Trẻ bị tiêu chảy cấp do rotavirus phải làm sao?

Tiêu chảy cấp do Rotavirus là gì?

Rotavirus là loại virus đường ruột phổ biến nhất, thường gây tiêu chảy nặng ở trẻ nhỏ. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới hàng năm, Thế giới có khoảng 1,5 tỉ lượt trẻ dưới 5 tuổi mắc tiêu chảy và 4 triệu trẻ chết vì bệnh này. Tại Việt Nam, cứ 2 trẻ nhập viện do tiêu chảy cấp thì có một trẻ là do nhiễm vius Rota (*). Với biểu hiện đặc trưng là sốt, nôn mửa và tiêu chảy,... Rất nhiều trẻ đã tử vong do không được điều trị kịp thời.

(*) Theo Gia đình mới

Tiêu chảy cấp do virus Rota, hay còn gọi là nhiễm trùng ruột do virus Rota, là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tiêu chảy cấp do virus Rota có thể dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng và là nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ em tại các nước đang phát triển. Tiêm chủng có thể giúp ngăn ngừa nhiễm virus Rota ở trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân gây ra tiêu chảy cấp do virus Rota là gì?

Virus Rota theo phân ra môi trường bên ngoài. Khi trẻ không rửa tay sạch trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh và tiếp xúc với trẻ khác, virus sẽ nhiễm vào trẻ đó qua đường miệng (khi trẻ ngậm tay hoặc ngậm các đồ vật). Các bảo mẫu hoặc người chăm sóc bé cũng có thể lan truyền virus nếu không rửa tay sạch sau khi thay tã.

Virus Rota có thể sống vài ngày trên các bề mặt cứng và khô ráo và vài tiếng đồng hồ trên tay người. Bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota có khả năng lây nhiễm cao.

Đặc biệt, trẻ từ 3 đến 24 tháng có nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy do virus Rota nghiêm trọng cao hơn trẻ khác. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ trẻ nào. Tuy nhiên, trẻ bị tiêu chảy cấp do virus Rota ở các nước đang và kém phát triển lại có nguy cơ tử vong cao hơn do khó khăn về cơ sở vật chất và hỗ trợ y tế.

Triệu chứng khi nhiễm Rotavirus

Sau khi bị lây nhiễm khoảng 12 giờ đến 4 ngày, trẻ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng nôn và tiêu chảy:

• Nôn xuất hiện trước tiêu chảy 6 - 12 giờ và có thể kéo dài khoảng 2 - 3 ngày. Trẻ nôn rất nhiều vào ngày đầu và giảm bớt khi bắt đầu đi tiêu chảy. Trẻ thường đi tiêu phân lỏng toàn nước, có lúc màu xanh dưa cải, có thể có đàm, nhớt nhưng không có máu. Tiêu chảy ngày càng tăng trong vài ngày (có thể lên đến 20 lần/ngày), sau đó giảm dần. Đa số các trẻ sẽ hết tiêu chảy sau 4 - 8 ngày. Tuy nhiên có thể có trẻ vẫn còn tiêu chảy đến 2 tuần dù trẻ đã khỏe, bắt đầu chơi đùa và ăn trở lại.
  

• Rotavirus gây tiêu chảy và nôn mửa nhiều lần, trẻ dễ bị mất nước, dễ dẫn đến trụy mạch và tử vong nếu không được bù nước kịp thời. Đây cũng là biến chứng nguy hiểm của bệnh và cũng là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ phải nhập viện cao hơn và tình trạng nặng hơn so với các trường hợp tiêu chảy do nguyên nhân khác.
  
• Ngoài ra trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng khác như: sốt vừa phải, đau bụng, ho, sổ mũi.

Phương pháp điều trị bệnh

Kháng sinh không có tác dụng đối với bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus. Việc điều trị bệnh chủ yếu là đề phòng biến chứng mất nước, bù nước bằng đường uống và chế độ dinh dưỡng thích hợp. Đối với trẻ bị bệnh nhẹ, sau khi đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế, có thể để trẻ ở nhà và chăm sóc theo sự hướng dẫn của thầy thuốc. Lưu ý những điểm sau đây:

• Cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường. Có thể dùng nước đun sôi để nguội, nước canh rau, nước khoáng (không có gas), nước dừa tươi hoặc cho trẻ uống nước ORESOL theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
  

• Cho trẻ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng như bình thường, phù hợp theo lứa tuổi của trẻ. Nên chia nhỏ bữa ăn làm nhiều lần, đút chậm bằng muỗng vì trẻ dễ bị ói. Nếu trẻ ói, cho trẻ nghỉ một chút rồi đút lại, chậm rãi hơn.
  
• Tiếp tục cho trẻ bú mẹ, nếu trẻ bú bình thì cần vệ sinh bình, núm vú và dụng cụ pha sữa kỹ trước mỗi cữ bú, sữa được pha theo số lượng như trẻ vẫn bú lúc không bị tiêu chảy, không được pha loãng hơn, không nên đổi loại sữa khác. Tương tự như việc cho ăn, nên cho trẻ bú từng ít một, nhiều lần trong ngày.
  
• Theo dõi số lần đi đại tiện, số lượng phân, màu phân, khả năng uống bù nước và ăn uống của trẻ.
  
• Theo dõi phát hiện các dấu hiệu mất nước để kịp thời đưa trẻ nhập viện.
  
• Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy cho trẻ vì các thuốc này làm giảm nhu động ruột, làm liệt ruột khiến phân không được thải ra ngoài (chứ không có tác dụng tiêu diệt virus - nguyên nhân gây nên tiêu chảy). Do đó trẻ vẫn tiếp tục bị tiêu chảy, mà phân không được bài xuất ra ngoài, ứ đọng lại trong ruột gây chướng bụng, thủng ruột, tắc ruột, tử vong...
  
• Tránh kiêng khem quá mức như không cho trẻ uống sữa, chỉ cho trẻ ăn cháo trắng với muối sẽ khiến trẻ dễ bị bệnh nặng hơn.
  

Những lưu ý dành cho mẹ khi trẻ bị tiêu chảy cấp

Tiêu chảy cấp do Rotavirus thường lây lan rất nhanh, do đó nếu trẻ bị bệnh nên cho trẻ nghỉ học cho đến khi hết tiêu chảy để tránh lây lan cho các trẻ khác. Bên cạnh đó, giữ vệ sinh tay sạch sẽ là biện pháp cơ bản để phòng bệnh. Nên tập cho trẻ có thói quen rửa tay trước khi cầm nắm thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh. Người chăm sóc trẻ phải rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi thay tã lót hoặc làm vệ sinh cho trẻ.

Không để trẻ bò lê la trên sàn nhà hoặc ngậm tay, ngậm đồ chơi. Lau rửa sàn nhà và các vật dụng, bàn ghế, đồ chơi bằng dung dịch khử khuẩn Cloramin B, lau rửa sàn nhà vệ sinh, bồn cầu sau khi trẻ tiêu chảy đi vệ sinh.

HoiBenh khuyên các mẹ hãy mang trẻ đi khám bác sĩ, nhất là khi tình trạng con bạn không tốt hơn trong 2 ngày, với các biểu hiện như: Ăn uống kém, tiếp tục đi phân lỏng nhiều và thường xuyên ói mửa, sốt hay phân có máu.

Hằng Hoàng