Viêm đại tràng co thắt mạn tính - nỗi phiền muộn tuổi trung niên

Người trưởng thành có nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng co thắt cao hơn trẻ em. Đặc biệt, bệnh thường xuất hiện trước tuổi 45 và kéo dài về sau với những triệu chứng lặp đi lặp lại. Do vậy, viêm đại tràng co thắt mạn tính đang trở thành nỗi phiền muộn của rất nhiều người.

Viêm đại tràng co thắt (Irritable bowel syndrome -IBS) là một bệnh tiêu hóa gây ra những rối loạn phổ biến ảnh hưởng trực tiếp đến ruột già. Viêm đại tràng co thắt còn có những tên gọi khác như: đại tràng chức năng, viêm đại tràng mạn tính, hội chứng ruột kích thích. Bệnh thường xuất hiện trước tuổi 45 sau đó kéo dài và trở thành mạn tính.

Viêm đại tràng co thắt khiến người bệnh gặp rắc rối trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày do:

• Rối loạn đại tiện là triệu chứng đầu tiên và rất điển hình của bệnh. Bệnh nhân bị viêm đại tràng co thắt sẽ xuất hiện tiêu chảy, táo bón, táo bón hoặc tiêu chảy xen kẽ với phân bình thường, đầu phân rắn còn đuôi nát, đi đại tiện nhiều lần, phân còn sót lại khi đi đại tiện xong.
• Đau bụng cũng là biểu hiện điển hình của bệnh giống như rối loạn đại tiện. Người bệnh sẽ bị đau bụng sau khi ăn xong, ăn no, khi ăn những thức ăn lạ miệng, đồ ăn cay, nóng, lạnh. Khi bị táo bón, bụng cũng sẽ bị đau và giảm dần khi trung tiện (còn được gọi là xì hơi, thả bom hoặc rắm).
• Bụng mềm, hoặc đầy hơi: căng bụng, chướng hơi, mềm, ợ hơi.
• Cảm giác khó chịu ở bụng: khi đi đại tiện xong, các triệu chứng đau bụng, khó chịu sẽ giảm đi phần nào nhưng nó vẫn còn ở đó. Người bệnh sẽ xuất hiện cảm giác đau âm ỉ ở bụng nhưng không biết đâu là vị trí chính xác thường đau ở vùng dưới rốn, lúc thì đau quặn, khi thì đau dữ dội và trở về bình thường sau đó. Lúc này, khi sờ lên bụng thì thấy u cục xuất hiện ở dọc khung đại tràng.
• Phân có lẫn chất nhầy kèm theo mùi hôi khó chịu.
• Ngoài ra, bệnh nhân bị viêm đại tràng co thắt còn có cảm giác mệt mỏi, căng thẳng thần kinh, lo lắng, tâm lý thất thường. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể nặng hơn.

Đến thời điểm hiện tại, nguyên nhân gây nên viêm đại tràng co thắt vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, có một số yếu tố thuận lợi và khá rõ ràng mà người ta nghĩ đến để lý giải nguyên nhân hình thành bệnh:

• Ăn uống mất vệ sinh: ăn đồ ăn để quá lâu, đồ ăn đông lạnh lâu ngày, đồ ăn ôi thiu, đồ ăn được tẩm ướp hóa chất,.. Những đồ ăn luôn tiềm ẩn những vi khuẩn gây bệnh như vi khuẩn e coli, vi khuẩn lỵ, vi khuẩn amíp, vi khuẩn thương hàn gây bệnh.
• Rối loạn nhu động ruột, thường là nhu động ruột sẽ tăng (>32 lần/phút).
• Loạn khuẩn: não bộ và đường ruột có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khi đường ruột không có đủ lợi khuẩn nên không đáp ứng đủ thức ăn sẽ khiến não bộ bị căng thẳng. Não căng thẳng làm giảm lợi khuẩn ở đường ruột. Đường ruột giảm lợi khuẩn lại khiến não bộ căng thẳng. Tình trạng này lặp đi lặp lại khiến đường ruột bị loạn khuẩn. Bên cạnh đó, loạn khuẩn còn do dùng nhiều kháng sinh đường ruột.
• Rối loạn tâm thần, sang chấn tâm lý, căng thẳng quá mức

Lưu ý khi điều trị

Mỗi bệnh nhân viêm đại tràng co thắt sẽ được điều trị với phác đồ riêng căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh, những biểu hiện cụ thể của bệnh như thế nào. Hiện nay, người ta vẫn chưa có thuốc đặc trị bệnh dứt điểm nên các thuốc được dùng chủ yếu để điều trị triệu chứng.

Sau một thời gian điều trị, những triệu chứng lâm sàng có giảm hoặc mất đi nhưng rất dễ tái phát sau đó. Tuy vậy, phương pháp điều trị này cũng giúp chất lượng sống của bệnh nhân được cải thiện đáng kể.

Trong quá trình điều trị, người bệnh cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ: uống thuốc đúng thời gian, đúng liều. Bệnh nhân bỏ thuốc giữa chừng, tự ý thay đổi cách uống, thời gian uống,..sẽ khiến bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên chủ động nhờ bác sĩ giải thích rõ hơn về phác đồ điều trị, chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt nhằm giúp bệnh nhân an tâm điều trị bệnh.

Chú ý dùng thực phẩm có lợi

Tưởng chừng như việc điều trị viêm đại tràng co thắt là do bác sĩ thực hiện là chính. Nhưng thật ra, bệnh nhân cũng có vai trò hết sức quan trọng trong suốt quá trình điều trị bệnh. Bệnh nhân cần có một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý giúp bệnh nhanh chóng thuyên giảm. Cụ thể: nên ăn thức ăn giàu đạm (thịt, sữa, cá, trứng,..), thực phẩm nhiều chất xơ, vitamin (hoa quả tươi, rau tươi), hạn chế ăn đồ ăn cay, nóng, lạnh, lên men (cà muối, dưa muối, kim chi), hạn chế đồ uống có cồn, chứa chất kích thích (bia, rượu, cà phê).

• Ăn uống được coi là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh viêm đại tràng co thắt. Do vậy chúng ta nên vệ sinh thực phẩm sạch sẽ, cẩn thận trước khi ăn. Không ăn, hạn chế ăn thực phẩm sống (rau sống, gỏi cá), những thực phẩm không an toàn (tiết canh, lòng lợn). Hạn chế ăn bên ngoài, ăn ở vỉa hè vì nguy cơ vệ sinh không an toàn, thực phẩm không rõ nguồn gốc, chế biến không sạch sẽ là rất cao.
• Ăn nhiều rau xanh, hoa quả để bổ sung vitamin, chất xơ, dinh dưỡng và tốt cho hệ tiêu hóa. Những thực phẩm giàu kali như chuối và đu đủ sẽ rất tốt cho đại tràng.
• Tránh uống đồ uống kích thích như bia, rượu.
• Không nên ăn quá no, chạy nhảy, hoạt động sau khi ăn.
• Giữ tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ bởi vì lo lắng, hay stress sẽ làm nhu động ruột tăng, nguyên nhân gây nên bệnh.
• Tập thể dục thường xuyên, tăng cường vận động, không ngồi quá nhiều, nằm quá nhiều khiến cơ thể bị trì trệ, gây ảnh hưởng đến các hoạt động sinh học trong cơ thể.

Hy vọng với những kiến thức đã được chia sẻ, bài viết sẽ giúp bạn đọc giảm bớt/ không còn phiền muộn về bệnh đại tràng co thắt.

Xem thêm:

• Hiểu rõ về Viêm đại tràng co thắt khi có triệu chứng đau bụng bất thường
• Vì sao viêm đại tràng khó điều trị ?