Triệu chứng cảnh báo rối loạn tuần hoàn não

Rối loạn tuần hoàn não (có tên gọi khác là thiểu năng tuần hoàn não, thiếu máu máu não nhất thời) là hiện tượng xảy ra đột ngột khi máu tới nuôi tế bào não bị sụt giảm làm rối loạn chức năng hoạt động của hệ thần kinh trung ương.

Bệnh thường hay gặp ở những người có độ tuổi trung niên trở lên, nhất là những người lao động trí óc và người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Tuy nhiên, hiện nay bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do những tác động của cuộc sống hiện đại như chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học, ô nhiễm môi trường, căng thẳng, ... Bên cạnh đó, những người mắc bệnh lý tim mạch, tiểu đường, ít vận động, nhân viên văn phòng, người nội trợ cũng có nguy cơ bị rối loạn tuần hoàn não.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ngưng tuần hoàn não trong 6 – 7 giây sẽ khiến người bệnh bị ngất xỉu và các tế bào não sẽ chết nếu thời gian ngưng kéo dài đến 5 phút. RBệnh nhân có thể nhanh hồi phục hoàn toàn nhưng lại có xu hướng tái phát nhiều lần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị dứt điểm.

Các yếu tố gây rối loạn tuần hoàn não

• Mạch máu bị chèn ép: vì lý do bất thường (dị dạng mạch máu), thoái hóa đốt sống cổ hoặc việc hình thành các khối u có thể gây đè nén và cản trở các động mạch vận chuyển oxy đến não.
• Tắc nghẽn động mạch: các mảng xơ vữa xuất hiện bên trong lòng động mạch gây tắc nghẽn, thu hẹp dòng chảy dẫn đến thiếu máu cục bộ, tạo các cục máu đông. Nếu không có biện pháp can thiệp sớm có thể gây ra tình trạng thiếu máu do cục máu đông lớn cản trở sự lưu thông máu.
• Đau tim và huyết áp thấp: những người có huyết áp thấp do thiếu oxy ở các mô, dùng thuốc quá liều, phản ứng với thuốc đều làm tăng nguy cơ rối loạn tuần hoàn não. Bên cạnh đó, hệ lụy từ việc không điều trị nhồi máu cơ tim cũng là tác nhân cản trở lưu thông máu đến não và các bộ phận khác.
• Dị tật tim bẩm sinh: thiếu máu và huyết khối là hậu quả từ sự hình thành và liên kết động mạch chưa hoàn thiện ở bệnh nhân bị dị tật tim bẩm sinh. Chính vì vậy, hiện tượng rối loạn tuần hoàn não vẫn có thể xuất hiện trong trường hợp này.
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm, dễ tạo máu đông và cản trở lưu lượng máu tới não.
• Rối loạn nhịp tim: khả năng tim ngừng đập, các cục máu đông hình thành làm ngưng dòng vận chuyển oxy đến não.

Dấu hiệu cảnh báo rối loạn tuần hoàn não

• Đau đầu: không cố định tại một vị trí mà thường lan rộng ra trán, cổ, vai gáy gây khó khăn trong các cử động. Triệu chứng đau đầu không liên tục mà kèm theo chóng mặt, mất thăng bằng đột ngột, hoa mắt, choáng váng, ù tai, giảm thị lực, ...
• Rối loạn giấc ngủ: đây là biểu hiện rất hay gặp ở những người bị rối loạn tuần hoàn não, nhiều trường hợp bị nặng có thể dẫn đến mất ngủ kinh niên. Bệnh nhân sẽ cảm thấy khó ngủ, ngủ không sâu, dễ thức giấc giữa đêm, chân tay tê buồn, mình mỏi, ban ngày người không tỉnh táo.
• Rối loạn cảm xúc: những tâm trạng bất ổn ở bệnh nhân bị rối loạn tuần hoàn não như bồn chồn, mất tập trung, suy giảm trí nhớ, không tự chủ, dễ cáu giận, trí tuệ bị sa sút và lú lẫn, ... Điều này ảnh hưởng không ít đến sinh hoạt và làm việc hàng ngày.
• Dị cảm: các cảm giác không thật hay xuất hiện như cảm giác bị kiến bò, ve kêu trong tai, đau dọc xương sườn, đau cổ vai gáy, ... Triệu chứng này gây ảnh hưởng đến việc nghỉ ngơi, sinh hoạt và sức khỏe lâu dài của người bệnh.

Rối loạn tuần hoàn não nếu không được kiểm soát và xử lý dứt điểm sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Bệnh nhân sẽ đối diện với rất nhiều nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Trong đó, tai biến mạch máu não, đột quỵ, xuất huyết não là hậu quả nặng nề do bệnh gây ra.

Tai biến mạch máu não là hiện tượng sụt giảm đột ngột máu dẫn đến não, kèm theo dấu hiệu chảy máu bên trong não bộ khiến cho các tế bào não bị suy giảm chức năng, tổn thương hoặc chết đi. Hậu quả của tai biến mạch máu não rất nặng nề: bị liệt, mất cảm giác, rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ, hôn mê và có tỷ lệ tử vong cao. Những di chứng để lại của tai biến mạch máu não gây tàn phế hàng đầu ở người trưởng thành.

Đột quỵ: do máu đông làm tắc dòng chảy động mạch não khiến cho mô não có nguy cơ bị chết và dẫn đến đột quỵ. Chức năng não cũng bị ảnh hưởng, khả năng để lại biến chứng về nói năng, sự vận động và trí nhớ rất cao.

Ngoài ra, rối loạn tuần hoàn não còn gây ra thiếu oxy não, xuất huyết não, phù não, ... Tình trạng này xảy ra do gia tăng chất dịch trong khoang sọ, não không nhận đủ lượng oxy cần thiết. Bệnh rất dễ tái phát, giảm ham muốn tình dục, người mệt mỏi, chuột rút. Nếu không có sự can thiệp sớm, kịp thời não sẽ bị tổn thương, làm giảm chất lượng cuộc sống và tính mạng người bệnh.

Xử lý rối loạn tuần hoàn não chủ yếu là tái lập sự vận chuyển máu và oxy tới não được diễn ra bình thường. Những người mới chớm bị bệnh hoặc bị bệnh nhưng đã tự khỏi sau một thời gian không nên chủ quan, bỏ qua những cảnh báo về sức khỏe. Khi có nghi ngờ nên đi khám ngay để kịp thời ngăn chặn. Tuyệt đối không được tự điều trị bệnh tại nhà khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ chữa bệnh thích hợp.

Các loại thuốc hay được trong điều trị rối loạn tuần hoàn não là acetyl DL leucin dùng để uống (hoặc tiêm chậm tĩnh mạch nếu bị ói mửa). Thuốc chống chỉ định với người mắc các bệnh về gan, thận, dạ dày và phụ nữ mang thai.

Thuốc Piracetam chống lại những rối loạn chuyển hóa khi thiếu máu não cục bộ giúp bảo vệ bộ não khỏi hiện tượng thiếu hụt oxy, glucose, đẩy mạnh quá trình hồi phục các tổn thương do rối loạn tuần hoàn não gây ra. Tuy nhiên, người dùng với liều cao cần lưu ý những tác dụng phụ của thuốc có thể gặp phải như dị ứng, khó thở, mất ngủ, đau đầu, mệt mỏi, bồn chồn, ...

Cinarizin cũng thường xuyên được sử dụng cho bệnh nhân bị rối loạn tuần hoàn não nhờ kích thích lưu lượng máu tới não, nâng cao sức đề kháng của tế bào thiếu oxy, cải thiện quá trình lưu chuyển vi mạch của não bộ, ngoại vi bị giảm sút. Hoặc cũng có thể dùng betahistin là sự kết hợp của 2 loại thuốc piracetam và cinarizin. Khi dùng thuốc, bệnh nhân tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn và tư vấn của bác sĩ để giảm thiểu những tác dụng phụ, tránh những hậu quả khôn lường do dùng thuốc sai cách.

Rối loạn tuần hoàn não là chứng bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng tránh được. Bạn có thể chủ động ngăn ngừa bằng cách lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Khám sức khỏe định kỳ: ý nghĩa của khám sức khỏe định kỳ là rất lớn, nhất là đối với những người có nguy cơ mắc bệnh cao. Hiện nay, với sự tiến bộ của y khoa, việc đưa ra những khuyến cáo, tư vấn và chỉ dẫn phòng tránh bệnh tật không còn là việc khó khăn. Vì vậy, hãy thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ sức khỏe của bản thân.
• Hạn chế bị căng thẳng, stress quá mức: tình trạng thần kinh căng thẳng, lo âu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho rối loạn tuần hoàn não xảy ra. Do đó, hãy cân bằng cuộc sống cá nhân và công việc, biết cách sắp xếp hợp lý thời gian làm việc để nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân. Những người cao tuổi nên có sự chia sẻ, đồng cảm, yêu thương từ con cháu và gia đình.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: cần bổ sung nhiều rau củ quả và cá trong thực đơn hàng ngày. Hạn chế ăn nhiều thịt và mỡ động vật, thức ăn chế biến sẵn. Tăng cường nhóm thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, folic, ... để ngăn ngừa thiếu máu. Các loại rau xanh lá đậm, nghệ, trứng, quả bơ, đậu giúp nâng cao sức khỏe não bộ.
• Lối sống lành mạnh, khoa học: bạn nên tránh xa các chất kích thích gây hại như thuốc lá, rượu bia, thuốc lào. Lựa chọn cho mình phương pháp tập luyện thể dục thể thao vận động cơ thể phù hợp tùy thuộc vào độ tuổi, thể trạng. Nên dành một khoảng thời gian nhất định trong ngày để thực hiện, không nên tập các bài tập quá sức sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Thường xuyên tự kiểm tra huyết áp tại nhà. Giữ ấm cho cơ thể, nơi nằm ngủ tránh gió lùa, không tắm nước lạnh hoặc để cơ thể bị lạnh đột ngột. Mỗi khi thức dậy vào mùa đông cần cử động chân tay trước mới ngồi dậy từ từ.

Xem thêm:

• Top 10 thực phẩm cải thiện trí não
• Rượu phá huỷ não bộ của bạn như thế nào?