Rò trực tràng sau sinh là bệnh gì?

Có rất nhiều vấn đề mà các bà mẹ sau sinh có thể gặp phải, một trong số đó là tình trạng rò hậu môn- âm đạo hay còn gọi là rò trực tràng sau sinh. Đây là một tình trạng không nguy cấp nhưng mang lại cảm giác rất khó chịu cho các bà mẹ sau sinh. Vậy rò trực tràng sau sinh là gì? Cùng HoiBenh tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Một lỗ rò trực tràng sau sinh là sự thông thương giữa 2 ống niêm mạc của trực tràng và âm đạo. Các chất trong ruột có thể ra ngoài bằng 2 đường là âm đạo hoặc trực tràng hậu môn, các chất này có thể bị rò rỉ qua các lỗ rò, cho phép khí hoặc phân đi qua âm đạo.

Tình trạng này có thể xuất hiện do :

• Chấn thương trong khi sinh đẻ
• Bệnh crohn hoặc các bệnh viêm ruột khác
• Bức xạ trị liệu hoặc ung thư vùng xương chậu
• Các biến chứng diễn ra sau khi làm các phẫu thuật vùng chậu

Tình trạng này tuy không gây ra các ảnh hưởng nguy hiểm đến tính mạng ngay lập tức nhưng mang lại cảm giác rất khó chịu và có thể làm ảnh hưởng đến các sinh hoạt hàng ngày đặc biệt là chuyện sinh hoạt vợ chồng.

Các lỗ rò có thể nhỏ, khó tìm kiếm hoặc cũng có thể to, sử dụng một ngón tay cũng có thể đút lọt. Thường chia ra làm 2 loại rò :

• Rò đơn giản: Lỗ rò ở thấp, kích thước nhỏ dưới 2,5cm, đây là loại rò thường gặp sau sinh
• Rò phức tạp: Lỗ rò ở cao, kích thước lớn hơn 2,5cm. Nguyên nhân thường do các bức xạ trong quá trình điều trị ung thư hoặc làm công việc nơi có nhiều tia bức xạ.

Đây là một tình trạng hiếm gặp, khoảng 0,5% phụ nữ đẻ thường mắc phải tình trạng này. Tỉ lệ này còn nhỏ hơn ở các nước phát triển đặc biệt là ở hoa kỳ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này tuy nhiên có một số nguyên nhân phổ biến nhất như :

• Các biến chứng trong khi sinh như trong một lần chuyển dạ khó khăn, có thể gây tổn thương đến vùng đáy chậu hoặc bác sĩ có thể sẽ rạch một đường ở đáy chậu để có thể dễ dàng đưa em bé ra hơn. Tình trạng này thường gặp ở các nước kém phát triển hơn vì quá trình chuyển dạ kéo dài khiến tình trạng hoại tử do chèn ép tăng cao.
• Các bệnh viêm nhiễm đường tiêu hóa như bệnh viêm ruột, bệnh crohn, bệnh viêm loét đại tràng cũng làm tăng nguy cơ phát triển một lỗ rò.
• Các bệnh ung thư vùng xương chậu, các bệnh được điều trị bằng tia bức xạ ở vùng này.ung thư cổ tử cung, ung thư trực tràng hoặc ở vùng âm đạo, trực tràng cũng có thể gây ra một lỗ rò âm đạo trực tràng.
• Các trường hợp cắt tử cung khó hoặc phẫu thuật liên quan đến thành sau âm đạo, tầng sinh môn, hậu môn và trực tràng cũng là một nguy cơ gây ra các lỗ rò âm đạo trực tràng.

Một số nguyên nhân ít gặp khác như:

• Viêm các túi trong ruột.
• Nhiễm trùng do HIV
• Lạm dụng tình dục, quan hệ không an toàn

Tùy thuộc vào tính chất của lỗ rò mà có thể biểu hiện các triệu chứng từ nhẹ đến nặng liên quan đến tiểu tiện và vệ sinh.

Có thể bao gồm một số triệu chứng đặc trưng như :

• Người mẹ sẽ thấy có khí hoặc phân hoặc mủ tiết ra từ âm đạo, làm mất vệ sinh và mang lại cảm giác khó chịu.
• Có mùi hôi xuất hiện ở vùng âm đạo.
• Tái phát các nhiễm trùng đường âm đạo hoặc đường tiểu.
• Kích thích hoặc đau ở vùng âm đạo âm hộ, vùng giữa âm đạo và hậu môn.
• Cảm giác đau rát và khó chịu khi quan hệ tình dục.

Trong một số trường hợp có thể xuất hiện một số triệu chứng khác. Khi có bất kì bất thường nào bạn nên đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Khi đến các cơ sở y tế, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn làm một số xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác hơn tình trạng của bạn như :

• Siêu âm hậu môn trực tràng
• Thụt methylen, đây là phương pháp phổ biến và được sử dụng rất nhiều ở các bệnh viện, cơ sở y tế. Bác sĩ sẽ dùng một miếng bông để đưa vào âm đạo của bạn, sau đó sử dụng dung dịch xanh methylen bơm qua đường trực tràng nếu sau 15-20 lấy miếng bông ra khỏi âm đạo, miếng bông này chuyển thành màu xanh thì bạn đã có một lỗ rò trực tràng âm đạo.
• Thụt bari, đây là cách xác định lỗ rò bằng chụp xquang vùng hậu môn trực tràng.
• Chụp cắt lớp vi tính
• Chụp cộng hưởng từ

Việc điều trị tình trạng này chủ yếu là sử dụng phẫu thuật để đóng lỗ rò lại. Nếu bạn đang có bất kì một viêm nhiễm nào đó cần điều trị tình trạng này dứt điểm trước khi tiến hành phẫu thuật.

Trong bài này chúng ta sẽ chủ yếu nói đến cách điều trị lỗ rò do nguyên nhân tai biến sản khoa, đây là loại rò thấp hay còn gọi là rò đơn giản.

Thường được tiến hành bằng mổ qua đường dưới hay đường hậu môn hoặc âm đạo. Có nhiều cách phẫu thuật được áp dụng :

• Phẫu thuật qua tầng sinh môn, tách rời trực tràng và âm đạo, tuy nhiên kết quả thường hiệu quả không cao.
• Bóc tách thành trước trực tràng một khối gồm niêm mạc, lớp dưới niêm mạc và lớp cơ sau đó hạ xuống. Hiệu quả cao.
• Mổ 2 lần, lần đầu làm sạch đường rò,sau đó khi vết mổ tầng sinh môn lành sẽ mổ lần thứ 2 để sửa lại tầng sinh môn và hệ thống cơ thắt hậu môn. Phương pháp này có thể gây ra tình trạng đại tiện không tự chủ do bị tổn thương cơ thắt trong thời gian chờ mổ lần 2, gây ra tình trạng bất tiện và khó chịu cho bệnh nhân.
• Hạ niêm mạc trực tràng, phương pháp này gồm có 2 thì :

Thì âm đạo: Cắt thành sau âm đạo, lấy cả lỗ rò. Khâu lại bằng chỉ tan tổng hợp hoặc bằng chromic catgut.

Thì trực tràng: Nong rộng hậu môn, bộc lộ rõ thành trước trực tràng và ống hậu môn, rạch niêm mạc ở dưới lỗ rò, chỗ mô lành. Sau đó, bóc tách niêm mạc khỏi lớp cơ từ bờ trên đường rạch. Kéo niêm mạc xuống, khâu với mép dưới của đường cắt để phủ kín lỗ rò.

Các phương pháp phẫu thuật thường điều trị triệt để được tình trạng này, tuy nhiên rò hậu môn trực tràng có khả năng tái phát cao. Cần giữ vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn âm đạo và có các biện pháp khắc phục kịp thời.

• Vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn, trực tràng, bộ phận sinh dục. Không nên tiến hành quá mạnh , chỉ nên xối nước và cọ rửa nhẹ nhàng khi có dịch tiết hoặc phân ra bằng đường âm đạo.
• Tránh sử dụng các loại xà phòng và những chất gây kích ứng. Tránh thụt rửa âm đạo do có thể tăng nguy cơ gây nhiễm trùng.
• Luôn để vùng hậu môn trực tràng và bộ phận sinh dục sạch sẽ và thoáng mát, khô ráo. Sau khi cọ rửa có thể thấm bằng bông hoặc vải mềm sạch.
• Mặc quần áo rộng, tránh mặc quần áo chật có thể gây cọ xát vào vùng hậu môn và gây đau.

Khi có bất kì các dấu hiệu hoặc bất thường nào xuất hiện sau sinh, bạn nên đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tuân thủ các chỉ định của bác sĩ để quá trình điều trị đạt hiệu quả cao nhất. Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về tình trạng rò trực tràng sau sinh.

Xem thêm:

• Hiện tượng khô âm đạo ở phụ nữ sau sinh
• Mẹo điều trị tắc tia sữa cho mẹ sau sinh đơn giản tại nhà
• 6 cách chăm sóc da sau khi sinh