Thực hư câu chuyện về lá đu đủ chữa ung thư

Trên các mạng xã hội, thông tin lá đu đủ đực có thể điều trị khỏi được nhiều loại ung thư giai đoạn cuối, khi bệnh viện đã "bó tay" được chia sẻ rất phổ biến. Thậm chí lá đu đủ đực được nhiều người rao bán trên mạng với nội dung "lá đu đủ sạch", "lá đu đủ nhà trồng", "lá đu đủ đực 100%"... cũng được rao bán, giá dao động 120.000-500.000 đồng/kg tùy vào lá tươi hay đã được phơi khô, xắt nhỏ.

Bài thuốc lá đu đủ trị ung thư được dịch từ một bài báo của tờ “Gold Coast Bulletin” (Úc) vào tháng 5-1978, nói về một bệnh nhân người Úc tên là Stan Sheldon bị bệnh ung thư phổi, lan đến cả hai lá phổi (năm 1962). Các bác sĩ kết luận ông chỉ có thể sống thêm khoảng năm tháng nữa nhưng ông đã được một thổ dân Úc tiết lộ phương thuốc cổ truyền của họ là dùng lá đu đủ sắc nước uống.

Ông Stan Sheldon uống phương thuốc này liên tục trong hai tháng thì sức khỏe trở lại bình thường. Qua kiểm tra, các dấu hiệu ác tính không còn nữa. Ngay sau đó, thông tin về bài thuốc đã lan truyền nhanh chóng đến Việt Nam. Nhưng sau đó lại nhanh chóng rơi vào quên lãng do không có bất cứ công trình nào nghiên cứu hay công bố chính thống nào về tác dụng trị ung thư của lá đu đủ.

Trong Tây y, cây đu đủ có tên khoa học là Carica papaya L. thuộc họ đu đủ Papayaceae. Lá đu đủ chứa ancaloid carpain, có tác dụng làm chậm nhịp tim, diệt amip. Hạt đu đủ có glucosid caricin và myrosin. Men papain có nhiều trong nhựa đu đủ có tác dụng như men trypsin của tuyến tuỵ trong tiêu hóa các chất đạm. Đặc biệt nó còn có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn.

Theo Đông y, đu đủ có tên là phan qua thụ, tính hàn, vị ngọt, mùi hơi hắc. Tác dụng thanh nhiệt, bổ tì, làm mát gan, nhuận tràng, giải độc, tiêu thũng. Đu đủ chín được coi là món ăn bồi bổ, giúp tiêu hóa tốt các thực phẩm như thịt, lòng trắng trứng. Quả đu đủ xanh nghiền nát với nước bôi ngoài da có tác dụng chữa các vết tàn nhang ở mặt, tay, chai chân và bệnh eczema...

Nhựa đu đủ dùng làm thuốc tẩy giun (nhưng cẩn thận khi dùng cho trẻ em và người bị loét dạ dày). Hoa đu đủ đực tươi hoặc khô hấp với đường hoặc đường phèn dùng điều trị bệnh ho, viêm phế quản, mất tiếng. Lá đu đủ dùng gói thịt gà cứng để khi nấu nhanh mềm hơn.

Nước sắc lá đu đủ được dùng giặt những vết máu bám trên vải hoặc để rửa các vết thương, vết lở loét... Có thể vì công dụng tiêu mụn nhọt đó mà dân gian "đồn thổi" để rồi đổ xô đi tìm lá đu đủ đực để điều trị bệnh ung thư. Trong Đông y cũng có chứng “ung thư”, tuy nhiên theo mô tả của sách Linh Khu (cách đây hơn 4.000 năm) thì chứng này được mô tả về mặt triệu chứng tương tự áp xe, vết thương lở loét chảy mủ, hoàn toàn không phải là bệnh ung thư (cancer) trong Tây y.

Đã từng có công trình nghiên cứu chỉ ra rằng lá đu đủ có chứa chất papain có khả năng thủy phân chất đạm, trung hòa các độc tố, tăng cường hệ miễn dịch, chống lại sự phát triển của khối u... nhưng chỉ là nghiên cứu thực nghiệm. Còn thực tế tác dụng thế nào trên cơ thể người thì chưa có kết quả. Tại BV Lao và Bệnh phổi Trung ương cũng đã từng cho bệnh nhân dùng nước sắc lá đu đủ khi chưa có nhiều thuốc điều trị, tuy nhiên cũng không có kết quả. Do vậy rất khó có thể khẳng định được rằng lá đu đủ chữa khỏi ung thư vì trên thực tế chưa có kết quả nghiên cứu nào trên cơ thể người.

Hiện nay, các phương pháp điều trị ung thư đã có nhiều bước tiến vượt bậc. Ngoài phẫu thuật, hóa chất, xạ trị còn có nhiều loại thuốc đáp ứng điều trị rất tốt. Nhiều người chỉ truyền hóa chất, khối u đã gần như hết hẳn. Theo các bác sĩ ở BV K, Viện Dược liệu và Hội Đông y Việt Nam có đề tài nghiên cứu về tác dụng chữa ung thư của bài thuốc lá đu đủ đã được triển khai cách đây mấy năm nhưng đều thất bại. Và đến thời điểm này, chúng ta chưa có công bố chính thức nào. Hiệu quả của nó vẫn chỉ dừng lại ở mức độ sử dụng theo kinh nghiệm dân gian và theo các tài liệu không chính thức được công bố lẻ tẻ.

Điều nguy hiểm là một số bệnh nhân khi mắc ung thư ở giai đoạn sớm đã không điều trị tích cực bằng Tây y mà chuyển sang Đông y. Đến khi bệnh nặng hơn, quay lại bệnh viện thì bệnh đã tiến triển qua giai đoạn muộn, không còn cơ hội điều trị nữa.

Vậy khi mắc bệnh ung thư có thể dùng Đông y để chữa hay không? Câu trả lời là có nhưng ở giai đoạn thích hợp. Khi phát hiện mắc ung thư, bệnh nhân cần được khám và điều trị bằng Tây y trước, sau đó dùng Đông y để nâng thể lực, giảm nhẹ các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống... để góp phần kéo dài thêm tuổi thọ bệnh nhân.

Tóm lại, điều trị ung thư bằng nước sắc lá đu đủ cần được nghiên cứu nhiều hơn nữa, người bệnh nên tránh dùng bừa bãi gây tốn kém, mất cơ hội điều trị và làm nặng thêm bệnh tình. Chưa kể với khả năng tiêu hóa chất đạm của lá đu đủ có thể khiến bệnh nhân ung thư có kèm theo bệnh dạ dày dễ bị kích ứng hoặc có thể xuất huyết. Nếu còn thêm củ sả vào trong bài thuốc thì với tinh dầu của sả có thể khiến bệnh nhân dễ bị viêm - loét dạ dày hơn.