Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng của bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát

Bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát là gì?

Bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát là tình trạng khi các ống dẫn mật trong gan bị viêm nhiễm và tắc nghẽn. Mật là một chất dịch được sản sinh ra trong gan, đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn, lọc những hồng cầu thoái hóa, cholesterol và chất độc. Ống dẫn mật bị hư tổn sẽ dẫn đến tình trạng các chất gây hại tích tụ trong gan làm xơ gan.

Số lượng người mắc bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát ở nữ giới cao gấp 10 lần nam giới, chủ yếu xuất hiện ở những người độ tuổi từ 30 đến 60 tuổi.

Triệu chứng của bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát.

Các triệu chứng bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát trong giai đoạn đầu có thể kể đến là ngứa ngáy toàn thân hoặc lòng bàn tay, bàn chân. Các triệu chứng thường gặp tiếp theo đó là vàng da, mệt mỏi và dễ bị bầm tím. Khi bị xơ càng nặng, gan sẽ suy gây ra triệu chứng sưng chân, ngủ lịm, tràn dịch màng bụng và lú lẫn. Những biến chứng khác bao gồm xuất huyết do giãn tĩnh mạch thực quản ở người bị xơ gan hoặc thiếu vitamin, loãng xương hoặc đau khớp...

Bên cạnh đó, có một số dấu hiệu có thể gặp là:

Gan to khoảng 43 - 70%.

Lách to khoảng 16 - 35%.

Bất thường ở da:

• Sắc tố melanin ở da .
• Vết tróc da lan tỏa do ngứa.
• Vàng da thường trong giai đoạn trễ.
• Dấu xanthoma ở da do tăng cholesterol

Vòng màu xanh chung quanh tròng đen mắt (dấu kayser-fleischer)

Dấu sao mạch , teo cơ , phù ,báng bụng ở giai đoạn cuối.

Để chẩn đoán bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát, người bệnh cần làm một số xét nghiệm sau:

• Bilirubin máu tăng ở những mức độ khác nhau (bình thường 3,5 - 17 μmol/l).
• Phosphatase kiềm tăng gấp 3 - 10 lần trị số bình thường. Sự tăng của phosphatase kiềm rất có giá trị chẩn đoán xác định bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát.
• Lipit huyết thanh, nhất là cholesterol thường cao (bình thường lipit máu 4-7g/l cholesterol 3,9 - 5,2 μmol/l).
• Tăng beta và gama globulin.
• SGOT, SGPT tăng vừa (bình thường SGOT dưới 40 u/l, SGPT 30 u/l).
• Xét nghiệm miễn dịch: các globulin miễn dịch đều tăng trước hết.
• 95% các trường hợp trong huyết thanh có kháng thể kháng ty lạp thể (nếu xét nghiệm này âm tính, rất ít khả năng là bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát).

Nguyên nhân gây nên bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát

Nguyên nhân chính xác gây bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát mặc dù vẫn chưa được xác định, tuy nhiên nhiều ý kiến của chuyên gia cho rằng là do rối loạn tự miễn. Tự miễn có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể đối kháng lại các mô trong chính cơ thể. Cụ thể hơn, trong cơ thể có một loại tế bào lympho T (tế bào bạch cầu) có vai trò chống lại những vi khuẩn có hại xâm nhập vào. Tuy nhiên, khi mắc bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát, tế bào này dần tích tụ trong gan, đồng thời xâm nhập và phá hủy các tế bào lót trong ống mật của gan. Các ống mật bị viêm lan rộng và phá hủy các tế bào gan gần đó. Các tế bào gan khi đó sẽ bị phá hủy và hình thành nên các mô sẹo dẫn đến xơ gan.

Chắc chắn rằng bệnh không di truyền , nhưng thấy rằng nó xảy ra phổ biến hơn trong những người anh em ruột và trong gia đình có người đã bị bệnh. Hormon cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích tại sao bệnh hay xảy ra ở phái nữ.

Điều trị và phòng ngừa các biến chứng của bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát.

Hiện nay vẫn chưa có biện pháp cụ thể điều trị bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát. Các phương pháp được đưa ra chỉ nhằm giảm triệu chứng bệnh. Những phương pháp này bao gồm dùng thuốc ursodiol và colchicine để giảm các triệu chứng và hư hại gan, dùng cholestyramine để giảm cảm giác ngứa. Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung canxi hoặc vitamin D để ngăn chặn tình trạng loãng xương. Hạn chế dùng muối để giảm các tích tụ trong gan. Trong các trường hợp nặng, cấy ghép gan nhân tạo là sự lựa chọn tốt để điều trị bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát.

Bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy người bệnh cần có biện pháp phòng ngừa hiệu quả bằng cách thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt với một số lưu ý sau:

Về chế độ sinh hoạt người bệnh cần lưu ý một số nguyên tắc sau:

• Kiêng tuyệt đối rượu, bia, thuốc lá.
• Tránh các thuốc làm nặng thêm tình trạng gan (dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ).
• Luyện tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng để duy trì sức khỏe.

Về chế độ ăn uống, người bệnh cần lưu ý:

• Ăn nhạt trong trường hợp người bệnh có hiện tượng phù chân, báng bụng.
• Lượng đạm hàng ngày: 1 - 1,5 g protein/kg cân nặng (tương đương 100 - 150g thịt, cá).
• Thức ăn có nhiều chất xơ. Cân đối giữa các thành phần như chất đường, chất béo, chất đạm, rau và trái cây.
• Nên tránh ăn mỡ động vật mà thay bằng dầu hoặc bơ thực vật.
• Có thể bổ sung đa sinh tố mỗi ngày.

Kết luận.

Bệnh xơ gan ứ mật nguyên phát có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khoẻ của người bệnh. Do đó, ngay từ đầu, bạn cần có một lối sống khoẻ mạnh để hạn chế tối đa những nguy cơ có thể dẫn đến căn bệnh này. Để phòng bệnh xơ gan, nên tiêm phòng viêm gan B (cần tiêm sớm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ) và hạn chế rượu, bia, thuốc lá. Đối với những người đã bị viêm gan B hoặc C mạn tính, cần theo dõi định kỳ 3 hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị kịp thời những trường hợp viêm gan đang tiến triển, nhằm hạn chế các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan. Bên cạnh đó, cần theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý có thể gây viêm gan như suy tim, tắc mật.

Xem thêm :

• 8 loại hoa quả người bị xơ gan nên ăn
• Nguyên nhân và cách điều trị bệnh xơ gan mật
• Ăn rau muống chưa chín sẽ bị xơ gan?