Thuốc aspirin dùng để làm gì? Liều dùng và tác dụng phụ thường gặp

Thuốc aspirin có tác dụng giảm đau, hạ sốt và chống viêm; thường được chỉ định dùng làm giảm các cơn đau nhẹ và vừa, đồng thời làm giảm sốt. Chính vì tác dụng phụ của thuốc chiếm một tỉ lệ cao trên hệ tiêu hóa nên hiện nay thuốc aspirin được thay thế bằng thuốc paracetamol với ưu điểm dung nạp tốt hơn.

Thuốc aspirin cũng được sử dụng trong những trường hợp viêm cấp tính và mạn tính như: viêm khớp dạng thấp, viêm thoái hóa xương khớp, viêm khớp dạng thấp thiếu niên và viêm đốt sống dạng thấp. Ngoài ra, với tác dụng chống tập kết tiểu cầu nên thuốc thường được dùng để điều trị dự phòng thứ phát các trường hợp nhồi máu cơ tim và đột quỵ ở người bệnh có tiền sử về những bệnh này.

Đồng thời aspirin cũng được chỉ định để điều trị bệnh Kawasaki vì có tác dụng hạ sốt, chống viêm và chống huyết khối. Như vậy, vai trò của loại thuốc này vẫn được sử dụng để điều trị trong 1 số trường hợp bệnh mặc dù chúng có 1 số phản ứng phụ được ghi nhận.

Tùy vào từng thể trạng, độ tuổi và bệnh lý khác nhau mà liều sử dụng thuốc cũng có các điều chỉnh tương ứng nhất:

Người lớn (liều dùng cho người có cân nặng 70 kg):

• Giảm đau/giảm sốt: Uống 325 đến 650 mg, cách 4 giờ một lần, nếu cần, thì vẫn còn triệu chứng.
• Chống viêm (viêm khớp dạng thấp): Uống 3 – 5 g mỗi ngày, chia làm nhiều liều nhỏ.
• Ða số người bị viêm khớp dạng thấp có thể kiểm soát bằng aspirin đơn độc hoặc bằng các loại thuốc chống viêm không steroid khác. 1 số người có bệnh tiến triển hay kháng thuốc cần các thuốc độc hơn (đôi khi gọi là thuốc hàng thứ 2) như muối vàng, penicilamin, adrenocorticosteroid, hydroxy-cloroquin hoặc thuốc ức chế miễn dịch hay đặc biệt methotrexat.
• Ức chế kết tập tiểu cầu: Uống 100 – 150 mg mỗi ngày.

Trẻ em

• Giảm đau/hạ nhiệt: Uống 50 – 75 mg/kg/ngày, chia từ 4 – 6 lần, không vượt quá tổng liều 3,6 g mỗi ngày. Nhưng chỉ định rất hạn chế bởi nguy cơ hội chứng Reye.
• Chống viêm khớp và viêm khớp dạng thấp thiếu niên: Uống 80 – 100 mg/kg mỗi ngày, chia làm nhiều liều nhỏ (5 – 6 lần), tối đa 130 mg/kg mỗi ngày khi bệnh nặng lên, nếu cần.
• Bệnh Kawasaki:
• Trong giai đoạn đầu có sốt: Uống trung bình 100 mg/kg mỗi ngày (80 – 120 mg/kg/ngày), chia làm 4 lần, trong khoảng 14 ngày hoặc cho tới khi hết viêm. Cần điều chỉnh liều để đạt và duy trì được nồng độ salicylat từ 20 - 30 mg/100 ml huyết tương.
• Trong giai đoạn dưỡng bệnh: Uống 3 – 5 mg/kg mỗi ngày (uống 1 lần). Nếu không có bất thường ở động mạch vành thì thường tiếp tục điều trị tối thiểu 8 tuần. Nếu có bất thường tại động mạch vành, cần phải tiếp tục điều trị ít nhất một năm, kể cả khi bất thường đó đã thoái lui. Trái lại nếu bất thường tồn tại dai dẳng, cần phải điều trị lâu hơn nữa.

• Trị mụn

Nhờ sự có mặt của thành phần kháng viêm có trong thuốc aspirin sẽ giúp trị mụn 1 cách hiệu quả. Chỉ cần nghiền từ 2 đến 3 viên thuốc aspirin, sau đó trộn với nước cốt chanh là đã có 1 dung dịch trị mụn thân thiện cho da. Cách sử dụng là: bôi dung dịch aspirin lên nốt mụn, sau đó để trong vài phút cho khử trùng và rửa sạch mặt. Chú ý phải che chắn cẩn thận khi đi ra nắng.

• Làm dịu các vết côn trùng cắn

Aspirin còn giúp làm vết cắn côn trùng giảm sưng và ngứa. Hãy nhúng 1 viên thuốc aspirin vào 1 thìa nước, sau đó bôi lên vùng da bị đốt trong vòng vài phút, vết cắn sẽ dịu tức thì.

• Mặt nạ làm trắng da

Bởi trong thuốc aspirin còn chứa 1 thành phần hòa tan trong chất béo. Thành phần này được sử dụng để sản xuất kem và sữa rửa mặt giúp làm trắng da. Vì thế, aspirin có thể làm mờ vết thâm, đồng thời làm mịn da. Trộn 7 viên aspirin nghiền mịn với ba thìa sữa chua và 1 thìa mật ong để tạo thành 1 hỗn hợp. Bôi dung dịch này lên mặt trong vòng 15 phút, sau đó rửa sạch mặt. Về bản chất, mặt nạ sữa chua aspirin có công dụng làm lột nhẹ da mặt và ngăn ngừa bít các lỗ chân lông.

• Trị gàu

Để giảm ngứa da đầu kiêm trị gàu, ta có thể trộn hai viên aspirin nghiền nát vào dầu gội đầu sau đó sử dụng như bình thường.

• Tẩy da chết

Thuốc aspirin chính là chất tẩy da chết hiệu quả, bởi nó có thể loại bỏ các tế bào chết trên da mặt. Hơn nữa, nó còn có tác dụng kiềm dầu và thu nhỏ lỗ chân lông. Bạn nghiền mịn aspirin, sau đó trộn với nước. Chú ý chỉ bôi lên mặt trong vòng vài phút thôi. Nếu như có làn da nhạy cảm, cần bôi cẩn thận để tránh gây rát da.

• Bào mòn vết chai

Đặc biệt thuốc aspirin còn ẩn chứa 1 công dụng hữu hiệu khác, đó là làm mềm vết chai ở chân tay. Bạn nghiền 7 viên aspirin ra, trộn với một thìa nước cốt chanh để tạo thành dung dịch sền sệt. Sau khi bôi lên da, dùng vải ấm ủ trong vòng 10 phút. Cuối cùng, dùng đá mài để kỳ thật sạch da chết ra.

• Phục hồi tóc hỏng

Nếu như tóc bị thương tổn nặng, bạn nên sử dụng thuốc aspirin để có mái tóc bóng khỏe, ủ dung dịch aspirin. Cách làm dung dịch aspirin là nghiền nát một vỉ aspirin rồi hòa vào một cốc nước ấm, như vậy đã có loại ủ tóc an toàn mà không hóa chất.

• Làm mờ vết mồ hôi ở trên áo

Ngoài tác dụng làm đẹp, aspirin còn có thể làm mới quần áo, đặc biệt là các đồ bị ố do mồ hôi. Bôi dung dịch aspirin hòa tan cùng với nước ấm lên vết ố rồi để qua đêm, áo sẽ được tẩy trắng.

• Tẩy vết cặn xà phòng ở trên bồn tắm

Nếu không muốn vết cặn xà phòng sẽ làm xấu mỹ quan bồn tắm, hãy sử dụng aspirin để cọ. Bạn trộn 5 viên aspirin nghiền nát vào dung dịch tẩy rửa rồi cọ rửa. Thay vì cọ luôn, hãy ngâm trong khoảng 30 phút. Sau đó, chỉ cần dùng giẻ lau qua là các vết cặn sẽ biến mất.

• Giữ hoa tươi lâu

Aspirin có tác dụng kéo dài thời gian của hoa cắm trong bình. Cách làm nghiền 1 viên thuốc aspirin bỏ vào nước trong bình, hoa cắm trong bình sẽ tươi được lâu hơn bình thường.

Bên cạnh các tác dụng trên, thuốc có thể gây ra những tác dụng không mong muốn cho người sử dụng, liên quan đến hệ tiêu hóa, thần kinh và cầm máu. Các tác dụng bất lợi này còn tùy vào liều dùng, liều càng cao thì càng dễ gặp tai biến. Thường gặp nhất là những triệu chứng buồn nôn, nôn, khó chịu ở thượng vị, ợ nóng, khó tiêu, đau dạ dày, loét dạ dày - ruột; mệt mỏi; thiếu máu tan máu, chảy máu ẩn, thời gian chảy máu kéo dài, giảm bạch cầu, ban, mày đay; giảm tiểu cầu; yếu cơ; khó thở và thậm chí là sốc phản vệ...

Do những tác dụng bất lợi trên lên không dùng aspirin trong các trường hợp sau: người đã bị dị ứng với thuốc, người có bệnh ưa chảy máu, tiền sử bệnh hen, giảm tiểu cầu, loét dạ dày hay tá tràng đang hoạt động, suy tim vừa và nặng, suy thận, xơ gan, suy gan.

Phụ nữ có thai trong vòng 3 tháng cuối của thai kỳ không được dùng thuốc aspirin vì aspirin ức chế co bóp tử cung, do đó gây ra trì hoãn chuyển dạ. Sử dụng aspirin trong giai đoạn này còn có thể dẫn tới đóng sớm ống động mạch trong tử cung, với nguy cơ nghiêm trọng làm tăng huyết áp động mạch phổi và bị suy hô hấp sơ sinh. Do aspirin ức chế kết tập tiểu cầu ở mẹ và thai nhi nên nguy cơ bị chảy máu tăng lên ở cả mẹ và thai nhi.

Cần thận trọng khi dùng thuốc aspirin đồng thời với thuốc chống đông máu hay khi có nguy cơ chảy máu khác. Không kết hợp aspirin với những thuốc kháng viêm không steroid và các glucocorticoid. Đối với trẻ em, khi dùng aspirin đã gây ra một số trường hợp hội chứng Reye, nên cần hạn chế hoàn toàn chỉ định aspirin cho những trẻ em dưới 16 tuổi.

Xem thêm:

• 4 phát hiện mới gây bất ngờ về thuốc aspirin
• Thuốc trị mụn viêm từ aspirin hiệu quả và an toàn