Triệu chứng viêm màng não ở trẻ sơ sinh

Bệnh viêm màng não là bệnh gì?

Viêm màng não là một bệnh lý ở hệ thần kinh, lớp màng mỏng bao bọc não và hệ thần kinh cột sống bị viêm. Nguyên nhân gây viêm màng não do vi trùng hay siêu vi trùng (virus) từ nơi khác trong cơ thể xâm nhập vào máu, lan vào dịch não tủy. Một số rất ít trường hợp cũng có thể do nấm hay ký sinh trùng gây bệnh, trường hợp khác là do phản ứng với hóa chất hoặc bệnh tự miễn nhiễm.

Thường do ba nguyên nhân:

• Viêm màng não mủ.
• Viêm màng não do lao.
• Viêm màng não tăng tế bào lympho.

Trong đó viêm màng não do lao thường gặp ở trẻ hơn 2 tuổi và thường sau một đợt lao sơ nhiễm. Còn viêm màng não mủ và viêm màng não tăng tế bào lympho thường gặp ở trẻ lớn và trẻ sơ sinh.

Viêm màng não tăng tế bào lympho (còn gọi là viêm màng não nước trong hay viêm màng não vô khuẩn): có tác nhân gây bệnh chính là do virus. Viêm màng não ở trẻ sơ sinh loại này thường có tiên lượng tốt, bệnh sẽ tự khỏi sau một thời gian ngắn, chỉ cần điều trị triệu chứng như hạ sốt, an thần.

Viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh thường phức tạp hơn do khó chẩn đoán. Có nhiều tác nhân vi khuẩn gây như Salmonella, E.Coli, Klebsiella, HiB, tụ cầu, não mô cầu... Muốn chẩn đoán xác định viêm màng não mủ phải cấy dịch não tủy.

Triệu chứng viêm màng não ở trẻ sơ sinh

Trẻ sốt đột ngột, có thể kèm theo co giật

Dấu hiệu viêm màng não ở trẻ sơ sinh dễ nhận thấy nhất là sốt. Ban đầu có thể nhẹ hoặc sốt cao đột ngột, tới mức báo động. Đặc biệt trẻ sơ sinh bị sốt cao kèm co giật có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Cha mẹ cần đưa con đến cơ sở y tế ngay lập tức, không được tự ý cho em bé dùng thuốc hạ sốt của người lớn.

Nôn trớ, chán ăn

Trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ do đầy chướng bụng, bỏ ăn, bỏ bú sữa mẹ. Đây là dấu hiệu lười ăn, chán ăn hay gặp ở những trẻ mắc bệnh viêm màng não. Nên cho trẻ uống nhiều nước và sữa để cung cấp đủ nước nước, bổ sung dinh dưỡng. Chia nhỏ bữa, mỗi bữa ăn một lượng ít nhưng phải đảm khẩu phần ăn cả ngày luôn cung cấp đủ dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể trẻ.

Trẻ li bì cả ngày

Trẻ ngủ nhiều hơn bình thường và khó đánh thức, luôn mơ màng, lúc mê lúc tỉnh. Trẻ sơ sinh trông có vẻ mệt mỏi, bơ phờ, không lanh lợi hơn ngày thường. Có lúc trẻ quấy khóc, sau đó lại tiếp tục li bì cả ngày.

Nhạy cảm với ánh sáng

Trẻ nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời và việc vận động cơ thể làm trẻ cảm thấy đau và có vẻ không muốn được bế.

Khó cử động cổ

Đây chính là triệu chứng khá đặc trưng của bệnh viêm màng não ở trẻ sơ sinh. Trẻ khó khăn trong việc di chuyển đầu, không thể quay đầu cho dù có tiếng động thu hút. Mặc dù trẻ sơ sinh chưa kiểm soát được vùng cổ như người lớn nhưng nếu cha mẹ chú ý sẽ nhận thấy bé khóc khi đầu và cổ bị di chuyển.

Thóp phồng hơn bình thường

Các thóp ở xương hộp sọ có chức năng quan trọng là bảo vệ não bộ của trẻ với áp suất bên ngoài. Trẻ bị suy giảm hệ miễn dịch và có sức đề kháng yếu dẫn đến các phần trũng giữa hộp sọ trên đầu trẻ phồng lên, đây cũng là một trong các dấu hiệu cho thấy tổn thương bệnh viêm màng ở trẻ sơ sinh.

Trẻ nằm theo tư thế cò súng

Một số trẻ viêm màng não còn có biểu hiện nằm nghiêng mình qua một bên và co chân lại (tư thế cò súng), trẻ không duỗi người ra được.

Tư thế bất thường khác

Khi đặt trẻ lên bàn phẳng thì đầu trẻ ngửa ra sau, lưng cong., khi xốc nách trẻ lên thì hai chân trẻ co lại.

Phát ban, nổi mề đay trên da

Phát ban da cũng là một triệu chứng có thể gặp khi trẻ bị viêm màng não. Có thể kiểm tra vết ban da do viêm màng não với ban da thông thường bằng cachs sử dụng một ly thủy tinh nhỏ, áp ly và nốt ban và ấn mạnh cho đến khi chuyển màu nâu nhạt, các đốm ban nhợt màu cùng với da thì không phải viêm màng não. Tuy nhiên, nếu không chắc chắn mình quan sát đúng, hãy đưa trẻ đến bác sĩ, đây mới là điều tốt nhất.

Một số tổn thương bên trong

Dấu hiệu trẻ bị chảy máu mũi, chảy máu chân răng là tình trạng nguy hiểm cần được cấp cứu ngay. Một số trẻ còn bị nhiễm trùng tai hoặc nghẹt mũi tại cùng thời điểm hoặc trước khi các triệu chứng bệnh viêm màng não xuất hiện đồng loạt. Bất cứ thay đổi bất thường nào với trẻ sơ sinh, cha mẹ cũng nên cẩn thận mang trẻ đến cơ sở y tế để thực hiện thăm khám và chữa trị kịp thời.

Phòng ngừa bệnh viêm màng não ở trẻ sơ sinh

Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất yếu, trẻ cần được nuôi dưỡng trong môi trường sạch sẽ, tránh việc tiếp xúc với người bệnh hoặc có tiền sử mắc viêm màng não hay bất cứ bệnh lý truyền nhiễm nào. Tốt nhất là trong giai đoạn sơ sinh, hạn chế đối đa việc cho nhiều người ôm hôn trẻ để đề phòng nguy cơ trẻ mắc bệnh. Không sử dụng hoặc trao đổi bình sữa, ti giả của con mình với các em bé khác. Nếu có thể hãy cho trẻ bú mẹ hoàn toàn.

Khi trẻ từ 2 đến 5 tháng tuổi nên cho trẻ đi tiêm phòng vaccin Hib (một tác nhân gây viêm màng não mủ) cũng như tiêm đầy đủ vaccin phòng các bệnh truyền nhiễm khác như: bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, sởi, quai bị...

Xem thêm:

• Bị viêm màng não có chữa được không?
• Cẩm nang từ A đến Z về bệnh viêm màng não mủ
• Chẩn đoán và điều trị viêm màng não