Trẻ cứ ho phải dùng kháng sinh mới khỏi? Chuyên gia nói gì?

Ho không do bệnh lý thông thường do cảm lạnh, cảm cúm hoặc bị kích thích do hít phải các khí lạ trong môi trường. Còn ho bệnh lý thường là do các bệnh ở đường hô hấp dưới như viêm phổi, viêm tiểu phế quản... gây nguy hiểm đến tính mạng bé hoặc do các bệnh đường hô hấp trên như cảm lạnh, viêm mũi, viêm tai mũi họng.

Ho là một phản ứng tự nhiên bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể tống đẩy những dị nguyên như: vi khuẩn, virus, khói, bụi,...ra ngoài. Do vậy chỉ khi trẻ ho quá mức mới cần sử dụng thuốc cầm ho và quan trọng nhất là phải chữa nguyên nhân gây ra ho.

Theo các nghiên cứu cho thấy, nếu trẻ ho do các nguyên nhân thông thường có kèm theo sốt, nhưng vẫn chạy nhảy ăn chơi bình thường, không có khó thở nặng thì không phải là bệnh đường hô hấp dưới.

Đối với trẻ em, do khả năng bảo vệ và miễn dịch kém hơn so với người lớn nên nguyên nhân chính gây ra ho, sổ mũi thường là do nhiễm những siêu vi gây bệnh ở đường hô hấp lây lan trong không khí. Trong khi kháng sinh chỉ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, không có tác dụng tiêu diệt siêu vi. Vì vậy việc uống kháng sinh không những không cải thiện bệnh mà còn làm trẻ mệt thêm, làm cho vi khuẩn nhờn thuốc, kháng thuốc và gây ra nhiều tác dụng phụ như dị ứng, tiêu chảy, rối loạn khuẩn đường ruột...Còn nếu ho không phải do bệnh nặng, không có biến chứng viêm phổi, viêm tai... thì chỉ cần dùng thuốc ho như chỉ dẫn của bác sĩ là được.

Thông thường các thuốc ho có nguồn gốc từ các thành phần thiên nhiên thì thường không độc, hoặc rất ít độc, các phụ huynh có thể mua được. Nhưng các loại thuốc ho tây y thì không nên sử dụng tuỳ tiện. Gần đây một số nước châu Âu có quy định phải rất cẩn thận với trẻ dưới 2 tuổi khi sử dụng thuốc ho tây y. Với trẻ dưới 2 tháng tuổi thì các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo không cho uống thuốc ho. Cần chú ý nếu dùng thuốc trong khoảng 2-3 ngày mà triệu chứng không giảm, bệnh nặng lên hoặc các dấu hiệu khác thì cần đến bệnh viện. Với các phương pháp chữa ho dân gian như chanh đào mật ong, hấp chanh quất đường phèn, cũng rất tốt với trẻ ho thông thường.

Trẻ con Việt Nam đang là đối tượng bị lạm dụng kháng sinh nghiêm trọng. Việc các bậc phụ huynh ra nhà thuốc mua kháng sinh cho trẻ khi bắt đầu có triệu chứng ho là điều có thể bắt gặp ở bất cứ đâu. Sai lầm nghiêm trọng này dẫn đến nhiều nguy cơ khó lường. Thuốc kháng sinh nếu không được dùng đúng chỉ định sẽ là lý do phổ biến khiến triều trẻ phải cấp cứu như nôn mửa, phản ứng phụ nguy hiểm tới tính mạng trẻ. Lạm dụng thuốc kháng sinh còn dẫn đến nguy cơ kháng thuốc, các vi khuẩn sẽ phát triển mạnh hơn, đồng nghĩa với việc lần mắc bệnh tiếp theo sau sẽ khó điều trị hơn. Ngoài ra, kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn có hại, nó còn diệt cả vi khuẩn có lợi cho đường ruột, vì đó khiến cơ thể bị mất cân bằng hệ vi khuẩn ruột, dẫn đến hệ miễn dịch suy giảm, rối loạn tiêu hóa, kém hấp thu.

Bạn cần phải dùng kháng sinh cho trẻ khi:

• Trẻ bị ho và tình trạng không cải thiện được trong hơn 14 ngày
• Trẻ có triệu chứng viêm xoang không cải thiện sau 10 ngày hoặc có tốt lên nhưng lại xấu đi.
• Trẻ chảy mũi vàng, xanh và sốt nhiều ngày liên tiếp trên 39 độ
• Trẻ bị viêm họng có kết luận của bác sỹ sau khi đã khám lâm sàng.
• 100% trường hợp dùng kháng sinh cho trẻ phải được chỉ định bởi các bác sĩ

Bên cạnh việc dùng thuốc thì chế độ dinh dưỡng rất quan trọng cho trẻ bị ho. Nếu ăn không đúng cách trẻ sẽ bị kích thích và ho nhiều hơn, ngược lại trẻ biếng ăn lại bị suy dinh dưỡng, sức đề kháng kém ho lại càng nặng. Trong khẩu phần ăn cần đảm bảo năng lượng cho trẻ:

• Cung cấp đủ tinh bột, đạm như thịt bò, thịt gà, trứng, sữa, chất béo có lợi cho sức khỏe như dầu oliu, dầu đậu nành, bơ lạc, bơ đậu phộng...trong khẩu phần ăn hằng ngày,chế biến thức ăn mềm lỏng.
• Mật ong giúp tăng sức đề kháng, sát khuẩn rất tốt.
• Ăn rau và trái cây tươi, trái cây màu vàng đỏ rau màu xanh sẫm giàu vitamin C giúp tăng sức đề kháng.
• Nên uống nước giúp giảm dịch nhầy, giảm dịch tiết phế quản, làm sạch dịch nhầy đường hô hấp,.
• Bổ sung thành phần cơ thể trẻ bị thiếu do ho, chẳng hạn như vitamin D, có thể kèm theo omega 3, acid béo chưa no dưới dạng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung.

Song song với chế độ chăm sóc dinh dưỡng, các bậc phụ huynh cần thường xuyên làm thông thoáng mũi cho trẻ. Đối với trẻ lớn, nên hướng dẫn trẻ hỉ mũi đúng cách. Hỉ mũi từng bên. Dùng ngón tay đè một bên mũi, hỉ mạnh bên kia và làm ngược lại, không được bịt hai mũi cùng một lúc. Đối với trẻ nhỏ, phụ huynh làm sạch mũi cho trẻ bằng giấy mềm. Trong trường hợp nước mũi đặc gây nghẹt mũi nhiều, có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý NaCl 0,9% nhỏ 2 - 3 giọt mỗi bên mũi, sau đó dùng giấy mềm làm sạch mũi cho trẻ.

Xem thêm:

• 7 loại thực phẩm tránh cho trẻ ăn khi đang bị ho
• Top những cách điều trị tốt nhất khi trẻ sơ sinh bị ho
• Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị ho và kinh nghiệm khắc phục