Phân biệt bệnh do vi khuẩn hay virut gây ra

Chỉ trong những tháng đầu năm nay, ngành y tế đã phải đối diện với 2 đợt bệnh rất nguy hiểm, gây ra bởi virut Zika và vi khuẩn viêm màng não mô cầu. Đứng trước các đợt bệnh do virut và vi khuẩn gây ra, không ít người cảm thấy hoang mang lúng túng vì không thực sự phân biệt được 2 loại mầm bệnh này.... Mọi người thậm chí có thói quen uống kháng sinh để phòng các loại bệnh viêm nhiễm. Thực chất kháng sinh chỉ dùng cho trường hợp nhiễm vi khuẩn. Do sự khác nhau về hệ miễn dịch của mỗi người, cho nên việc dùng thuốc kháng sinh cũng khác nhau. Hơn thế nữa, việc phân biệt bệnh do vi khuẩn hay virut gây ra rất quan trọng, đặc biệt đối với những người thường dùng thuốc tự điều trị tại nhà, cũng như hữu ích trong việc đọc hiểu đơn thuốc mà bác sĩ, dược sĩ kê cho.

1. Khác nhau về cấu tạo của virut và vi khuẩn

Virut có cấu tạo quá nhỏ để nhìn được bằng mắt thường, chúng còn nhỏ hơn vi khuẩn rất nhiều lần. Một virut có kích thước trung bình vào khoảng 1/100 kích cỡ trung bình của một vi khuẩn. Virut bao gồm vật liệu di truyền là DNA hoặc RNA bao quanh một lớp phủ bảo vệ protein.

Vi khuẩn đã bắt đầu có tế bào đơn. Chúng có khả năng nhân lên. Hình dạng khác nhau, nhiều chủng tộc. Vi khuẩn tồn tại khắp mọi nơi. Hầu hết là vô hại, một trong số đó là các lợi khuẩn có ích cho cơ thể. Tuy nhiên có một số loại vi khuẩn gây ra rất nhiều bệnh nghiêm trọng, điển hình như tình trạng viêm màng não mô cầu bùng phát trong thời gian gần đây.

Vi khuẩn còn được gọi là vi trùng, chúng hiện diện khắp nơi trong đất, nước, môi trường xung quanh chúng ta, ngay cả trong không khí. Khác với vi khuẩn, vi rút tấn công vào hệ miễn dịch của cơ thể, vì thế điều trị bằng kháng sinh không có tác dụng mà chỉ có thể chống lại bằng cách tiêm vắc xin.

2. Kháng sinh không điều trị cho nhiễm virut

Cần biết rằng, thuốc dùng để điều trị bệnh do virut hay vi khuẩn gây ra là hoàn toàn khác nhau. Chính vì sự nhầm lẫn này, nhiều người bệnh đã tự ý mua thuốc kháng sinh về điều trị bệnh do virut, dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh hiện nay.

Điều trị nhiễm khuẩn thường dùng kháng sinh để tiêu diệt, loại bỏ vi khuẩn gây bệnh. Trước khi điều trị bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch phẩm của bạn đem đi xét nghiệm để tìm ra loại vi khuẩn gây hại, rồi sẽ kê đơn loại thuốc kháng sinh phù hợp cho bạn.

Đối với việc điều trị nhiễm bệnh do virut, bác sĩ sẽ không dùng kháng sinh để điều trị mà sẽ là một số loại thuốc có chức năng kháng virut, ngăn sự phát triển, làm tổn hại hệ miễn dịch trong cơ thể.

3. Các bệnh do vi khuẩn và virut gây ra khác nhau

Bạn sẽ nhận thấy đây là một số bệnh do virut gây ra: virut Zika, sùi mào gà, sốt virut, tiêu chảy do virut... hay một số bệnh mạn tính gây ảnh hưởng đến tính mạng do virut gây ra như Viêm gan B, HIV,...

Một số bệnh do vi khuẩn gây ra như viêm màng não mô cầu, viêm phổi, ngộ độc thực phẩm...hoặc một số nhiễm trùng da như viêm nang lông, mụn nhọt... Thực tế vi khuẩn có thể gây hại nhưng bên cạnh đó cũng có khá nhiều lợi khuẩn đặc biệt cho hệ tiêu hóa. Còn virut sẽ chỉ gây hại cho cơ thể. Để phòng tránh virut thì tiêm vắc xin là một trong những phương pháp ngăn ngừa hiệu quả.

4. Đường lây truyền giữa vi khuẩn và virut khác nhau như thế nào

Vi khuẩn lớn hơn virut và có khả năng tự tái tạo, còn virut thì không. Thay vào đó, virut sinh sản bằng cách lây nhiễm vào một "vật chủ", sử dụng hệ thống "sửa chữa DNA" rồi nhân rộng và sinh sôi trên "vật chủ" đó. Vật chủ đa dạng có thể là những mầm bệnh, người, con vật, các đồ vật xung quanh chúng ta.

Ngoài ra, virut và vi khuẩn có thể lây nhiễm bệnh cho người khác qua đường hô hấp như hắt hơi, ho. Hoặc do tiếp xúc bằng cách chạm hay bắt tay với người khác. Bên cạnh những dịch đờm, nước bọt, tinh dịch cũng là nơi chứa nhiều vi sinh vật, vi khuẩn hoặc virut, là phương tiện lây lan rất nhanh.

Mỗi virut chỉ có thể xâm nhiễm vào một số dạng tế bào vật chủ nhất định, gọi là “biên độ vật chủ” (host range). Điển hình như: virut cúm lan truyền thông qua ho và hắt hơi, HIV là một trong vài loại virut lây nhiễm thông qua quan hệ tình dục và tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh, virut Zika và sốt xuất huyết thông qua muỗi.

Trên đây là một số thông tin cơ bản để giúp bạn đọc có được sự hiểu biết rõ hơn về bệnh do vi khuẩn hay virut gây ra. Hy vọng bạn sẽ thực hiện biện pháp phòng tránh lây nhiễm đầy đủ khi sống với người có bệnh. Quan trọng hơn hết, hãy luôn chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe của chính mình .