Tại sao đau khớp gối thường xảy ra ở những người cao tuổi?

Cấu tạo của khớp gối khá phức tạp, bao gồm gân, cơ, dây chằng, sụn khớp và bao khớp phối hợp với nhau hoạt động. Khớp gối vừa là nơi tiếp giáp của các khúc xương chính, bao gồm xương đùi, xương bánh chè và xương ống chân, vừa có chức năng hỗ trợ đầu gối nâng đỡ toàn bộ cơ thể.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ người dân tuổi trung niên bị giảm khả năng lao động vì chứng viêm và đau khớp gối chiếm hơn 10% dân số. Ở người lớn tuổi, sụn khớp dần bị bào mòn và trở nên thô ráp, từ đó làm tăng ma sát các khớp xương khi hoạt động gây cảm giác đau đầu gối. Tình trạng sưng và viêm khớp đầu gối còn là nguyên nhân khiến các chi dưới hoạt động khó khăn hơn.

Thực tế, đa số các bệnh lý về xương khớp nguy hiểm thường bắt đầu bằng đau khớp gối. Do đó, sẽ có nhiều nguy cơ xuất hiện những biến chứng khó lường nếu căn bệnh đau khớp gối bị bỏ qua và xem nhẹ. Chấp nhận “sống chung với bệnh” đồng nghĩa với việc người cao tuổi sẽ bị đau đầu gối dai dẳng, gặp nhiều khó khăn và cản trở khi vận động. Trong trường hợp xấu hơn, đau khớp gối ở người già có thể gây biến dạng khớp hoặc bị teo cơ, thậm chí là bại liệt suốt đời.

Các chuyên gia về trị liệu thần kinh cột sống cho biết, nguyên nhân gây đau khớp gối chia làm hai nhóm chính.

2.1. Nguyên nhân cơ giới

Nhóm nguyên nhân thứ nhất đến từ lối sống và cách sinh hoạt của bệnh nhân, có thể kể đến như:

• Bị chấn thương trực tiếp ở đầu gối: Các tác động do vô tình bị ngã hoặc tai nạn giao thông khiến dây chằng bị căng, trật sụn khớp và bánh chè gây đau khớp gối.
• Sinh hoạt và làm việc nặng nhọc: Bệnh nhân thường xuyên mang vác các vật nặng hay luyện tập luyện quá sức sẽ tạo ra áp lực cho đầu gối, làm tăng nguy cơ xuất hiện những cơn đau âm ỉ, kéo dài ở khớp gối.
• Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng: Không bổ sung đầy đủ canxi hay omega-3 vào thực đơn hàng ngày sẽ làm cho khớp gối yếu dần và dễ dàng bào mòn hơn.
• Thói quen sử dụng chất kích thích: Thường xuyên hút thuốc lá hay uống bia bia là nguyên nhân của nhiều căn bệnh, trong đó có bao gồm đau khớp gối.

2.2. Nguyên nhân bệnh xương khớp

Các yếu tố liên quan đến bệnh lý là nhóm nguyên nhân thứ hai gây ra đau khớp gối ở người già, chẳng hạn như:

• Thoái hóa khớp gối: Khớp gối là vùng có nguy cơ bị thoái hóa cao nhất vì luôn phải chịu áp lực của cả cơ thể, thoái hóa khiến khớp gối bị đau nhức thường xuyên và kéo dài.
• Viêm khớp dạng thấp: Đây là căn bệnh viêm đặc hiệu gây ra sưng và đau khớp gối phổ biến nhất.
• Viêm bao hoạt dịch đầu gối: Bao hoạt dịch là túi chất lỏng nằm gần vùng dây chằng hoặc gân, giúp đầu gối cử động trơn tru hơn. Khi bộ phận này vô tình bị rách sẽ gây nhiễm trùng vết thương, song song đó là những cơn đau khớp gối âm ỉ.
• Viêm gân bánh chè: Đây là dạng tổn thương thường gặp ở khớp gối kèm theo biểu hiện viêm và sưng tấy vùng gân xung quanh khớp gối.
• Viêm xương khớp mãn tính: Bệnh lý phổ nhất trong các loại bệnh viêm khớp này khiến cho khớp gối mắc phải các cơn đau dai dẳng, cản trở vận động và suy nhược cơ thể.

Ngoài việc cảm thấy đau đầu gối dai dẳng thì người già mắc bệnh đau khớp gối còn có những triệu chứng điển hình như sau:

• Đau đầu gối sau khi vận động mạnh, giảm bớt khi nghỉ ngơi.
• Vùng da tại khớp gối bị sưng do viêm, sờ tay vào có cảm giác nóng và đau dữ dội.
• Tê bì chân vì dây thần kinh bị chèn ép, cử động chân bị hạn chế và yếu dần.
• Khi di chuyển nghe tiếng lạo xạo, lục cục tại đầu gối do sụn khớp mất liên kết và lỏng lẻo.
• Khớp gối đơ cứng, khó co hoặc duỗi thẳng chân, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Khớp gối có thể hóp vào trong, biến dạng do gặp tình trạng viêm và đau khớp gối dai dẳng.
• Một số triệu chứng khác có thể xuất hiện kèm theo như: Mệt mỏi, suy nhược cơ thể, ống chân và bàn chân tái nhợt, thấy lạnh khi sờ vào.

Khi có những dấu hiệu của căn bệnh đau khớp gối kể trên, bệnh nhân cần đến ngay bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời, giảm tối đa các biến chứng nguy hiểm có thể xuất hiện. Có nhiều phương pháp điều trị tình trạng sưng viêm khớp gối để kết hợp, bao gồm:

• Sử dụng thuốc Tây: Bác sĩ sẽ kê toa một số loại thuốc giảm đau hoặc kháng viêm giúp đẩy lùi cơn đau khớp gối nhanh chóng và toàn diện. Tuy nhiên lạm dụng thuốc Tây có thể ảnh hưởng gan và dạ dày.
• Dùng tia laser, sóng cao tần, siêu âm: Đây là biện pháp không xâm lấn, nhằm thúc đẩy nhanh quá trình kháng viêm, giảm đau mà người bệnh có thể yên tâm áp dụng.
• Điều trị đau khớp gối bằng bài thuốc Nam: Rượu thuốc tinh chất hạt gấc, mù tạt kết hợp mật ong, lá mật gấu hoặc ngải cứu được tin là có hiệu quả giảm đau và chống viêm khớp đầu gối.
• Vật lý trị liệu: Châm cứu, bấm huyệt hay tắm bùn khoáng giúp cơ thể bệnh nhân thư giãn, xóa bỏ áp lực đầu gối, kích thích huyệt đạo tiết ra chất giảm đau tự nhiên.
• Phẫu thuật: Khi tình trạng bệnh diễn biến nặng và các cách điều trị trên không còn tác dụng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nội soi để làm sạch hoặc thay khớp để loại bỏ viêm và tổn thương.

Song song với việc lựa chọn phác đồ điều trị đau khớp gối thích hợp, người bệnh cũng cần chủ động bổ sung nguồn thực phẩm dinh dưỡng nhằm hỗ trợ chữa bệnh hiệu quả nhất.

5.1. Nên ăn

Các loại thức ăn được xem là tốt cho người bị đau khớp bao gồm:

• Cá biển: Đây là nguồn cung cấp omega-3 rất dồi dào, đặc biệt là cá hồi hay cá thu. Cá biển tốt cho xương khớp, nhờ đó giúp điều trị và ngăn ngừa đau khớp gối tái phát.
• Vitamin: Các loại hoa quả như cam, dâu tây, bưởi,... chứa nhiều vitamin C; rau có màu xanh đậm như cải xoong, súp lơ xanh... hay bơ và cà rốt cũng hỗ trợ tránh đau khớp gối ở người cao tuổi.
• Canxi: Có trong các loại thực phẩm như đậu nành, xương ống,... góp phần gia tăng sức dẻo dai của xương, phòng bệnh viêm đau đầu gối.
• Các loại thảo dược: Nghệ, gừng, tỏi... không chỉ là những loại gia vị hay được dùng trong các món ăn, mà còn được xem là thảo dược chữa bệnh tại nhà nên sử dụng.

5.2. Nên kiêng

Ngược lại, các chuyên gia y tế khuyến cáo người bệnh cần kiêng những loại thức ăn sau đây:

• Đồ ăn nhanh, chiên rán nhiều chất béo làm tăng nguy cơ khớp bị nhiễm trùng.
• Ớt và gia vị cay nóng khiến dễ đau khớp gối.
• Những chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá là nguyên nhân gây ra viêm khớp gối.
• Thực phẩm quá nhiều đạm như thịt chó hoặc thịt bò không phải là món ăn tốt cho người bệnh đau khớp gối.

Nói tóm lại, đau khớp gối ở người già không chỉ nguy hiểm, có thể dẫn đến nhiều biến chứng, mà còn là căn bệnh mãn tính có bản chất phức tạp. Do đó, người bệnh cần kiên trì thăm khám và tuân thủ theo lời dặn dò của bác sĩ để chữa đau khớp gối toàn diện và hiệu quả.

Xem thêm:

• Triệu chứng đau khớp gối ở người già
• 4 Cách trị đau khớp gối cực hiệu quả mà an toàn
• Đau khớp gối nên ăn gì cho hợp lý