Xạ trị ung thư – Phương pháp điều trị ung thư hiệu quả nhất hiện nay

Ung thư là căn bệnh nguy hiểm, khó điều trị, có tỷ lệ tử vong cao và có xu hướng ngày càng tăng số lượng người mắc. Hiện nay, có khoảng hơn 200 loại ung thư phát triển và gây bệnh ở người. Điều trị ung thư có nhiều phương pháp như: dùng thuốc, phẫu thuật, hóa chất, xạ trị. Tùy vào từng tình trạng bệnh, giai đoạn và loại bệnh ung thư, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị và sử dụng phương pháp phù hợp. Trong đó, xạ trị ung thư là phương pháp được chỉ định với khoảng 50 – 60 % bệnh nhân.

Xạ trị là sử dụng các tia phóng xạ để điều trị bệnh ung thư. Theo GS.TS Nguyễn Bá Đức – Nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, Phó Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam: “Xạ trị là phương pháp đã được sử dụng từ lâu trong y học. Bắt đầu từ năm 1897, y học đã ứng dụng sử dụng điện quang, sau đó là tia X để chiếu chụp và dùng tia X chiếu vào khối u để trị ung thư. Nhà bác học Marie Curie đã phát minh ra chất phóng xạ ion vào năm 1910, đến năm 1923 thì các chất phóng xạ này được đưa vào Việt Nam và ứng dụng trong việc điều trị bệnh ung thư”.

Xạ trị ung thư là phương pháp điều trị bệnh hiệu quả, giúp loại bỏ các tế bào ung thư. Đây cũng là một trong 3 phương pháp chính (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị) được sử dụng trong điều trị bệnh ung thư. Tùy vào tình trạng và mức độ bệnh khác nhau, bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp và đưa ra phác đồ phù hợp, nhằm mang lại hiệu quả điều trị.

Xạ trị có thể được sử dụng trước hoặc sau khi điều trị ung thư bằng các phương pháp khác. Tác dụng chủ yếu của xạ trị ung thư là được dùng trong giai đoạn ung thư đã xâm lấn hoặc tác động ở một vùng trên cơ thể.

Hầu hết các trường hợp trị xạ đều sử dụng tia X mang năng lượng cao để tác động vào các khối u, tế bào ung thư. Một số trường hợp khác sử dụng tia gamma, electron, proton, một số hạt vật chất có khối lượng nặng,...

Các tia X dùng trong xạ trị ung thư mang năng lượng rất cao, có khả năng xuyên vào trong cơ thể người bệnh. Tác động lên tế bào ung thư, tương tác và có tác dụng phá hủy DNA cũng như khả năng nhân lên, lây lan của tế bào này.

Nguyên tắc hoạt động của xạ trị ung thư gồm 3 giai đoạn chính.

• Giai đoạn 1: Bệnh nhân được chụp cắt lớp điện toán hoặc cộng hưởng từ để xác định chính xác vị trí, diện tích, quy mô và mức độ của khối u, tế bào ung thư.

• Giai đoạn 2: Dựa trên kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch, phác đồ điều trị phù hợp. Bằng các thuật toán mô phỏng trên máy tính, bác sĩ sẽ xác định đường đi, liều lượng, thời gian chiếu tia X để mang lại hiệu quả tốt nhất.
• Giai đoạn 3: Tiến hành bắn tia xạ. Bệnh nhân được cố định trước thiết bị để bắn tia xạ, chùm tia sẽ đi vào cơ thể theo nhiều góc độ. Thời gian của mỗi đợt xạ trị khoảng 15 – 30 phút. Mỗi bệnh nhân sẽ phải tiến hành tia xạ khoảng 40 lượt, kéo dài liên tiếp trong một khoảng thời gian.

Giới chuyên gia khẳng định xạ trị ung thư có thể mang lại hiệu quả điều trị bệnh rất tốt. Đặc biệt, với những bệnh nhân điều trị từ giai đoạn sớm khả năng chữa khỏi bệnh là rất cao, triệu chứng bệnh thuyên giảm nhanh chóng sau 1 – 5 lần xạ trị bằng công nghệ tiên tiến.

Với trường hợp bệnh nhân bị ung thư phổi ở giai đoạn sớm, nếu tiến hành xạ trị thì tỷ lệ sống khỏe mạnh sau 3 năm là 95%. Trường hợp ung thư tuyến tiền liệt, nếu điều trị kịp thời, khả năng sống trên 5 năm là khoảng 93%.

Trường hợp bệnh nặng, điều trị muộn khi ung thư đã xâm lấn, chuyển sang giai đoạn cuối sẽ rất khó và cần thời gian dài. Hầu hết các trường hợp ung thư giai đoạn cuối đều không thể chữa khỏi mà các phương pháp điều trị chỉ các tác dụng giảm bớt đau đớn và kéo dài sự sống. Do đó, người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế để khám và điều trị sớm nhằm mang lại hiệu quả chữa bệnh tốt nhất.

Nói về tác dụng phụ của xạ trị ung thư, GS.TS Nguyễn Bá Đức khẳng định, phương pháp điều trị nào cũng có tác dụng phụ nhưng mức độ không nghiêm trọng và mang lại hiệu quả chữa bệnh tốt.

• Xạ trị sử dụng những tia mang năng lượng cao, tia phóng xạ khi chiếu vào cơ thể có thể giúp các khối u, tế bào ung thư bị tác động, phá vỡ liên kết và bị tiêu diệt. Nhưng các tia năng lượng này không thể phân biệt được tế bào lành tính và tế bào ung thư, khi tác động sẽ gây ra một số tổn thương với các tế bào ở vùng xung quanh.

• Trong quá trình điều trị, tia X có thể sẽ gây ảnh hưởng tới các mô lành xung quanh, người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng đau nhức, chán ăn, mệt mỏi, rụng tóc,... Do đó, với mỗi trường hợp bác sĩ sẽ cần có phác đồ điều trị riêng để hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.
• Đối tượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất khi sử dụng xạ trị ung thư là trẻ nhỏ. Như với trường hợp xạ trị dùng cho các khối u não ở trẻ, có thể dẫn đến suy giảm nhận thức, ảnh hưởng đến các mối quan hệ, thành tích học tập và chất lượng sức khỏe của bé. Do đó, cần tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ để giảm tối đa các ảnh hưởng không tốt.

Tuy nhiên, các tác dụng phụ này sẽ giảm dần sau quá trình xạ trị. Các tác động như sạm da sẽ hết trong khoảng 3 – 6 tháng, tình trạng mệt mỏi,chán ăn, rối loạn tiêu hóa có thể sẽ ngừng ngay sau khi dừng xạ trị.

Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, để giảm tác dụng phụ không mong muốn của xạ trị ung thư người bệnh cần lưu ý một số vấn đề trong quá trình điều trị cũng như sinh hoạt hàng ngày như:

• Khi trị xạ cần loại bỏ hết các phụ kiện kim loại trên người, vì kim loại sẽ làm lượng phóng xạ hấp thụ lớn hơn
• Người bệnh nên dùng thuốc để hỗ trợ xạ trị đạt hiệu quả cao và tránh tổn thương đến các tế bào lành. Cùng như dùng các thuốc hỗ trợ tăng cường sức khỏe.
• Có chế độ ăn uống trước và sau khi xạ trị hợp lý. Trước khi điều trị người bệnh nên ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, giữ tinh thần tốt. Trước mỗi lần trị xạ nên ăn nhẹ, uống sữa và ăn trái cây. Sau trị xạ nên ăn các thực phẩm lỏng, thực phẩm giàu chất đạm, rau xanh, trái cây, chất béo,...
• Thường xuyên tập luyện thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga,... để tăng sức bền, sự dẻo dai và sức đề kháng của cơ thể.

Xạ trị ung thư là phương pháp điều trị ung thư hiệu quả và được sử dụng trong tất cả các trường hợp mắc ung thư hiện nay. Để đảm bảo an toàn với sức khỏe và hiệu quả mang lại cao nhất, người bệnh nên đến các bệnh viện lớn, uy tín để khám và điều trị bởi đội ngũ bác sĩ giỏi, chuyên môn tốt.

Xem thêm:

• Bạn biết gì về phương pháp điều trị ung thư dạ dày bằng xạ trị?
• Làm thế nào để giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư?