Thực hiện điện tâm đồ để làm gì?

Xét nghiệm giúp tìm hiểu về nhịp tim, được ghi lại bằng những vạch, trông giống như những đường sóng uốn lượn trên biểu đồ. Các vạch này đại diện cho các sóng phát ra theo từng nhịp tim, khoảng 60- 100 lần mỗi phút, các biểu đồ sóng thường có hình dạng đặc trưng. Nếu kết quả điện tâm đồ của một người không đều hoặc không giống chuẩn thì đây là dấu hiệu của bệnh tim. Có nhiều thay đổi đặc trưng thể hiện trên kết quả điện tâm đồ đối với các bệnh khác nhau, bác sĩ sẽ xem xét những khác biệt này để hướng đến những loại bệnh tim khác nhau hoặc không:

• Nhiều bác sĩ sử dụng xét nghiệm này để sàng lọc bệnh lý tim mạch cho những người khám sức khỏe thường niên.
• Xét nghiệm điện tâm đồ cũng được khuyến nghị nếu bạn có các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh tim, chẳng hạn như đau ngực, khó thở, chóng mặt, hoặc ngất xỉu. Tương tự như vậy, nếu bạn có dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), đột quỵ, chẳng hạn như thay đổi thị lực, tê bì, choáng váng, cũng cần làm xét nghiệm này, vì một số loại bệnh tim có thể dẫn đến đột quỵ.
• Nếu bạn đang bị bệnh tim, xét nghiệm này được làm định kỳ để đánh giá tình hình tiến triển của bệnh và theo dõi hiệu quả điều trị của thuốc tim.
• Xét nghiệm điện tâm đồ còn được làm trước khi tiến hành bất kỳ loại phẫu thuật tim nào, bao gồm cả phẫu thuật đặt máy tạo nhịp tim. Cần làm xét nghiệm này trước khi thực hiện bất kỳ quy trình phẫu thuật nào có sử dụng thuốc gây mê toàn thân (bệnh tim làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ của gây mê toàn thân), bác sĩ gây mê cần biết để lựa chọn loại thuốc gây mê và theo dõi trong quá trình phẫu thuật.
• Các dạng sóng của điện tâm đồ không chỉ xác định những thay đổi trong nhịp tim, một số thay đổi nhất định về hình dạng của sóng còn cung cấp thông tin về loại bệnh tim cụ thể và vùng nào trong tim bị ảnh hưởng.

Hạn chế của điện tâm đồ

Điện tâm đồ là một trong những xét nghiệm được sử dụng phổ biến nhất trong y học vì nó có thể sàng lọc nhiều tình trạng tim mạch, máy móc có sẵn ở hầu hết các cơ sở y tế, xét nghiệm đơn giản, dễ thực hiện, an toàn và tương đối rẻ tiền. Tuy nhiên nó cũng có những hạn chế:

• Xét nghiệm chỉ nhận biết và ghi lại nhịp tim trong thời gian rất ngắn, nếu bệnh rối loạn nhịp tim xảy ra không liên tục, xét nghiệm này có thể không nhận ra được và phải dùng máy theo dõi lưu động.
• Xét nghiệm cho kết quả bình thường hoặc gần như bình thường trong nhiều loại bệnh tim, chẳng hạn như bệnh động mạch vành.
• Đôi khi, những bất thường xuất hiện trên kết quả điện tâm đồ không có ý nghĩa gì nhiều sau khi thực hiện những đánh giá chuyên sâu khác.

Nguy cơ và chống chỉ định của xét nghiệm điện tâm đồ

Đây là một xét nghiệm an toàn không gây biến chứng, không có bệnh nào được ghi nhận liên quan đến tăng nguy cơ hoặc tác dụng phụ bất lợi từ xét nghiệm này.

Chuẩn bị trước khi xét nghiệm điện tâm đồ

Nếu bác sĩ yêu cầu làm kiểm tra điện tâm đồ, bạn thường không cần phải làm bất kỳ xét nghiệm nào khác hoặc thủ tục đặc biệt nào để chuẩn bị. Đôi khi, tùy thuộc vào lý do cần làm xét nghiệm, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân ngừng sử dụng một số loại thuốc trong 1-2 ngày trước khi thử nghiệm để tránh làm ảnh hưởng đến kết quả.

• Thời gian làm xét nghiệm: khoảng 10-15 phút, bạn nên giải quyết công việc cá nhân trước khi làm để tránh phải ngắt quãng quá trình, đi vệ sinh trước nếu cần.
• Nơi làm xét nghiệm: được thực hiện tại phòng khám, có không gian riêng, yên tĩnh.
• Mặc gì khi làm xét nghiệm: bạn có thể thay áo choàng của bệnh viện, hoặc mặc đồ rộng, vén cao trang phục để các nhân viên y tế đặt các điện cực lên ngực. Bạn cũng có thể phải tháo dây chuyền, vòng tay nếu các đồ này vướng víu thiết bị đo điện tâm đồ. Tuy nhiên bạn không cần phải lo lắng về nhiễu điện từ các trang sức kim loại của mình.
• Ăn uống trước khi xét nghiệm: có thể ăn uống như bình thường. Nếu bác sĩ đang nghi ngờ bạn có nhịp tim đặc biệt nhanh, bạn có thể được yêu cầu kiêng sử dụng caffeine trong khoảng 6- 10 giờ trước khi đo.

Quá trình làm xét nghiệm điện tâm đồ

Xét nghiệm của bạn sẽ được thực hiện bởi bác sĩ, y tá hoặc kỹ thuật viên.

• Trước xét nghiệm: bạn sẽ được yêu cầu thay áo và nằm xuống bàn khám. Khi đã nằm ổn định, nhân viên y tế sẽ lau qua các vị trí gắn điện cực, có tổng cộng mười điện cực được gắn lên cơ thể người bệnh: mỗi chi gắn một điện cực và sáu cái gắn trên ngực.
• Trong xét nghiệm: các điện cực có các dây được gắn vào máy đo điện tâm đồ. Các điện cực phát hiện hoạt động điện do tim tạo ra và truyền thông tin này đến máy, nơi nó được xử lý và lưu dưới dạng điện tử hoặc in ra dưới dạng sóng. Quá trình đọc được thực hiện trong khoảng 5 phút. Trong thời gian này, bạn cần nằm yên, vì di chuyển có thể làm hỏng kết quả. Bạn sẽ không bị đau hoặc khó chịu khi làm xét nghiệm này.
• Sau xét nghiệm: nhân viên y tế sẽ tháo các điện cực. Những người quá nhạy cảm có thể bị hằn hoặc mẩn đỏ nhẹ ở các vị trí gắn điện cực, nhưng điều này sẽ nhanh chóng biến mất

Chỉ những người được đào tạo mới có thể đọc được kết quả điện tâm đồ. Bác sĩ sẽ giải thích kết quả cho bệnh nhân. Kết quả này có thể chỉ ra một số vấn đề:

• Rối loạn nhịp tim, chẳng hạn như phức bộ thất sớm (premature ventricular complexes) hoặc rung nhĩ
• Những bất thường dẫn truyền, do các vấn đề liên quan đến cách xung điện lan truyền trong tim (ví dụ như block nhánh)
• Dấu hiệu của nhồi máu cơ tim đang diễn ra hoặc trước đó (cơn đau tim)
• Những dấu hiệu của bệnh lý mạch vành (CAD), chẳng hạn như đau thắt ngực ổn định hoặc không ổn định
• Cơ tim dày bất thường, như trong bệnh cơ tim phì đại
• Dấu hiệu bất thường về hệ thống dẫn truyền của tim bẩm sinh, chẳng hạn như hội chứng Brugada
• Mất cân bằng điện giải, đặc biệt là tăng hoặc giảm nồng độ kali, canxi hoặc magiê
• Dị tật tim bẩm sinh
• Nhiễm khuẩn liên quan đến tim, chẳng hạn như viêm màng ngoài tim, bệnh nhiễm khuẩn các mô bảo vệ xung quanh tim.

Theo dõi sau khi xét nghiệm điện tâm đồ

Mặc dù xét nghiệm này có thể chẩn đoán rõ ràng một số bệnh của tim, chẳng hạn như rối loạn nhịp tim, nó thường được sử dụng như một xét nghiệm sàng lọc. Do đó, những bất thường trên biểu đồ kết quả cần được theo dõi bằng một xét nghiệm cụ thể hơn để đưa ra chẩn đoán chắc chắn. Ví dụ, nếu kết quả điện tâm đồ cho thấy phì đại tâm thất, cần làm thêm siêu âm tim để kiểm tra các bệnh như hẹp động mạch chủ hoặc các bất thường cấu trúc của tim khác.

Nếu bạn đã làm xét nghiệm điện tâm đồ, nên lưu lại kết quả và đưa cho bác sĩ trong lần khám tiếp theo để họ so sánh, xem và đánh giá những thay đổi của nhịp tim theo thời gian.

Xem thêm:

• Những điều cần biết về cách đọc điện tâm đồ
• 3 bệnh viện khám điện cơ đồ tại Hà Nội cần biết
• Khám tim mạch ở bệnh viện nào tốt nhất?