Nốt trong phổi là gì?

Nốt trong phổi thường được phát hiện khi chụp CT-scan, các nốt sẽ xuất hiện dưới dạng một “đốm trắng" hoặc một "bóng mờ" trên phổi, có dạng hình tròn và có mật độ chắc hơn so với những nhu mô phổi bình thường. Vậy, nốt trong phổi là gì? Có nguy hiểm không? Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Nốt trong phổi thường là các vết sẹo của nhu mô phổi, do tình trạng nhiễm trùng trước đó đã tự lành hoặc do các chất kích thích trong không khí. Đôi khi, nốt trong phổi có thể là biểu hiện một số bệnh lý về phổi nguy hiểm.

Kết quả xét nghiệm mô bệnh học sau khi chụp cắt lớp các nốt mờ ở phổi cho biết: Phổi có vết mờ có thể là dấu hiệu của ung thư phế quản, ung thư di căn, u Carcinoid, u lành tính (lao, sarcoid, hamartoma chondroma), một số trường hợp là viêm phổi, nhồi máu phổi và bất thường động tĩnh mạch. Cụ thể như sau:

1. Nốt phổi do ung thư biểu mô

Theo thống kê, 40% người bị ung thư biểu mô ở giai đoạn đầu khi chụp X-quang thấy phổi có các nốt mờ. Bởi vì ung thư biểu mô có dạng nốt mờ đặc ngoại vi.

2. Ung thư phế quản phế nang

Đây là một dạng ung thư đặc biệt của ung thư biểu mô tuyến, thường chiếm tỷ lệ từ 6 – 10% các trường hợp ung thư nguyên phát ở phổi.

3. Các u Carcinoid

Những người bị u Carcinoid khi chụp Xquang phổi sẽ nhìn vết mờ ở phổi thường có dạng nốt liền với phế quản. Đây là loại u ác tính nhưng ở mức độ thấp, ít di căn và tiến triển chậm, bệnh thường gặp ở người trẻ tuổi. Khi bị u Carcinoid, người bệnh có thể sống được khoảng 10 năm từ khi phát bệnh.

4. Các u di căn

Nốt mờ ở phổi có thể là các nốt u di căn. Các loại u di căn hay gặp nhất là di căn từ ung thư xương, ung thư thận, ung thư mô mềm. Thông thường, các nốt ở dưới màng phổi có đường kính dưới 5mm.

5. Các u lành

Rốn phổi mờ có thể là biểu hiện của u lành tính. U hamartoma chondroma là u lành hay gặp nhất chiếm khoảng 5 – 10%.

6. Nốt mạch

Bất thường động mạch hoặc tĩnh mạch khi thấy mạch nuôi hay dẫn lưu cho nốt. Dạng tổn thương này rất đa dạng, tổn thương được thấy hình thái nốt trước và sau tiêm thuốc cản quang.

Qua những thông tin này, có thể khẳng định rằng phổi có nốt mờ là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, khi phổi có nốt mờ cần được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp càng sớm càng tốt.

Đa số các trường hợp bị bệnh đều có thể xác định được bản chất nốt mờ trong phổi. Những tiêu chuẩn về hình dạng, kích thước, đường bờ, tiền sử hút thuốc... cho phép xác định có phơi nhiễm với yếu tố nguy cơ.

1. Nốt mờ ở phổi lành tính

Thông thường gặp ở người bệnh trẻ, dưới 35 tuổi, không hút thuốc. Nốt có dạng tròn, bờ đều, đường kính nhỏ hơn 3cm và nằm ở thùy dưới. Đường kính vết mờ ở phổi không bị thay đổi trong khoảng 2 năm.

Tiêu chuẩn nốt lành tính về hình thái gồm:

• Nốt có đường kính < 3cm, hình tròn, bờ đều hoặc hình múi
• Nốt vôi hóa: xuất hiện thành đám, xếp thành tầng ở trung tâm, có dạng hình bỏng ngô và choán trên 10% thể tích nốt
• Vôi hóa phổi thường thấy khi lớp cắt mỏng 3 – 5mm, có mỡ, cửa sổ hẹp.
• Mặc dù là nốt mờ ở phổi lành tính nhưng cần phải theo dõi định kỳ 3 – 6 tháng và 1 năm để khẳng định nốt mờ không tăng kích thước trong 2 năm.

2. Nốt mờ ác tính

Thường xảy ra ở người trên 35 tuổi, có tiền sử hút thuốc lá, thuốc lào. Đường kính nốt mờ lớn hơn 3cm, bờ không đều và nằm ở thùy trên. Bệnh nhân cần phải soi phế quản, sinh thiết khối u xuyên thành ngực hoặc được chỉ định phẫu thuật để chẩn đoán, điều trị đúng.

Một vài trường hợp ung thư phế quản phát triển trên nền sẹo vôi hóa hoặc cạnh một u hạt vôi hóa. Một số nốt di căn ung thư cũng bị vôi hóa. Cũng có thể gặp tổn thương vôi hóa nằm trong các u Carcinoid.

Đặc điểm nổi bật để chẩn đoán nốt mờ phổi là ác tính:

• Đường kính > 3cm
• Có thể có vô hóa, bờ không đều và không thấy rõ giới hạn
• Sau 18 tháng nốt mờ nhân đôi. Có một số trường hợp thời gian nhân đôi dưới 1 tháng
• Có thể có hình phế quản và ở trung tâm.

3. Vôi hóa nhu mô phổi

• Vôi đơn độc: Nốt đơn độc ở phổi, nằm ở trung tâm, stratified nốt lành – u hạt nhiễm trùng lao. Có thể phối hợp hạch và tổn thương vôi hóa
• Vôi dạng bỏng ngô: Hay xảy ra ở hamartoma chondroma
• Vôi lệch tâm (lành tính): u hạt, amyloidoma, hamartoma
• Xơ phổi tiến triển: vôi hóa quanh khối xơ. Hoặc có thể gặp trong Mycetoma calcifie, viêm cơ vôi hóa sau chấn thương, tăng calci máu do suy thận mạn, Granulome plasmocytome.
• Vôi hoá lệch tâm (ác tính): Carcinoid phế quản chiếm 20%, Plasmocytome phổi và di căn của Sarcoma xương
• Vôi hóa dạng chấm và lưới: các ung thư nguyên phát của phổi chiến 6%, phát triển ung thư trên nền sẹo cũ, lắng calci...
• Vôi hoá nhiều ổ dạng nốt: Nhiễm khuẩn lao, viêm phổi varicelle, histoplasmose...

Nốt trong phổi để chẩn đoán được là dấu hiệu của bệnh gì cần dựa vào hình ảnh chụp Xquang phổi chuẩn ở tư thế thẳng và nghiêng, rồi đem so sánh với hình ảnh chụp trước đó.

Sau đó, cho người bệnh chụp cắt lớp vi tính CT-scan lồng ngực, sinh thiết xuyên thành ngực để chẩn đoán được bản chất tổn thương của nốt phổi là do đâu. Tránh trường hợp người bệnh chỉ bị u hạt lành tính nhưng phải mở lồng ngực để sinh thiết.

Phương pháp chụp cắt lớp vi tính CT-scan sẽ soi được cả những vùng khó xác định như quanh rốn phổi, đỉnh phổi, cạnh sống và cạnh tim. Tuy nhiên, chụp CT-scan có thể bị sót trong trường hợp người bệnh thở không đều, lớp cắt không liên tục. Vù vậy, kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính xoắn ốc sẽ loại trừ được vấn đề này và được khuyến cáo trong chẩn đoán tổn thương nốt trong phổi.

Xem thêm:

• Bệnh ung thư phổi và những điều ít người biết đến
• Biểu hiện ung thư phổi ở người không hút thuốc
• Mũi ra dịch màu trắng, mùi tanh có phải dấu hiệu lao phổi?