Viêm tụy mạn là bệnh gì?

Nguyên nhân gây viêm tụy mạn là gì?

Tụy là một cơ quan có vị trí nằm phía sau phúc mạc, sau dạ dày và sát thành sau của ổ bụng. Tụy được nối với tá tràng thông quá bóng Vater có chức năng đổ dịch tụy đi xuống ruột để tiêu hóa thức ăn dễ dàng. Thành phần dịch tụy có chứa một lượng lớn các men tiêu hóa mỡ và protein. Ngoài ra còn có các ion bicarbonate kiềm tính nhằm trung hòa acid có trong thức ăn từ dạ dày đi xuống.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới viêm tụy mạn là do rối loạn chuyển hóa. Tình trạng này thường xảy ra đối với những người nghiện rượu lâu ngày. Một số khác có thể do nhiễm các độc tố có hại cho sức khỏe trọng thức ăn hàng ngày như chì, thủy ngân, coban,... với một lượng nhỏ, dần dần sẽ tích tụ và gây bệnh.

Ngoài ra, người bệnh có thể mắc phải do thiếu hụt enzyme α1 antitrypsin. Ở người bình thường, enzyme này sẽ được tiết ra ở dưới dạng tiền chất chưa có khả năng phân giải protein và mỡ. Nhưng do những bất thường của cơ thể làm cho chúng được hoạt hóa ngay trong tụy là phá hủy cấu trúc tụy dẫn tới viêm tụy mạn. Một số nguyên nhân khác có thể gặp như rối loạn tăng mỡ máu, do di truyền. Tuy nhiên có đến 40% các trường hợp bị bệnh mà không rõ nguyên nhân.

Triệu chứng viêm tụy mạn

• Đau bụng: Đây là biểu hiện thường gặp nhưng cũng có thể dễ nhầm lẫn với những bệnh khác. Cơn đau của viêm tụy mạn thường xảy ra với tần suất ít, cơn đau âm ỉ và thường biến mất khi bệnh trở nên nặng hơn. Do đó, khi cơn đau không còn xuất hiện nữa thì có nghĩa là bệnh đang dần trở nặng hơn.
• Người bệnh có thể mắc bệnh tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân lỏng và có nhiều mỡ do sự suy giảm chức năng của tụy làm cho mỡ không được phân giải.
• Người gầy, da khô ráp, thường xuyên rụng tóc, có tình trạng thiếu máu làm cho da xanh xao, thường xuyên mệt mỏi kèm theo suy giảm trí nhớ.
• Viêm tụy có thể làm cho những tế bào sản xuất insulin cũng bị ảnh hưởng và làm xuất hiện đái tháo đường kèm theo.Nếu những tế bào sản xuất insulin của tuỵ cũng bị tổn thương, đái tháo đường sẽ hình thành ở giai đoạn này.

Hậu quả của viêm tụy mạn

Tuy không diễn biến với những triệu chứng nặng nề như thể viêm cấp nhưng cũng có thể gây nên những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Bệnh sẽ làm phá hủy cấu trúc bình thường của nhu mô tụy, làm gia tăng những tổn thương lan tỏa hoặc co cụm lại từng ổ. Ngoài ra còn gây xơ hóa, hẹp lòng ống tụy và dẫn đến suy giảm chức năng nội tiết lẫn ngoại tiết. Biến chứng nặng nề nhất mà viêm tụy cấp gây ra là hạn chế sự sản xuất Insulin ở các tế bào tụy dẫn đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và những hậu quả của bệnh đái tháo đường như tăng huyết áp, tổn thương gây lở loét bàn chân.

Hậu quả lớn nhất mà không thể không nhắc đến đó là gây tử vong. Theo một số ước tính cho thấy, có tới 50% số người mắc bệnh sẽ tử vong trong vòng 20- 25 năm bởi những biến chứng mà nó gây nên. Và có đến 4% người bị bệnh sẽ tiến triển thành ung thư tụy trong 20 năm.

Nguyên tắc điều trị viêm tụy mạn

• Chế độ dinh dưỡng cần được chú ý ở những người mắc bệnh này. Cần chú ý ăn nhiều thực phẩm chứa đạm, carbohydrate, ăn chia làm nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Cần hạn chế và thay thế mỡ bằng những sản phẩm từ thực vật như dầu thực vật.
• Trong trường hợp thường xuyên bị tiêu chảy trong phân có chứa mỡ thì nên kết hợp sử dụng cùng với các loại thuốc có chứa các enzyme tụy như Pancreatin, cotazyme, combizym, festal, pancroel..., và phối hợp với thuốc điều trị đường ruột hay đái tháo đường nếu cần thiết.
• Chỉ can thiệp ngoại khoa khi có những cơ quan lân cận có tình trạng loét, hoặc khi có đau bụng kéo dài và đặc biệt cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp phòng ngừa viêm tụy mạn

Cần tuyệt đối tránh xa các loại đồ uống có cồn như bia rượu đối với những người đã mắc bệnh nhằm phòng ngừa những cơn viêm tụy tái phát và ngăn chặn những biến chứng có thể xảy ra.

Ngoài ra cần chọn những loại thức ăn dễ tiêu, ít chất béo đặc biệt là mỡ động vật. Trong bữa ăn hàng ngày cần lưu ý bổ sung thêm rau xanh, trái cây và uống nước đầy đủ.

Xem thêm :

• Vì sao tăng triglyceride máu lại dẫn đến viêm tụy?
• Viêm tụy cấp rất dễ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời
• Chẩn đoán và điều trị bệnh viêm tụy cấp ở trẻ em thế nào?