Tất cả những điều bạn cần biết về bệnh hen phế quản từ A đến Z

Mùa lạnh lại càng là cơ hội để bệnh hen phế quản phát triển, vậy phải đề phòng với những triệu chứng nào và cách phòng ngừa hen phế quản ra sao?

Hen phế quản hay còn được gọi là hen suyễn là bệnh mãn tính của phế quản. Bệnh sẽ gây sưng phù và sản sinh ra nhiều đờm làm tắc nghẽn luồng khí thở khiến bệnh nhân khó thở, thở khò khè, ho kéo dài từng cơn, đặc biệt là vào ban đêm và sáng sớm.

• Có hiện tượng khi thở khò khè thành tiếng, nhịp thở lúc nhanh, lúc chậm.
• Cơn ho kéo dài, đặc biệt là lúc ban đêm và sáng sớm. Cũng có thể xảy ra khi tiếp xúc không khí quá lạnh hoặc quá nóng.
• Co nặng ngực, khó thở và khó nói.

Lưu ý: Không phải ai có biểu hiện ho và thở khò khè cũng đều bị bệnh hen phế quản, mà phải dựa vào tần suất của những triệu chứng trên và kết quả xét nghiệm chức năng phổi.

Đối với một số người, dấu hiệu và triệu chứng hen suyễn bùng phát trong những tình huống nhất định:

• Hen suyễn do tập thể dục, có thể tồi tệ hơn khi không khí lạnh và khô
• Hen suyễn nghề nghiệp, được kích hoạt bởi các chất kích thích tại nơi làm việc như khí hóa học, khí hoặc bụi
• Hen suyễn dị ứng, được kích hoạt bởi các chất trong không khí, chẳng hạn như phấn hoa, bào tử nấm mốc, phân gián, lông chó mèo...

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh hen phế quản khác nhau, tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.

• Vi khuẩn streptococcus pyogenes, staphylococcus aureus,...
• Virus hợp bào hô hấp, parainfluenza hay virus cúm thông thường.
• Di truyền: Trường hợp trong gia đình có bố hoặc mẹ bị hen phế quản thì con cái có nguy cơ mắc bệnh cao.
• Tiếp xúc nhiều với không khí ô nhiễm, tiếp xúc với nhiều loại khói có hại cho sức khỏe như khói củi bếp, khói thuốc lá,...
• Bị nhiễm trùng đường hô hấp ví dụ như viêm phế quản, viêm phế quản phổi, viêm xoang, viêm tiểu phế quản,...
• Thời tiết có sự thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại.
• Tiếp xúc với nguyên nhân gây dị ứng lông chó, lông mèo,...
• Do tâm lý: lo âu, căng thẳng, bị chấn thương tâm lý tình cảm.

Hen phế quản nếu không điều trị sớm, để lâu ngày gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Nhiễm khuẩn phế quản
• Xẹp phổi
• Tràn khí màng phổi
• Tâm phế mãn tính
• Suy hô hấp, ngừng hô hấp có thể dẫn đến nguy cơ tử vong bất cứ lúc nào.

Các cơn hen phế quản nặng có thể đe dọa đến tính mạng. Khi có các dấu hiệu sau đây thì cần phải đưa người bệnh đến gặp bác sĩ ngay lập tức:

• Nhanh chóng trở nên khó thở hoặc thở khò khè
• Không cải thiện ngay cả sau khi sử dụng ống hít nhanh, chẳng hạn như albuterol
• Khó thở khi bạn đang hoạt động thể chất tối thiểu

Hen suyễn là bệnh mãn tính, không thể chữa khỏi được, có nghĩa người bệnh hen phế quản phải sống chung với bệnh suốt đời. Tuy nhiên, vẫn có thể kiểm soát được cơn hen và không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày nếu điều trị đúng phương pháp và theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

• Người bị hen nên ghi nhật ký triệu chứng hen hàng ngày để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh với điều trị hiện tại.
• Tái khám định kỳ: khi hen đã được kiểm soát, người bệnh nên khám định kỳ 1-3 tháng/1 lần. Người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ khi tình trạng hen như: không đáp ứng được thuốc giãn phế quản, khó thở tăng lên ngay cả khi có những vận động nhẹ; diễn biến nặng gần lên.
• Để kiểm soát tốt và điều trị bệnh hen một cách tốt nhất, các chuyên gia y tế khuyên: người bệnh hen nên ăn uống đẩy đủ chất dinh dưỡng. Người bệnh hen nên hạn chế ăn những thức ăn gây dị ứng cho cơ thể. Ngoài ra, cần tập thể dục điều đặn để tăng cường sức đề kháng, nhất là tập thở.

Trong khi không có cách nào chữa trị bệnh hen suyễn triệt để, bạn có theo lên kế hoạch để sống chung với bệnh và ngăn ngừa các cơn hen suyễn khởi phát đột ngột.

• Theo dõi kế hoạch điều trị hen suyễn

Bác sĩ lên phác đồ điều trị hen phế quản cho bạn, sau đó bạn thực hiện theo đúng phác đồ. Bởi bệnh hen phế quản cần phải được theo dõi và điều trị thường xuyên.

Việc theo dõi kế hoạch điều trị hen suyễn sẽ giúp bạn kiểm soát được những cơn hen tốt hơn.

• Tiêm vắc xin ngừa cúm và viêm phổi

Tiêm phòng cúm và viêm phổi sẽ hạn chế được sự khởi phát của những cơn hen.

• Xác định và tránh các tác nhân gây hen phế quản

Một số chất gây dị ứng ngoài trời và các chất kích thích như phấn hoa và nấm mốc, không khí lạnh và ô nhiễm không khí - có thể gây ra các cơn hen suyễn.

Xác định được chính xác nguyên nhân gây hen hoặc làm trầm trọng tình trạng hen suyễn để tránh những tác nhân đó.

• Theo dõi hơi thở

Một số dấu hiệu cho biết cơn hen sắp xảy ra như ho nhẹ, thở khò khè, khó thở.

• Xác định và điều trị các cơn hen sớm

Nếu phát hiện và điều trị sớm các cơn hen thì sẽ giảm được nguy cơ cơn hen nghiêm trọng hơn và cũng sẽ không cần nhiều thuốc để kiểm soát triệu chứng.

• Uống thuốc theo chỉ định

Để giảm thiểu những cơn hen phế quản khởi phát đột ngột cũng như tình trạng bệnh nặng hơn, người bệnh cần tuyệt đối uống thuốc theo chỉ định, đúng loại, đủ liều. Không tự ý ngưng dùng thuốc mà chưa được sự đồng ý của bác sĩ.

• Chú ý đến việc sử dụng thuốc hít nhưng cơn hen không được kiểm soát

Nếu bạn thấy mình dựa vào ống hít nhanh, chẳng hạn như albuterol, bệnh hen suyễn của bạn không được kiểm soát. Đi khám bác sĩ về việc điều trị cách điều trị của bạn.

Nếu dùng thuốc hít trị hen phế quản như albuterol nhưng cơn hen suyễn không được kiểm soát thì cần phải đến gặp bác sĩ thăm khám và có cách điều trị kịp thời.

Trên đây là những thông tin về bệnh hen phế quản, mong rằng có ích cho bạn đọc. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!

Xem thêm:

• 10 mẹo loại bỏ nguy cơ hen suyễn trong ngôi nhà của bạn
• Phân biệt hen suyễn, hen phế quản và cách điều trị