Triệu chứng của bệnh trĩ và cách điều trị hiệu quả

Tỷ lệ người mắc bệnh trĩ (lòi dom) ở Việt Nam tăng cao trong những năm vừa qua. Theo nhận định, số lượng người thành thị, có cuộc sống hiện đại mắc bệnh trĩ chiếm đa số. Những chủ quan khi bệnh xuất hiện và thiếu hiểu biết trong chữa trị khiến cho bệnh trĩ dễ tái phát.

Trĩ là căn bệnh nằm ở phần hậu môn – trực tràng, chỉ việc căng giãn vượt khỏi giới hạn thông thường của các tĩnh mạch của các mô tồn tại xung quanh hậu môn.

Bệnh trĩ thường được chia thành 3 loại:

+ Trĩ nội: chỉ hiện trạng các búi trĩ vẫn ở phía trong hậu môn

+ Trĩ ngoại: các búi trĩ phát triển lớn về kích thước và mức độ bệnh nên rơi ra, nằm ở phía ngoài hậu môn gây rất nhiều khó chịu. Tùy vào giai đoạn bệnh mà túi trĩ có thể quay vào bên trong hoặc dính luôn ở ngoài

+ Trĩ hỗn hợp: người bị bệnh trĩ hỗn hợp gồm các búi trĩ ở cả phía trong và ngoài hậu môn

Bệnh trĩ ngày càng phổ biến về số lượng người mắc bệnh và trẻ hóa về độ tuổi. Đây có thể xem là cảnh báo về lối sống thiếu khoa học, gây nhiều biến chứng không tốt cho sức khỏe về lâu dài. Vấn đề cần giải quyết là điều trị dứt điểm, diệt mầm mống gây bệnh để bệnh không có cơ hội tái phát hoặc lan rộng.

Theo các chuyên gia, triệu chứng của bệnh trĩ còn tùy thuộc vào loại trĩ đó là trĩ nội, trĩ ngoại hay trĩ hỗn hợp. Nhưng nhìn chung, bệnh trĩ thường có các biểu hiện rõ rệt và điển hình giúp bạn dễ nhận biết dưới đây:

• Sa búi trĩ: sự phình to của các tĩnh mạch ở vùng trực tràng – hậu môn sẽ dẫn đến hiện tượng sa búi trĩ (lòi trĩ). Ở người bị trĩ nội và trĩ ngoại đều xuất hiện triệu chứng sa búi trĩ. Cấu trúc của các búi trĩ này chính là các khối thịt nhỏ, có thể sờ được khi lòi ra ngoài ở người trĩ ngoại, trĩ nội thì giai đoạn bệnh tiến triển nặng hơn mới quan sát được.

Sa búi trĩ có 2 mức độ:

Sa búi trĩ nhẹ: các khối thịt còn nhỏ, chưa gây đau rát và khó chịu nhiều cho người bệnh. Khi đi tiêu, chúng có thể co lại nên ít người phát hiện mình bị trĩ ở giai đoạn đầu.

Sa búi trĩ nặng: khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, các búi trĩ cũng phát triển về kích thước, lúc đầu chúng có thể co khi đẩy vào trong, nhưng càng về sau chúng sẽ ở luôn phía ngoài hậu môn. Lúc này, người bệnh bị ảnh hưởng rất nhiều về chất lượng cuộc sống và cần can thiệp bằng phẫu thuật.

• Đại tiện gây chảy máu: đây là biểu hiện hay gặp nhất ở người bị trĩ. Các búi trĩ bị sự bài tiết của phân gây ra các cọ xát, làm tổn thương, dẫn đến chảy máu. Ngoài ra, việc đi lại cũng tác động đến và làm chảy máu. Máu có thể dính kèm vào phân, giấy vệ sinh khi lau chùi (người bệnh cảm thấy đau đớn và bị rát mỗi lần đi vệ sinh là vì vậy). Tình trạng này để lâu sẽ dẫn đến viêm, nhiễm vùng hậu môn, đại tràng.
• Ngứa và rát hậu môn: các búi trĩ sa khỏi hậu môn gây ẩm ướt, nhiễm khuẩn do các chất nhầy tiết ra. Nếu táo bón nặng, chảy máu kéo dài sẽ trở nên đau rát, tạo môi trường cho vi khuẩn xấu phát triển.

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bệnh trĩ chính là sự co giãn quá mức của các tĩnh mạch hậu môn, khiến các tĩnh mạch này bị sưng hoặc phù ở vùng hậu môn – trực tràng. Khu vực hậu môn chịu áp lực thường xuyên trở nên phình to hoặc nhô ra gây khó chịu.

Ngoài việc chức năng của tĩnh mạch hậu môn bị tổn thương, gây viêm, liên quan bệnh lý khác như: ung bướu vùng hậu môn – trực tràng, hội chứng kích ruột, viêm phế quản mãn tính, ... bệnh trĩ còn có nhiều yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Chứng táo bón lâu ngày: những người hay gặp tình trạng đi đại tiện khó khăn (rối loạn đào thải thức ăn ra ngoài ở khu vực đại trực tràng) nếu không sớm cải thiện vấn đề này sẽ có khả năng mắc bệnh trĩ cao hơn. Sở dĩ có mối liên quan này là do người mắc chứng táo bón nặng hay rặn để đưa phân ra ngoài. Đồng thời, những khối phân to, cứng sẽ gây tổn thương trực tiếp làm nứt hậu môn, viêm nhiễm vùng hậu môn. Kéo dài những ảnh hưởng này, nguy cơ mắc bệnh sa trực tràng, bệnh trĩ là điều khó tránh khỏi.

Ngược lại với táo bón, bạn cũng đừng chủ quan khi bị tiêu chảy. Tiêu chảy cấp nếu không cầm được sẽ phát triển thành trĩ. Đi vệ sinh nhiều lần và liên tục gây ra hiện tượng nhão ở các vòng cơ hậu môn, niêm mạc trực tràng có thể bị sung huyết, viêm tĩnh mạch từ đó dẫn đến bệnh trĩ.

• Chế độ ăn uống ít chất xơ, uống ít nước: những hệ lụy từ việc ăn uống sai cách, thiếu khoa học là rất nhiều. Vai trò của chất xơ là hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Trong đó, ăn ít rau xanh, trái cây, hạt ngũ cốc, ... làm hao hụt hàm lượng chất xơ cần thiết cho cơ thể. Những người ăn ít chất xơ, sử dụng nhiều chất kích thích sẽ hay bị táo bón và đây là yếu tố góp phần dẫn đến bị trĩ.
• Do việc ít vận động, ngồi lâu hoặc đứng nhiều: người làm việc công sở, lái xe, thợ may, nhân viên bán hàng, ... Áp lực ở vùng xương chậu, hậu môn khi ngồi quá lâu hoặc phải đứng trong thời gian dài cũng làm tăng tỷ lệ mắc bệnh trĩ.
• Dễ bị trĩ khi mang thai và sau khi sinh con: nội tiết tố thay đổi và em bé phát triển ngày càng lớn là 2 yếu tố dễ gây ra trĩ. Bên cạnh đó, việc rặn đẻ quá mạnh khi sinh em bé cũng khiến nhiều phụ nữ sau sinh bị trĩ.
• Độ tuổi: ở người già, hoạt động của hệ tiêu hóa không còn trơn tru như trước, khả năng bài tiết kém hơn. Cộng với đó là chế độ ăn uống và vận động ít gây nên bệnh trĩ phổ biến ở người cao tuổi.

Ngoài ra, những người làm việc nặng, sử dụng nhiều sức lực để bưng, bê, khuân vác, những người hay bị căng thẳng, quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc di truyền cũng tạo điều kiện thuận lợi cho trĩ hình thành.

Nhiều người hiện nay vẫn còn có tâm lý ngại đi khám và điều trị bệnh trĩ. Họ thường giấu bệnh và tự điều trị mà không có tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Điều này sẽ dẫn ra các nguy hại cho sức khỏe, thậm chí gây tử vong nếu không khắc phục sớm.

• Chảy máu gây thiếu máu: máu chảy mỗi lần đi tiêu nhỏ giọt hoặc thành tia, kéo dài sẽ gây mất máu ở người bệnh trĩ.
• Viêm nhiễm nặng dẫn đến tạo mủ ở vùng hậu môn: đau nhức dữ dội, hoại tử nếu không can thiệp ổ áp-xe sớm, các vi khuẩn xâm nhập ngược vào cơ thể có thể gây nhiễm trùng máu.
• Hệ thần kinh ít nhiều bị ảnh hưởng, gây đau đầu, giảm trí nhớ, dễ bị căng thẳng, lo lắng thái quá.
• Phụ nữ mang thai và sau sinh con dễ bị tâm lý, khó điều trị dứt điểm dẫn đến viêm nhiễm phụ khoa. Người bị trĩ hay mặc cảm trong quan hệ vợ chồng, lãnh cảm. Về lâu dài có thể gây ra những rạn nứt trong hạnh phúc gia đình.
• Đặc biệt, trĩ không phải là nguyên nhân gây ung thư trực tràng nhưng là một trong các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì vậy, người bệnh nên điều trị càng sớm càng tốt.

Tùy vào giai đoạn mắc bệnh trĩ mà bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp để mang lại kết quả tốt nhất cho người bệnh.

• Uống thuốc: loại thuốc có chứa hoạt chất rutin hoặc thuốc sáng sinh (cephalosporin, penicillin, ...), thuốc chống viêm, giảm đau (ibuprofen, naproxen...), thuốc nhuận tràng để giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm, sưng, xung huyết.
• Thuốc đặt và thuốc bôi: trong thuốc có chứa bismuth, resorcinol, subgallate, oxyquinlone, neomycin, ... giúp cải thiện bệnh trĩ như: giảm viêm, đau và các tĩnh mạch không bị tổn thương.
• Phẫu thuật cắt búi trĩ: khi những biện pháp trên ít có tác dụng hoặc bệnh ở giai đoạn nặng, người bị trĩ cần triệt tiêu các búi trĩ hoàn toàn, tránh khởi phát thì bác sĩ sẽ chỉ định cắt búi trĩ. Phương pháp phẫu thuật nội soi Longo không đau, không có vết thương như mổ hở, đảm bảo tính thẩm mỹ, thời gian hồi phục nhanh, hiệu quả dứt điểm hay được bệnh nhân lựa chọn. Bác sĩ sẽ dùng công cụ khâu nối đặc biệt chuyên dụng để cắt và khâu các búi trĩ, mạch máu.
• Cắt trĩ bằng laser: phương pháp điều trị này áp dụng với bệnh trĩ ở giai đoạn 2, 3 cho kết quả rất đáng khả quan. Các búi trĩ bị tiêu diệt triệt để và ít để lại biến chứng, thời gian thực hiện nhanh.
• Thắt đáy búi trĩ bằng vòng cao su: biện pháp điều trị này chỉ dành cho trĩ nội độ 2, 3 và các búi trĩ không dính chùm với nhau. Bác sĩ đặt ống soi vào khu vực phía trong hậu môn. Thiết bị chuyên dụng để buộc búi trĩ từ vòng cao su khiến cho các búi trĩ teo lại và hoại tử trong khoảng vài tuần sau khi thắt.

• Lưu ý trong sinh hoạt hằng ngày: để bệnh không tiến triển nặng hơn, người bệnh cần tuân thủ chỉ định và khuyến cáo của bác sĩ chuyên khoa. Không làm việc nặng, không rặn khi đi tiêu sẽ làm tình trạng các tĩnh mạch bị căng phình to hơn. Vệ sinh vùng hậu môn bằng nước muối ấm sẽ ngăn ngừa tình trạng vi khuẩn nặng hơn, giảm đau đớn. Khi bị trĩ, đừng vì đau mà nín đi đại tiện. Việc này chỉ làm cho bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, thay vào đó, hãy tập đi đại tiện đúng giờ để rèn luyện phản xạ có điều kiện cho đường ruột và hậu môn. Không nên quan hệ vợ chồng trong giai đoạn bị trĩ để tránh gây tổn thương đến vùng lân cận và nhanh khỏi bệnh.
• Điều chỉnh lại chế độ ăn uống cũng là cách chữa bệnh trĩ không cần can thiệp đến phẫu thuật nếu bệnh trĩ ở giai đoạn nhẹ. Cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể (2 lít nước/ngày). Không ăn đồ cay, nóng, ăn mặn. Thay vào đó nên ăn nhiều thực phẩm có chất xơ. Không uống rượu, bia, cà phê, nước ngọt, chất kích thích để tình trạng bệnh thuyên giảm nhanh. Ngoài ra, nên ăn một số thực phẩm nhuận tràng như: mật ong, chuối, khoai lang, quả sung, mè đen, lô hội (nha đam), nghệ ...
• Vận động tăng cường sức khỏe: tập luyện thể thao giúp cơ thể tăng cơ chế miễn dịch và phòng tránh được rất nhiều bệnh tật.
• Rèn luyện thói quen tốt trong việc đi đại tiện.
• Khám sức khỏe định kỳ: nhằm ngăn ngừa bệnh hoặc điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng.

Xem thêm:

• Để trĩ không còn là nỗi lo, cần biết khi điều trị trĩ
• Top 5 cơ sở khám và điều trị bệnh trĩ đáng tin cậy tại Hà Nội
• Cắt trĩ ... không đau