Tự kỷ thông thái Asperger

Hội chứng tự kỷ thông thái ở trẻ nhỏ và người lớn có những biểu hiện khác nhau và không có trường hợp nào giống hệt nhau. Một số cá nhân sẽ phải đối mặt với những vấn đề nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày của họ, trong khi một số khác sẽ phải đấu tranh rất nhiều để có thể hòa nhập với môi trường học tập, xã hội và nơi làm việc. Hãy để các chuyên gia giúp bạn hiểu hơn về bệnh tự kỷ thông thái Asperger qua bài viết dưới đây.

Tự kỷ thông thái là một dạng rối loạn phát triển, đặc trưng với những biểu hiện bất thường trong tương tác xã hội, giao tiếp phi ngôn ngữ kém, hoạt động thể chất vụng về và bất sử dụng ngôn ngữ không linh hoạt. Tự kỷ thông thái dùng để mô tả những trẻ hoặc người lớn có trí thông minh và ngôn ngữ phát triển hoàn toàn bình thường nhưng lại gặp phải khiếm khuyết về kỹ năng giao tiếp.

Trái ngược với các dạng rối loạn tự kỷ khác như chậm nói, chậm phát triển trí tuệ, trẻ tự kỷ thông thái có thể nói bình thường, nói nhiều, với vốn từ vựng lớn và tham gia rất nhiều vào cuộc trò chuyện. Tuy nhiên, cách nói của trẻ tự kỷ thông thái khiến người nghe cảm thấy bất thường do nói rườm rà, nói lan man khi được hỏi những điều đơn giản, lên giọng, xuống giọng bất thường hoặc thiếu khả năng thêm thắt từ để tạo câu sinh động.

Kỹ năng giao tiếp xã hội kém thể hiện ở chỗ trẻ không biết chủ động giao tiếp, tạo dựng hoặc duy trì các mối quan hệ. Trẻ không có khả năng sử dụng các hình thức giao tiếp bằng ngôn ngữ cơ thể, điệu bộ, cử chỉ, hành vi để diễn đạt cho người khác biết bản thân muốn gì.

Tuy nhiên, bên cạnh những khiếm khuyết đó, trẻ tự kỷ thông thái lại có khả năng phi thường trong một số lĩnh vực nhất định. Niềm ham thích của trẻ tự kỷ thông thái với một thứ gì đó lại mạnh mẽ đến mức tạo ra sự ám ảnh. Những thứ đó có thể đơn giản như máy móc, kỹ thuật hoặc phức tạp như khám phá sự kỳ bí của vũ trụ. Trẻ mắc chứng rối loạn Asperger thường thích thu thập các thông tin cặn kẽ đến từng chi tiết. Trẻ có thể ghi nhớ thông tin rất nhanh, rất rõ ràng và chính xác, chẳng hạn như thuộc tất cả tên Latin của các loài hoa. Những câu chuyện hàng ngày của chúng cũng sẽ chỉ đề cập đến mỗi một vấn đề mà chúng quan tâm và không thích thảo luận về những vấn đề khác. Trẻ có kỹ năng ghi nhớ tốt nhưng lại gặp khó khăn đối với các khái niệm trừu tượng.

Mặc dù các nhà khoa học chưa xác định được nguyên nhân chính xác của tự kỉ thông thái Asperger, nhưng di truyền và môi trường được biết là những yếu tố đóng vai trò chính trong quá trình hình thành bệnh tự kỷ thông thái.

Ở mỗi người sẽ có những dấu hiệu khác nhau của tự kỷ thông thái nhưng tựu chung lại đều có những nét rất chung sau đây tập trung vào lĩnh vực xã hội, ngôn ngữ, hành vi.

Kỹ năng tương tác xã hội kém

Dấu hiệu nhận biết của hội chứng tự kỷ thông thái là người bệnh gặp khó khăn trong xử trí các tình huống giao tiếp xã hội như gặp vấn đề trong xây dựng và duy trì các mối quan hệ trong gia đình, bạn bè, thầy cô, đồng nghiệp, tự cô lập bản thân hoặc hạn chế tiếp xúc với mọi người, lo lắng thái quá với vấn đề của bản thân nhưng lại thờ ơ với những vấn đề của xã hội.

Ngoài ra còn có những dấu hiệu khác như giao tiếp bằng mắt kém hoặc xu hướng nhìn chằm chằm vào người khác, nhìn người cũng như nhìn đồ vật, không có khả năng nhận ra sự hài hước, mỉa mai và châm biếm, không nhận ra cảm giác không thoải mái của người đối diện, có hành vi không phù hợp hoặc phong cách kỳ quặc, gặp khó khăn trong việc thể hiện sự đồng cảm, kiểm soát cảm xúc, thiếu ý thức chung hoặc có xu hướng tham gia vào các cuộc trò chuyện một chiều, tự thảo luận với bản thân.

Một ví dụ minh họa về hành vi không phù hợp là họ có thể nói to vào những thời điểm không thích hợp, chẳng hạn trong một buổi lễ tại nhà thờ.

Vấn đề ngôn ngữ và lời nói

Không giống như các rối loạn phổ tự kỷ khác, một người mắc chứng tự kỷ thông thái Asperger thường không bị chậm nói. Có nghĩa trẻ biết nói từ đơn trước 2 tuổi, nói được câu hoàn chỉnh trước 3 tuổi. Tuy nhiên, họ có những hành vi ngôn ngữ cụ thể khiến họ khác biệt như nói rườm rà, nói lan man không đúng trọng tâm, thường lặp lại những điều người khác đã nói, nói cao giọng, thấp giọng một cách bất thường, không phù hợp ngữ cảnh, nói khó hiểu.

Nhóm những dấu hiệu khác

Trẻ tự kỷ thông thái rất nhạy cảm với môi trường xung quanh như tiếng ồn, thậm chí là ánh sáng, mùi lạ. Một số trẻ tự kỷ thông thái khác lại có những cử động bất thường, phối hợp các động tác kém hay khả năng vận động chậm chạp.

Trong khi một người không mắc chứng tự kỷ thông thái có thể nhận thấy người đối diện không thoải mái với cuộc trò chuyện qua ngôn ngữ cơ thể, những người mắc hội chứng Asperger lại không thể nhận ra được điều đó. Nhiều người có thể coi điều này là thô lỗ, nhưng đối với những người mắc Hội chứng Asperger đơn giản là họ không có khả năng nhận ra ngôn ngữ cơ thể của người khác. Điều này làm cho việc tiếp xúc với người khác trở nên khó khăn hơn. Bởi vì trẻ không thể đọc đúng ngôn ngữ cơ thể, trẻ có thể bị chọc cười và điều này dẫn đến việc trẻ bị bạn bè cùng trang lứa xa lánh.

Tin tốt là có thể dạy trẻ và thậm chí những người lớn mắc Hội chứng Asperger đọc ngôn ngữ cơ thể thông qua luyện tập và nhập vai.

Dạy trẻ biểu hiện cảm xúc trên gương mặt

Ví dụ, cha mẹ hạnh phúc có thể mỉm cười, và sau đó nói với con rằng họ đang cười vì họ hạnh phúc và chỉ ra nụ cười trông như thế nào. Đồng thời, có thể cho trẻ quan sát khuôn mặt trẻ qua gương.

Dạy giao tiếp bằng mắt

Rất khó thu hút trẻ bằng mắt vì trẻ đang tập trung vào cái miệng đang phát ra âm thanh của người đối diện. Và để dạy trẻ giao tiếp bằng mắt thì nên đưa cho trẻ vài món đồ chơi, trẻ sẽ chú ý hơn đến những gì được dạy.

Nhiều chuyên gia nhận thấy rằng những trẻ mắc chứng Asperger phản ứng rất tốt với việc học trực quan, vì vậy thông qua luyện tập và nhập vai trẻ có thể học được một số cảm xúc liên quan đến một số loại ngôn ngữ cơ thể ví dụ lắc đầu đồng nghĩa từ chối, gật đầu là đồng ý. Bằng cách cố gắng giúp chúng học ngôn ngữ cơ thể và biểu cảm khuôn mặt phù hợp, trẻ mắc hội chứng Asperger có thể cảm thấy thoải mái hơn trong môi trường xã hội và ít tự cô lập bản thân.

Ngoài ra còn có những phương pháp như trị liệu hành vi nhận thức, trị liệu thể chất và lời nói, chương trình huấn luyện cho cha mẹ, ổn định tâm lý và quản lý những rối loạn lo âu.

Tóm lại, tự kỷ thông thái là một dạng rối loạn bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị sớm để hạn chế tối đa những hậu quả tiêu cực ảnh hưởng đến đời sống của trẻ lâu dài. Do đó nếu các bậc cha mẹ có con biểu hiện những dấu hiệu trên trong thời gian dài và lặp đi lặp lại thì nên đưa trẻ tới những cơ sở chuyên khoa để được tư vấn và tìm ra hướng điều trị hiệu quả.

Xem thêm:

• Những khó khăn mà trẻ tự kỷ thông thái gặp phải trong cuộc sống
• 4 cơ sở điều trị trẻ tự kỷ uy tín tại Hà Nội
• Bệnh tự kỷ ở trẻ em là gì?