Ung thư tuyến yên - bệnh ác tính, hiếm gặp

Tuyến yên là một tuyến rất nhỏ nhưng vô cùng quan trọng, được bao bọc trong một hõm xương ở nền sọ, phía sau mũi, rất gần vùng dưới đồi. Tuyến yên có dây thần kinh thị giác đi ngang qua.

Nhiệm vụ chính của tuyến yên là tiết ra các hormon điều hòa mọi hoạt động của các cơ quan trong cơ thể người. Tuyến yên chỉ to bằng hạt đậu, nặng khoảng 1g, được chia thành 3 thùy: thùy trước, thùy sau, thùy giữa.

• Thùy trước tuyến yên có tính chất như một tuyến nội tiết thực thụ. Nó tiết ra hormon GH (hormone tăng trưởng cơ thể), LH và FSH (hormone tăng trưởng và phát triển các tuyến sinh dục), ACTH (hormone tuyến thượng thận), TSH (hormone tuyến giáp), prolactin (điều hòa việc tiết sữa ở nữ giới sau sinh)... điều hòa hầu hết các tuyến nội tiết khác. Do đó tuyến yên được xem như tuyến đầu đàn trong hệ nội tiết.
• Thùy sau tuyến yên có chức năng chứa những hormon mà vùng hạ đồi (vùng dưới đồi) tiết ra như Vasopressin (ADH: liên quan đến việc tái hấp thu nước ở thận) và Oxytoxin (hormone làm tăng co bóp tử cung khi phụ nữ chuyển dạ).
• Thùy giữa tuyến yên ở người thường chỉ là một lớp tế bào mỏng, đối với động vật bậc thấp, thùy giữa rất phát triển.

Ung thư tuyến yên có bản chất là bệnh lý u tuyến yên ác tính, rất hiếm gặp. Vì một nguyên nhân nào đó, các tế bào tại tuyến yên sinh trưởng và phát triển bất thường. Dưới sự tác động của khối u, lượng hormon tuyến yên tiết ra bị rối loạn, tiết nhiều hoặc ít hơn so với bình thường. Điều này dẫn đến hàng loạt các rối loạn cơ quan khác trong cơ thể.

Ung thư tuyến yên tuy không quá phổ biến, nhưng nó có thể gặp ở bất kì lứa tuổi nào, đặc biệt là nhóm tuổi từ 30-40 tuổi hoặc người lớn tuổi.

Nguyên nhân chính dẫn đến ung thư tuyến yên là do những tế bào bất thường phát triển một cách không kiểm soát trong tuyến yên, hình thành các khối u. Các khối u đó có thể lành tính hoặc ác tính. Khối u ác tính sẽ gây ra ung thư tuyến yên.

Tuy nhiên nguồn gốc của sự tăng sinh bất bình thường tế bào tuyến yên vẫn chưa rõ ràng, một số yếu tố có khả năng làm tăng nguy cơ như:

• Di truyền: yếu tố rất hiếm gặp, tuy nhiên không loại trừ khả năng những người có người thân bị ung thư tuyến yên cũng có khả năng cao mắc bệnh.
• Biến đổi gen: một số nghiên cứu gần đây cho rằng ung thư tuyến yên có thể do sự đột biến gen gây nên, cụ thể là đột biến các gen gây ung thư hoặc đột biến mất chức năng của gen kìm hãm sinh u, đột biến này là đột biến ác tính. Bên cạnh đó cũng có thể do đột biến ở vùng dưới đồi tiết ra các chất kích thích phát triển tế bào ung thư tại tuyến yên.
• Một nguyên nhân khác cũng có thể là do ung thư tuyến nội tiết khác tác động lên tuyến yên sinh ra khối u ác tính.

Ở giai đoạn đầu, ung thư tuyến yên rất khó xác định bằng các triệu chứng. Tuy nhiên, nếu cẩn thận chú ý những bất thường của cơ thể, bạn có thể sớm phát hiện bệnh.

Một số triệu chứng của bệnh ung thư tuyến yên:

Đau đầu, buồn nôn

Cảm giác đau đầu, buồn nôn hoặc nôn kèm theo chức năng khứu giác bị rối loạn như chảy nước mũi nhiều, đôi khi ngủ lịm. Điều này cho thấy khối u trong tuyến yên đang phát triển to dần, gây ra sự chèn ép các vùng và cơ quan xung quanh, đè lên các dây thần kinh khiến các cơ quan khác bị ảnh hưởng.

Rối loạn nội tiết

Do tuyến yên là tuyến tiết ra hormon điều hòa sinh dục, khi xuất hiện khối u sẽ làm rối loạn chức năng sinh sản, núm vú tự nhiên chảy ra dịch không do sinh đẻ, xảy ra ở cả nam và nữ. Triệu chứng rối loạn kinh nguyệt bất thường ở nữ giới hoặc suy giảm khả năng tình dục đáng kể ở nam giới.

Thị giác bị ảnh hưởng

Dẫn đến khả năng nhìn giảm đi, nhìn mờ, xuất hiện bóng đôi, sụp cả hai mí mắt... Ngoài ra ung thư tuyến yên còn có thể dẫn đến một số bệnh nội tiết khác như Cushing, bệnh cường giáp, hội chứng người khổng lồ... do đó khi mắc các bệnh nội tiết nên xác định nguyên nhân cẩn thận, tránh bỏ qua ung thư tuyến yên.

Điều trị ung thư tuyến yên bằng phương pháp nào tùy thuộc nhiều vào một số yếu tố như: phát hiện bệnh vào giai đoạn nào, tuổi tác của bệnh nhân, kích thước và vị trí của khối u, tình trạng di căn, các bệnh lý khác kèm theo và nguyện vọng của bệnh nhân. Ung thư tuyến yên có 2 phương pháp điều trị.

Phẫu thuật ngoại khoa: phương pháp này được lựa chọn khi khối u phát triển vượt quá kích thước cho phép, chèn ép lên các dây thần kinh làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị giác. Bên cạnh đó, phẫu thuật cũng được chỉ định trong trường hợp rối loạn hormone quá cao trong cơ thể do khối u tăng sinh tiết ra. Mức độ thành công của phương pháp điều trị này còn tùy thuộc vào giai đoạn ung thư phát triển, kích thước, độ lây lan và tay nghề của bác sĩ phẫu thuật. Phương pháp phẫu thuật này được chia làm 2 thủ thuật y khoa:

• Nội soi thông qua xoang mũi. Phương pháp nội soi cắt bỏ khối u qua mũi và hệ thống xoang không tạo ra vết cắt nên không có sẹo ngoài hộp sọ, phương pháp này cũng ít gây đau đớn hơn.
• Cắt bỏ khối u xuyên qua hộp sọ bằng cách rạch da và mở hộp sọ, chỉ được thực hiện đối với khối u ác tính, u phát triển lớn và phức tạp, không thể nội soi được.

Xạ trị bằng tia X mang năng lượng cao: nhằm phá hủy các tế bào ung thư tuyến yên. Phương pháp này thường được chỉ định áp dụng sau ca phẫu thuật, mục đích tiêu diệt các tế bào còn sót lại. Mặt khác xạ trị được áp dụng khi bệnh nhân không thể phẫu thuật được.

• Chọn cho mình chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, đầy đủ dinh dưỡng và lựa chọn thực phẩm sạch, an toàn, hạn chế ăn các thực phẩm biến đổi gen.
• Tập thói quen chơi thể thao để rèn luyện sức khỏe.
• Khám sức khỏe định kì, tầm soát ung thư để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
• Cai thuốc lá, hạn chế rượu bia tối đa, không sử dụng các chất kích thích.
• Phát hiện bất kì triệu chứng bất thường nào nghi ngờ ung thư tuyến yên hoặc bệnh lí nào khác cũng nên tìm gặp bác sĩ, không nên coi nhẹ sức khỏe của mình. Bởi phòng bệnh luôn luôn tốt hơn trị bệnh.

Xem thêm:

• Bạn thật sự đã hiểu rõ về ung thư chưa?
• Phát hiện sớm ung thư ở trẻ em - chìa khóa mở lại cuộc đời