Triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở người già thường gặp nhất là gì?

Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là ở những người lớn tuổi. Vì đặc điểm sinh học và thói quen thay đổi mà người lớn tuổi thường mắc rất nhiều vấn đề khác nhau liên quan tới đường tiêu hóa, ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống. Vậy trong bài viết này, hãy cùng HoiBenh đi tìm hiểu các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa ở người lớn tuổi cũng như cách sử dụng thuốc để điều trị các tình trạng rối loạn tiêu hóa này nhé.

Mặc dù ảnh hưởng của rối loạn tiêu hóa có thể khác nhau tùy theo tình trạng, các triệu chứng rối loạn tiêu hóa phổ biến nhất bao gồm đau và khó chịu trong đường tiêu hóa. Các triệu chứng có thể bao gồm từ đau ở thực quản đến tiêu chảy hoặc táo bón. Các điều kiện khác có thể dẫn đến các triệu chứng bên ngoài hệ thống tiêu hóa, chẳng hạn như mệt mỏi mãn tính, suy dinh dưỡng và giảm cân. Mặc dù nhiều tình trạng có thể là mãn tính và cần được quản lý lâu dài, có nhiều lựa chọn điều trị rối loạn tiêu hóa có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân và giúp họ quản lý bệnh của họ một cách hiệu quả.

Khi già đi, cơ thể gặp nhiều về sức khỏe - bao gồm cả sự gia tăng các rối loạn sức khỏe tiêu hóa. Tất nhiên, vấn đề tiêu hóa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, gần 40% người cao tuổi có một hoặc nhiều triệu chứng tiêu hóa liên quan đến tuổi mỗi năm.

Dưới đây là một số triệu chứng về tiêu hóa mà người già thường mắc phải:

• Táo bón. Một trong những vấn đề phổ biến nhất khi bước vào độ tuổi 60 và 70 là sự thay đổi trong thói quen đi đại tiện, mà chủ yếu là táo bón. Các triệu chứng bao gồm đi tiểu khó khăn hoặc đau, đi tiêu không thường xuyên và phân khô, cứng. Có một số yếu tố liên quan đến tuổi có thể gây táo bón ở người lớn tuổi.
• Thay đổi trong đường tiêu hóa. Hệ thống tiêu hóa vận chuyển thức ăn qua cơ thể bằng một loạt các cơ quanh ruột. Giống như bóp một ống kem đánh răng, những cơn co thắt này đẩy thức ăn dọc theo đường tiêu hóa. Khi chúng ta già đi, quá trình này đôi khi chậm lại, và điều này có thể khiến thức ăn di chuyển chậm hơn qua ruột kết. Khi mọi thứ chậm lại, nhiều nước được hấp thụ từ chất thải thực phẩm, có thể gây táo bón.
• Sử dụng thuốc. Người lớn tuổi dùng rất nhiều loại thuốc. Một số loại thuốc phổ biến có thể gây táo bón. Một ví dụ như thuốc chẹn kênh canxi, được sử dụng cho bệnh huyết áp cao. Thuốc giảm đau gây nghiện là một thủ phạm phổ biến khác. Một người lớn tuổi đã phẫu thuật thay khớp gối hoặc hông thường sẽ được sử dụng ma túy để giảm đau, cùng với đó sẽ gây ra tình trạng táo bón do ma túy ảnh hưởng trực tiếp tới ruột.
• Ít vận động. Mọi người thường trở nên ít hoạt động hơn khi có tuổi và điều này có thể khiến bạn bị táo bón. Nghỉ ngơi tại giường trong khi bị bệnh có thể gây ra vấn đề thực sự. Nếu một người được phẫu thuật thay khớp, họ cần có thời gian để phục hồi và hoàn toàn hoạt động trở lại. Cộng thêm việc sử dụng thuốc giảm đau gây nghiện có thể khiến táo bón trở thành một vấn đề thực sự.
• Không uống đủ nước. Bổ sung nước giúp ngăn ngừa táo bón ở mọi lứa tuổi. Nó có thể trở thành một vấn đề đối với những người lớn tuổi dùng thuốc lợi tiểu khi bị huyết áp cao hoặc suy tim. Thuốc lợi tiểu làm giảm huyết áp bằng cách khiến bạn thải nước dư thừa bằng cách đi tiểu thường xuyên hơn. Một số người có thể tránh uống quá nhiều nước để họ không phải đi vệ sinh cả ngày.
• Bệnh lý túi thừa. Khoảng một nửa số người từ 60 tuổi trở lên mắc bệnh túi thừa. Bệnh là tình trạng các túi nhỏ trong niêm mạc đại tràng phình ra dọc theo các điểm yếu trong thành ruột. Bệnh nhân có thể bị đầy hơi, chuột rút và táo bón hoặc không có bất cứ triệu chứng nào. Bệnh có liên quan tới tuổi và được coi như là một sự lão hóa của đại tràng dù cơ chế gây bệnh vẫn chưa được xác định. Mặc dù hầu hết không gây ra vấn đề và không cần điều trị, chúng có thể gây ra sẹo. Nếu túi thừa bị viêm có thể gây đau bụng, chuột rút, sốt, ớn lạnh, buồn nôn và nôn. Điều trị viêm túi thừa bằng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau và chế độ ăn lỏng.
• Loét dạ dày tá tràng & NSAID. Nhiều người lớn tuổi sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để kiểm soát cơn đau do viêm khớp và các loại đau mãn tính khác. Sử dụng NSAID thường xuyên làm tăng nguy cơ chảy máu dạ dày và loét. Vì vậy, dù tuổi già không làm cho dạ dày dễ bị loét hơn, việc sử dụng NSAID mãn tính sẽ làm tăng nguy cơ của bệnh. Báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ tình trạng chảy máu dạ dày nào, chẳng hạn như nôn ra máu, đi đại tiện phân đen hoặc nhìn thấy máu khi đại tiện.
• Vấn đề với miệng và thực quản. Thực quản là ống nối miệng với dạ dày. Giống như đại tràng, cơ thực quản cũng có thể bị chậm đi theo tuổi tác, vì thế vận chuyển thức ăn qua chậm hơn. Điều này có thể gây ra các vấn đề khi nuốt thức ăn hoặc chất lỏng. Chứng mất trí, đột quỵ và các tình trạng như bệnh Parkinson cũng có thể gây khó nuốt.
• Polyp. Sau 50 tuổi, nguy cơ phát triển polyp tăng lên ở đại tràng. Polyp có thể có hoặc không phát triển thành ung thư, hoặc chúng có thể là ung thư. Bệnh nhân thường có polyp mà không phát hiện ra vì chúng thường không có bất kỳ triệu chứng nào.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là chứng rối loạn đường tiêu hóa phía trên phổ biến nhất ở người cao tuổi, mặc dù mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh này. GERD xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ợ nóng và các triệu chứng khác. Chứng ợ nóng phổ biến hơn khi bạn già đi, nhưng nó thường được gây ra bởi các yếu tố không liên quan đến lão hóa. Ăn khuya và ăn các loại thực phẩm không tốt, chẳng hạn như thức ăn nhanh và đồ chiên, đều có thể gây trào ngược. Một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc huyết áp mà nhiều người lớn tuổi dùng, có thể gây ợ nóng. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc chứng ợ nóng và GERD, vì vậy nếu bạn tăng cân khi già đi, bạn có khả năng bị trào ngược nhiều hơn.

Điều trị rối loạn tiêu hóa có thể bao gồm những thay đổi tương đối đơn giản trong lối sống đến phẫu thuật, tùy thuộc vào loại rối loạn và mức độ nghiêm trọng của nó. Dưới đây là một số thuốc điều trị rối loạn tiêu hóa có thể giúp bệnh nhân giảm các triệu chứng:

Nếu bạn gặp vấn đề về đầy hơi

Chế phẩm bổ sung Lactase. Nếu sữa gây ra vấn đề về tiêu hoá, uống viên hoặc giọt Lactase ngay trước khi ăn sẽ giúp bạn tiêu hóa đường từ sữa và giảm ợ chua.

Alpha-galactosidase. Loại thuốc hỗ trợ tiêu hóa này có dạng lỏng hoặc viên nén. Dùng nó trước khi ăn để giúp cơ thể phá vỡ các loại tinh bột hoặc đường có cấu trúc phức tạp gây ra khí, chẳng hạn như những chất có trong đậu, bông cải xanh và bắp cải. Thận trọng: Những người mắc bệnh galactosemia nên tránh dùng thuốc. Nó cũng có thể tương tác với một số loại thuốc trị tiểu đường như acarbose (Precose) hoặc Miglitol (Glyset). Nếu bạn dùng thuốc điều trị bệnh tiểu đường, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng thuốc này.

Simethicon (Mylicon). Thuốc dạng lỏng hoặc viên nén, có tác dụng làm giảm đầy hơi khó chịu và đau do khí.

Probiotic. Những chất bổ sung này chứa lợi khuẩn có thể giúp tiêu hóa. Ngoài dạng bột và viên nén, các loại thực phẩm như sữa chua, kefir và dưa cải bắp cũng có chứa men vi sinh.

Nếu bạn gặp vấn đề về ợ chua

Antacids. Đây là dạng thuốc trung hòa acid dịch vị dạ dày bằng các phản ứng hóa học. Thuốc thường được sử dụng cho các trường hợp ợ chua, ợ nóng hoặc viêm loét dạ dày tá tràng.

Thuốc chẹn H2. Thuốc chẹn H2 giúp giảm đau và ngăn ngừa chứng ợ nóng thường xuyên bằng cách giảm lượng acid mà dạ dày tạo ra. Mặc dù chúng không có tác dụng nhanh như thuốc trung hòa acid, nhưng tác dụng của chúng tồn tại lâu hơn.

Thuốc chẹn bơm proton (PPI). PPI được sử dụng để ngăn ngừa chứng ợ nóng thường xuyên xảy ra hơn hai lần một tuần. Chúng hoạt động bằng cách giảm lượng acid mà dạ dày tạo ra. Thông thường, chúng có tác dụng tốt hơn các thuốc chẹn H2. Bạn cũng có thể dùng các loại thuốc này trong một thời gian dài hơn thuốc chẹn H2.

Thuốc hỗ trợ nhu động ruột. Thuốc hỗ trợ nhu động ruột giúp dạ dày trống rỗng nhanh hơn, do đó giảm lượng acid tồn đọng Thông thường thuốc được dùng trước bữa ăn và khi đi ngủ. Thuốc hỗ trợ nhu động ruột chỉ được bán theo đơn.

Nếu bạn gặp vấn đề về táo bón

Thuốc nhuận tràng tạo khối. Một số thuốc nhuận tràng phổ biến là methylcellulose, polycarbophil, psyllium và lúa mì dextrin.

Dầu nhờn, như dầu khoáng. Chúng phủ lên bề mặt ruột và ngăn nước được hấp thụ từ phân, giúp nó thải ra dễ dàng hơn.

Chất làm mềm phân. Bằng cách thêm chất lỏng vào phân, chất làm mềm giúp phân dễ được thải ra hơn.

Chất kích thích. Những thuốc nhuận tràng này làm cho ruột co lại, giúp di chuyển phân.

Thuốc đạn hoặc thụt. Một số thuốc nhuận tràng có dạng có thể được đưa vào trực tràng.

Nếu bạn gặp vấn đề về tiêu chảy

Loperamide (Imodium): Thuốc có dạng lỏng và viên nang. Nó hoạt động bằng cách làm chậm chuyển động trong ruột và ruột kết để có thể hấp thụ nhiều nước hơn, làm cho phân ít nước hơn. Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc này.

Bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol, Pink Bismuth): Thuốc này làm giảm tiêu chảy nhẹ và có dạng lỏng, viên nang, và viên nhai. Bạn không nên dùng nó nếu bạn bị dị ứng với aspirin hoặc bị sốt. Nếu bạn đang uống thuốc làm loãng máu, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc này.

Probiotic: Những chất bổ sung này chứa lợi khuẩn có thể giúp tiêu hóa. Ngoài dạng bột và viên nén, các loại thực phẩm như sữa chua, kefir và dưa cải bắp cũng có chứa men vi sinh.

Cũng giống như bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác, phòng ngừa là liều thuốc tốt nhất để giữ cho hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru. Những lời khuyên dưới đây có thể giúp bạn bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của bạn.

• Kiểm tra đơn thuốc. Nói chuyện với bác sĩ để xem liệu thuốc của bạn có thể gây ra bất kỳ triệu chứng nào trên hệ tiêu hóa hay không. Nếu bạn sử dụng NSAID để giảm đau, hãy làm việc với bác sĩ để tìm ra liều hiệu quả thấp nhất và chắc chắn dùng chúng với thức ăn. Đồng thời kiểm tra để chắc chắn rằng bạn chỉ dùng thuốc mà bạn cần.
• Hãy tích cực vận động. Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày có thể giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến tuổi tác. Nó cũng sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư ruột kết.
• Ăn nhiều chất xơ. Thực phẩm giàu chất xơ, bao gồm trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và đậu có xu hướng giàu chất dinh dưỡng và ít chất béo. Thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp ngăn ngừa táo bón và giảm bớt các triệu chứng của bệnh túi thừa.
• Uống nhiều nước. Uống nhiều nước trong suốt cả ngày. Uống đủ để bạn không cảm thấy khát. Nếu bạn đang dùng thuốc lợi tiểu, hãy nói chuyện với bác sĩ về cách quản lý việc dùng thuốc để bạn không bị mất nước.
• Quản lý cân nặng của bạn. Duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến tuổi tác như bệnh tim, tiểu đường và huyết áp cao. Tránh các vấn đề sức khỏe có thể làm giảm số lượng thuốc bạn cần dùng, đồng nghĩa với việc giảm tác dụng phụ trên tiêu hóa. Hạn chế chất béo trong chế độ ăn uống, chọn thực phẩm tươi thay vì thực phẩm đã qua chế biến sẽ giúp bạn quản lý cân nặng dễ dàng hơn.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ về bất kỳ triệu chứng nào nhận thấy và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Xem thêm:

• Tại sao trẻ sau 3 tháng tuổi thường gặp các loại bệnh sốt, ho, nôn trớ, rối loạn tiêu hoá
• Phương pháp đơn giản điều trị táo bón