Những nguyên nhân gây bệnh tai biến mạch máu não

Tại sao tai biến mạch máu não là bệnh nguy hiểm

Tai biến mạch máu não là một bệnh nặng gây nhiều tử vong, thường từ tuổi trung niên trở lên. Khi một phần não bị thiếu máu nuôi dưỡng, các tế bào não thiếu oxy sẽ bị chết đi. Do tính chất nguy hiểm, nên dù may mắn được cứu sống, người bệnh cũng gánh chịu những di chứng như: Yếu nhẹ hoặc liệt nửa người, nói năng khó khăn, khó nuốt hoặc nuốt sặc, suy giảm thị lực, rối loạn cảm xúc và thay đổi tâm trạng, trí nhớ giảm sút, thay đổi hành vi.

Đặc biệt là đối với những người đã bị đột quỵ nguyên phát thì luôn phải đối mặt với nguy cơ tái phát đột quỵ. Theo số liệu thống kê, cứ 3 người đã từng bị đột quỵ thì có 1 người bị tái phát, kéo theo tỉ lệ tử vong và di chứng tăng cao.

Những nguyên nhân gây bệnh tai biến mạch máu não

Trong bài viết này, Bác sĩ Phạm Văn Thảnh chuyên khoa xương khớp - Thần kinh - Cột sống sẽ chia sẻ về 8 nguyên nhân gây nên bệnh tai biến mạch máu não và cách phòng tránh hiệu quả như sau:

Xơ mỡ động mạch

Xơ vữa động mạch là bệnh do động mạch bị xơ cứng và nhỏ hẹp hơn bình thường. Các mảng xơ mỡ thừa trong động mạch sẽ làm cho mạch máu ngày càng co lại dẫn đến tình trạng lưu thông máu gặp nhiều khó khăn. Máu không thể lưu thông tắc lại thành các cục máu đông sau đó sẽ chạy dần lên não gây tắc nghẽn dẫn đến bệnh tai biến mạch máu não.

Bệnh tim

Những trường hợp bị bệnh rung nhĩ, hẹp van hai lá có rung nhĩ, u nhày nhĩ trái, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, tồn tại lỗ bầu dục... Nguyên nhân là do cục máu đông hoặc cục sùi từ buồng tim, van tim bị trôi theo dòng máu lên động mạch cảnh, làm tắc đột ngột dòng máu nuôi não, gây ra đột quỵ nhồi máu não.

Bệnh mạch máu nhỏ

Ở người tăng huyết áp, đái tháo đường lâu năm không được điều trị tốt, các động mạch nhỏ trên não bị hư hỏng và tắc nghẽn không cấp máu cho não được nữa cũng gây thiếu máu não.

Xuất huyết não - chảy máu não

Mạch máu trong não bị vỡ, máu không đến nuôi não được mà chảy tràn ra chèn ép vào não làm não bị hư hại. Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây vỡ mạch máu não. Huyết áp tăng cao sẽ làm mạch máu thường xuyên bị căng, dẫn tới rạn nứt,gây ra những tổn thương lên thành mạch máu, tạo ra các chỗ phình nhỏ, đến một lúc nào đó sẽ vỡ ra.

Một số nguyên nhân khác có thể gây bệnh tai biến mạch máu: Dị dạng mạch máu não, thoái hóa mạch máu não, u não, bệnh máu khó đông...

Cao huyết áp

Cao huyết áp là sự tăng áp lực thường xuyên của dòng máu lên trên thành mạch khiến cho thành mạch bị dãn dần ra và xuất hiện những tổn thương nhất định. Cùng với đó, khi áp lực dòng máu đột ngột tăng cao có thể làm cho mạch máu bị vỡ ra gây vỡ mạch máu não. Nếu những tổn thương nhỏ, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đến để vá lại vết thương và hình thành các cục máu đông, với những người huyết áp cao có rối loạn mỡ máu, thừa cholesterol sẽ làm cho thành mạch bị dày lên, làm chít hẹp lòng mạch, cản trở lưu thông dòng máu đến nuôi dưỡng tế bào não gây tai biến nhồi máu não.

Đái tháo đường

Đái tháo đường làm cho quá trình xơ vữa động mạch diễn ra nhanh hơn ở người bình thường, do vậy hiện tượng những cục huyết khối hình thành trong lòng động mạch hay các mảng xơ vữa làm bít tắc lòng động mạch là nguyên nhân làm cho máu, ôxy không đến nuôi dưỡng được vùng mạch máu đó cung cấp. Đây không chỉ là lý do dẫn đến tắc mạch máu não, phình vỡ mạch máu não mà còn gây ra đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim...

Hầu hết các bệnh nhân tiểu đường thường bị nhiễm mỡ máu, có lượng cholesterol trong máu vượt quá khả năng cho phép, nhất là cholesterol có hại làm cho quá trình xơ vữa động mạch càng trở nên trầm trọng hơn, nguy cơ đột quỵ não càng cao. Điều quan trọng là các yếu tố này thường xuất hiện đồng thời ở bệnh nhâ tiểu đường, do vậy nguy cơ tai biến là rất có thể nếu không được kiểm soát và điều trị bệnh đúng đắn.

Dị dạng mạch máu não

Dị dạng mạch máu não là hiện tượng các mạch máu bất thường, rối loạn trong não, gây chảy máu não và có thể khiến người bệnh tử vong rất nguy hiểm. Theo các bác sĩ, dị dạng mạch máu não thường có từ lâu, tiến triển một cách âm thâm khiến mạch máu bị dị dạng ngày càng giãn ra và yếu đi. Đến khi mạch máu bị căng tức quá mức (do áp lực công việc, căng thẳng, stress...) dẫn đến vỡ mạch máu não gây xuất huyết.

Do dùng thuốc

Lạm dụng thuốc tránh thai, thuốc chống đông máu , ...

Viêm động mạch: gồm viêm mạch do nhiễm trùng (giang mai, lao màng não) và viêm mạch không do nhiễm trùng (lupus, viêm nút quanh động mạch).

Bệnh Huyết Học

Do những bất thường thành phần tế bào máu và protein huyết tương làm tình trạng tăng đông thay đổi độ nhớt máu và kết tập tiểu cầu thúc đẩy đột quỵ thiếu máu não:

• Tăng hồng cầu nguyên phát hay thứ phát (polycythemia)
  
• Bệnh tăng tiểu cầu (thrombocythemia)

Một số nguyên nhân khác có thể gây bệnh tai biến mạch máu não như: Tụt huyết áp đột ngột, viêm tắc tĩnh mạch , thoái hóa mạch máu não, u não, bệnh máu khó đông...

Dự phòng tai biến mạch máu não hiệu quả

Dự phòng tai biến mạch máu não bao gồm dự phòng mắc bệnh và dự phòng bệnh tái phát.

Phòng tránh mắc bệnh tai biến mạch máu não

Điểm cơ bản của dự phòng cấp 1 là phải điều trị và phòng tránh được các nguyên nhân gây bệnh như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường , các bệnh tim mạch ,tránh căng thẳng thần kinh, không uống rượu bia, không hút thuốc lá.

Duy trì việc thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1-2 lần 1 năm để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám theo dõi huyết áp, tầm soát các bệnh lý nguy cơ gây tai biến mạch máu não.

Ngay khi có những biểu hiện đau đầu quá mức, hoa mắt chóng mặt, ù tai, choáng váng, khó thở, tê yếu chân tay cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị hiệu quả.

Phòng tránh tái phát tai biến mạch máu não

Người đã bị tai biến mạch máu não sẽ có nhiều nguy cơ tái phát. Do đó người đã từng mắc bệnh cần chú ý điều trị tích cực để phòng ngừa tái phát.

Người bệnh làm việc nhẹ nhàng vừa sức, không ăn nhiều mỡ béo, chất ngọt, đường, không ăn quá mặn, ăn nhiều rau củ quả.

Điều trị đúng cách và tích cực các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch...

Phải tăng cường tập vận động tại nhà hoặc tập vật lý trị liệu. Uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ không được tự động dừng thuốc và tái khám theo đúng lịch hẹn.

Trường hợp người thân bị tai biến mạch máu não xử lý như thế nào ?

• Trước tiên cần nhanh chóng gọi xe đưa người bệnh đi cấp cứu.
  
• Tránh di chuyển bệnh nhân nhiều tốt nhất cho bệnh nhân nằm bất động tránh bệnh nặng hơn.
  
• Sau khi điều trị các liệu pháp Tây Y như (phẫu thuật, nội khoa) bệnh nhân dần ổn định thì cho bệnh nhân tập phục hồi chức năng càng sớm các tốt .
  
• Theo chia sẻ của Bác sĩ Phạm Văn Thảnh công tác tại Bệnh viện Tụệ Tĩnh đối với bệnh nhân bị tai biến mạch máu não nên đến điều trị khoa y học cổ truyền vừa tập phục hồi chức năng kết hợp châm cứu xoa bóp bấm huyệt , vật lý trị liệu hiệu quả hồi phục sẽ tốt và nhanh hơn rất nhiều lần giúp bệnh nhân nhanh chóng tự sinh hoạt và hòa nhập cộng đồng.
  
• Người nhà bệnh nhân nên kết hợp với y bác sĩ cùng chăm sóc và tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân để tăng thêm hiệu quả và tiết kiệm thời gian điều trị.
  

Xem thêm:

• Hướng dẫn cách sơ cấp cứu người bị tai biến mạch máu não
  
• Khám tai biến mạch máu não ở bệnh viện nào thì tốt?