Viêm mũi họng: Nguyên nhân, cách điều trị, phòng ngừa

Viêm mũi họng là sự tấn công của một số loại virus hay vi khuẩn gây nên viêm hầu họng và khoang mũi. Là một bệnh lây truyền khá phổ biến, ở mọi lứa tuổi cả nam và nữ. Tuy nhiên, bệnh thường gặp ở trẻ mẫu giáo, nơi được xếp hạng đầu tiên là bệnh truyền nhiễm. Viêm mũi họng nhẹ còn có cách gọi khác là cảm lạnh. Các bác sĩ sử dụng thuật ngữ viêm mũi họng đặc biệt để chỉ sưng mũi và sau cổ họng. Có thể coi viêm mũi họng là nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc viêm mũi.

Nó có thể lây truyền trong không khí và do tiếp xúc giữa con người với con người, hoặc giữa con người với vật.

Nó có thể lây lan qua những giọt không khí nhỏ bị phát tán khi một người bị nhiễm virus:

• Hắt hơi
• Ho
• Xì mũi
• Nói chuyện

Bạn cũng có thể nhiễm virus hoặc vi khuẩn bằng cách chạm vào một vật thể bị nhiễm virus, chẳng hạn như tay nắm cửa, đồ chơi hoặc điện thoại, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của bạn. Virus, vi khuẩn có thể nhanh chóng lây lan, chẳng hạn như văn phòng, lớp học hoặc trung tâm giữ trẻ.

Rhinovirus là loại virus gây cảm lạnh phổ biến nhất. Nó rất dễ lây lan. Hơn 100 loại virus,vi khuẩn khác có thể gây cảm lạnh.

Vì cảm lạnh rất dễ lây lan, bạn nên thực hành vệ sinh tốt nếu bạn bị bệnh. Điều này sẽ ngăn bạn lây lan cảm lạnh cho người khác. Rửa tay thường xuyên. Che miệng bằng cẳng tay khi bạn ho.

Nếu bạn ở gần người bị bệnh, rửa tay có thể giúp bạn không bị nhiễm virus. Bạn cũng nên tránh chạm vào mắt, mũi hoặc miệng.

Các triệu chứng thường sẽ xuất hiện trong vòng một đến vài ngày sau khi bị nhiễm virus, vi khuẩn. Các triệu chứng có thể kéo dài từ một tuần đến 10 ngày và chúng có thể kéo dài hơn. Các triệu chứng phổ biến của viêm mũi họng bao gồm:

• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
• Hắt xì
• Ho
• Đau hoặc cào họng
• Chảy nước mắt hoặc ngứa
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Nhức mỏi cơ thể
• Sốt nhẹ
• Nhỏ giọt sau mũi

Các triệu chứng có thể gây khó chịu hoặc đau đớn, nhưng chúng thường không gây hại cho bạn lâu dài.

Làm thế nào để phát hiện sự khác biệt

Virus gây cảm lạnh và cúm. Cả hai đều bắt nguồn virus gây nên nhiễm trùng đường hô hấp trên. Chúng ta rất dễ nhầm lẫn giữa 2 bệnh.Có nhiều các phân biệt 2 bệnh tuy nhiên, cách đơn giản thường hay được áp dụng là: xem xét các triệu chứng của bạn.

Nếu bạn bị cảm lạnh, các triệu chứng của nó được biểu hiện như sau:

• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
• Viêm họng
• Hắt xì
• Ho
• Đau đầu hoặc đau nhức cơ thể
• Mệt mỏi nhẹ

Các triệu chứng cúm có thể bao gồm:

• Ho
• Sốt cao mức trung bình, mặc dù không phải ai bị cúm cũng sẽ bị sốt
• Viêm họng
• Ớn lạnh
• Đau cơ hoặc cơ thể đau nghiêm trọng
• Đau đầu
• Nghẹt mũi và chảy nước mũi
• Mệt mỏi nghiêm trọng có thể kéo dài đến hai tuần
• Buồn nôn và nôn (phổ biến nhất ở trẻ em)

Cảm lạnh xuất hiện dần dần trong một vài ngày và thường nhẹ hơn cúm. Họ thường trở nên tốt hơn trong 7 đến 10 ngày, mặc dù các triệu chứng có thể kéo dài đến 2 tuần. Các triệu chứng cúm xuất hiện nhanh chóng và có thể nghiêm trọng. Chúng thường kéo dài 1 đến 2 tuần.

Sử dụng các triệu chứng của bạn như một hướng dẫn để tìm ra tình trạng mà bạn có. Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể bị cúm, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra trong vòng 48 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện các triệu chứng.

Ai có nguy cơ viêm mũi họng?

Trẻ sơ sinh và trẻ em có nguy cơ bị cảm lạnh cao hơn. Trẻ em đi học đặc biệt có nguy cơ vì virus rất dễ lây lan. Tiếp xúc gần gũi với người bị cảm lạnh sẽ khiến bạn gặp nguy hiểm. Bất kỳ tình huống nhóm nào mà một hoặc nhiều người bị cảm lạnh cũng có thể khiến bạn gặp nguy hiểm. Điều đó bao gồm:

• Văn phòng của bạn
• Phòng tập thể dục của bạn
• Một sự kiện thể thao
• Một bữa tiệc
• Một tàu đông đúc hoặc xe buýt

Những người có hệ miễn dịch yếu có nguy cơ bị viêm mũi họng do virus cao hơn. Nếu bạn có một hệ thống miễn dịch yếu, hãy rửa tay thường xuyên hơn và tránh dụi mắt sau khi chạm vào tay nắm cửa hoặc các bề mặt khác có thể bị ô nhiễm.

Để chẩn đoán cảm lạnh của bạn, bác sĩ sẽ hỏi bạn các câu hỏi về các triệu chứng của bạn. Họ cũng sẽ thực hiện kiểm tra thể chất. Bác sĩ có thể nhìn vào mũi, cổ họng và tai của bạn. Họ có thể quét chúng để lấy mẫu để kiểm tra khả năng nhiễm vi khuẩn hoặc cúm. Bác sĩ cũng có thể cảm thấy các hạch bạch huyết của bạn để xem liệu họ có bị sưng và lắng nghe phổi của bạn trong khi bạn thở để xác định xem họ có chứa đầy chất lỏng hay không.

Nếu viêm mũi họng của bạn tiếp tục quay trở lại, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia về tai, mũi và họng (ENT) để kiểm tra thêm.

Viêm mũi họng do virus không thể được chữa khỏi bằng kháng sinh. Thay vào đó, bác sĩ sẽ tập trung vào điều trị các triệu chứng của bạn. Các triệu chứng của bạn sẽ dần dần cải thiện trong một vài ngày với nghỉ ngơi và uống nhiều nước, hoa quả. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị một số biện pháp không kê đơn để giảm đau và giúp giảm bớt các triệu chứng.

Điều trị ở người lớn

Các loại thuốc không kê đơn sau đây có thể được sử dụng để điều trị cho người lớn:

• Thuốc thông mũi, như pseudoephedrine (Sudafed)
• Thuốc thông mũi kết hợp với thuốc kháng histamine (Benadryl D, Claritin D)
• Thuốc chống viêm không steroid, như aspirin hoặc ibuprofen (Advil, Motrin)
• Chất làm loãng chất nhầy, như guaifenesin (Mucinex)
• Viên ngậm để làm dịu cơn đau họng

Thuốc giảm ho cho ho nặng, như dextromethorphan (Robitussin, Zicam, Delsym) hoặc codein

Bổ sung kẽm, nên được thực hiện ở dấu hiệu đầu tiên của các triệu chứng, thuốc xịt mũi, như flnomasone propionate (Flonase), thuốc kháng virus nếu bạn bị nhiễm cúm...

Điều trị ở trẻ em

Một số phương pháp điều trị phù hợp với người lớn có thể không được sử dụng ở trẻ em. Nếu con bạn bị cảm lạnh, bác sĩ có thể đề nghị bất kỳ điều nào sau đây:

• Thuốc chống sung huyết mũi & các thuốc nhỏ mũi , chẳng hạn như Vicks VapoRub
• Nước muối xịt mũi
• Si rô kẽm sulfat

Hỏi con bạn bác sĩ nhi khoa về liều lượng cho con bạn. Vì liều cho trẻ con thường khác với liều thông thường cho người lớn.

Các biện pháp khắc phục tại nhà khác

Ngoài các loại thuốc không kê đơn, bạn có thể thử một số biện pháp khắc phục tại nhà:

Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy xông hơi, hoặc hít hơi nước từ nước nóng hoặc vòi hoa sen, để giúp giảm nghẹt mũi.

Ăn súp gà.

Hòa tan muỗng cà phê muối trong nước ấm và súc miệng. Điều này có thể giúp giảm đau do đau họng.

Thêm mật ong vào nước ấm để giúp làm dịu cơn đau họng.

Tránh bụi khói và tránh khói thuốc.

Cách tốt nhất để điều trị cảm lạnh là ngăn chặn bệnh xảy ra ngay từ đầu. Dưới đây là một số mẹo để ngăn ngừa cảm lạnh:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là khi xung quanh người khác bị cảm lạnh.
• Rửa hoặc khử trùng các vật dụng thường được sử dụng, như đồ chơi, tay nắm cửa, điện thoại và tay cầm vòi.
• Sử dụng chất khử trùng tay khi bạn không có điều kiện sử dụng xà phòng và nước.
• Sử dụng bút của riêng bạn để ký biên nhận trong các cửa hàng.
• Hắt hơi vào khăn giấy hoặc tay áo của bạn và che miệng khi bạn ho để ngăn chặn sự lây lan của virus.
• Hãy tiêm phòng cúm.
• Một số bằng chứng cũng cho thấy rằng bổ sung tỏi với 180 miligam allicin trong 3 tháng, hoặc uống 0,25 gram vitamin C mỗi ngày, có thể giúp ngăn ngừa cảm lạnh.

Viêm mũi họng hoặc cảm lạnh của bạn sẽ hết trong một tuần đến 10 ngày. Bạn sẽ truyền nhiễm trong 3 ngày đầu tiên khi các triệu chứng của bạn xuất hiện. Bạn có thể muốn xem xét việc ở nhà trong khi bạn đang truyền nhiễm để tránh lây lạnh cho người khác.

Đôi khi nhiễm trùng thứ cấp có thể xảy ra cần phải đến bác sĩ, chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng tai
• Viêm xoang
• Viêm họng liên cầu khuẩn
• Viêm phổi hoặc viêm phế quản
• Khò khè ở những người bị hen suyễn

Nếu các triệu chứng của bạn trở thành mãn tính, có nghĩa là chúng kéo dài hơn 6 tuần hoặc không đỡ hơn, chuyên gia về tai, mũi và họng (ENT) có thể đề xuất các biện pháp khắc phục khác. Những biện pháp khắc phục bao gồm phẫu thuật trên adenoids của bạn. Một vài nghiên cứu trường hợp đã chỉ ra rằng phẫu thuật này có thể cải thiện viêm mũi họng mãn tính.

(HoiBenh chuyển ngữ từ Healthline - Sciencedirect)

Xem thêm:

• Bệnh viêm mũi họng xuất tiết là bệnh gì?
• Chuyên gia tai mũi họng chỉ ra thủ phạm gây viêm mũi ít ai ngờ tới