng để xác định nhiều loại tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng. Cụ thể:

• Xét nghiệm phát hiện virus HIV.
• Xét nghiệm phát hiện virus viêm gan B, viêm gan C.
• Xét nghiệm phát hiện bệnh ung thư.
• Xét nghiệm xác định nhiễm ký trùng sốt rét.
• Xét nghiệm phát hiện sán lá gan.
• Xét nghiệm chẩn đoán bệnh viêm não Nhật Bản.

Các xét nghiệm sử dụng phương pháp ELISA có tỷ lệ cho kết quả sai là rất thấp. Mặc dù như vậy, trong những trường hợp đặc biệt, như để kết luận bệnh nhân nhiễm HIV, hay bị bệnh ung thư,... thì các bác sĩ thường sẽ cho làm lại xét nghiệm một lần nữa, nếu như kết quả không thay đổi, vẫn dương tính, khi đó bác sĩ mới có thể kết luận bệnh nhân đã bị nhiễm HIV, hay đã bị bệnh ung thư....

Còn trong những trường hợp bệnh cấp tính nguy hiểm như viêm não Nhật Bản,... các xét nghiệm ELISA giúp cho bác sĩ nhanh chóng xác định được tác nhân gây bệnh từ đó có hướng điều trị chính xác, kịp thời giúp cho bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy hiểm.

ELISA là một trong những kỹ thuật quan trọng nhất trong miễn dịch học và nhiều lĩnh vực khác, nhờ vào tính đơn giản, nhanh chóng, đặc hiệu và giá thành thấp. Chính vì vậy việc sử dụng kỹ thuật này vào trong các xét nghiệm mà chúng ta gọi là xét nghiệm ELISA đã giúp cho việc chẩn đoán bệnh trở nên dễ dàng, nhanh chóng, chính xác hơn, lại có thể tiết kiệm được chi phí cho bệnh nhân.

Xem thêm:

• Xét nghiệm HIV bằng phương pháp elisa
• Xét nghiệm ung thư sớm bằng những phương pháp nào?
• Xét nghiệm dị tật thai nhi gồm những phương pháp gì và ở đâu tốt nhất?