Những thông tin cần biết về xét nghiệm HbA1c là gì?

Chỉ số HbA1C (gọi theo thuật ngữ chuyên môn là Hemoglobin glycat hóa) là chỉ số dùng để đánh giá sự ổn định về chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường. Vậy bạn đã thực sự biết những gì về xét nghiệm Hba1c?

Xét nghiệm HbA1c

Nguồn gốc và thải trừ:

- Nguồn gốc: Glucose kết hợp với hemoglobin (Hb) liên tục và gần như không hồi phục trong suốt đời sống của hồng cầu. Khi nồng độ glucose máu tăng cao hơn mức bình thường trong thời gian đủ dài, glucose sẽ phản ứng với Hb mà không cần sự xúc tác của enzym. Phản ứng xẩy ra trong hồng cầu, glucose sẽ phản ứng với Hb tạo thành hemoglobin bị glycosyl hóa.

Trong hồng cầu có 3 loại Hb: HbA1 chiếm 97- 99%, HbA2 chiếm 1- 3%, HbF ở bào thai khi sinh ra chỉ còn vết. HbA1 có 3 nhóm HbA1a, HbA1b và HbA1c trong đó HbA1c chiếm 80%. Để biểu thị hemoglobin bị glycosyl hóa người ta định lượng phần HbA1c bị glycosyl hóa, gọi tắt là HbA1c, tính ra đơn vị %.

Nồng độ HbA1c sẽ tương quan thuận với nồng độ glucose huyết tương trung bình trong vòng 6 đến 12 tuần trước đó. Vì vậy bằng cách định lượng HbA1c bác sĩ có thể nhận định được nồng độ glucose máu trung bình trong vòng 2-4 tháng trước đó của bệnh nhân, cho phép đánh giá hiệu quả quá trình điều trị bệnh tiểu đường.

- Chuyển hóa trong cơ thể: Khi hồng cầu già bị tiêu hủy ở lách, các hemoglobin bị glycosyl cũng bị phân hủy ở đây.

Bản chất của chất của xét nghiệm HbA1c là xác định % hemoglobin bị glycosyl trong tổng số hemoglobin, từ đó đánh giá được nồng độ glucose trong máu trong khoảng thời gian 2-4 tháng trước đó.

HbA1c giảm trong các trường hợp:

-Mất máu mạn tính.

- Thời gian sống của hồng cầu bị rút ngắn: thiếu máu tan máu, hồng cầu hình cầu, hồng cầu hình liềm. Bệnh thalassemia.

- Sau truyền máu.

- Sau cắt lách.

- Sau khi dùng liều lớn vitamin C hoặc E.

- Có thai

HbA1c tăng cao trong các trường hợp:

- Tăng nồng độ glucose máu.

- Bệnh nhân ĐTĐ mới được chẩn đoán. Bệnh nhân ĐTĐ được kiểm soát kém.

- Suy thận mạn. Thiếu máu, thiếu sắt. Nghiện rượu.

- Ngộ độc chì và opi.

Trị số xét nghiệm HbA1c

- Trị số bình thường trong máu: 2,2 – 5,6%.

- Tăng nguy cơ bị ĐTĐ: 5,7 - 6,4%.

- Bị bệnh ĐTĐ: > 6,5%.

Bạn đọc Kim Thoi có gửi tới bác sĩ trên HoiBenh thắc mắc: Tôi 49 tuổi. Tháng 7/2014 tôi phát hiện bị tiểu đường tuýp 2 nên có đi khám tổng quát, kết quả: đường glucose 9.27 mmol/L; glucose (nước tiểu) 100 mg/dl và HbA1C 10.3.

Bác sĩ cho tôi hỏi, HbA1C là gì? Bệnh của tôi có nặng không?

Tôi đang uống thuốc Metdia 850mg và Gliclazide 30mg, hiện tại đường huyết là 6.5 vậy có tốt không?

Bạn đọc có thể giải đáp thắc mắc của mình qua tư vấn sau đây của bác sĩ: Bạn được chẩn đoán đái tháo đường 2 và đang điều trị bằng thuốc viên uống... Hiện đường huyết sáng đói của bạn là 6,5 mmol/ L, có thể xem là bạn đã kiểm soát tốt đường huyết sáng đói. Bạn nên duy trì chế độ dinh dưỡng và vận động như vậy, uống thuốc đều và tái khám theo hẹn.

Chỉ số HbA1C (gọi theo thuật ngữ chuyên môn là Hemoglobin glycat hóa) là chỉ số dùng để đánh giá sự ổn định về chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường, vì HbA1C giúp đánh giá hồi cứu nồng độ đường huyết trung bình trong khoảng thời gian 8- 10 tuần trước đó (thời điểm làm HbA1C), và như vậy HbA1C thường được kiểm tra định kỳ mỗi 3- 4 tháng.

Mức HbA1C của bạn lúc mới chẩn đoán là 10,3 %, vậy là cao (có nghĩa mức đường huyết của bạn trong vòng 3 tháng trước khi được chẩn đoán) là rất cao.

Bây giờ bạn cứ yên tâm điều trị, nếu đường huyết sáng đói của bạn ổn như hiện nay...thì sau 3 tháng kiểm tra lại chỉ số HbA1C sẽ giảm xuống.